Οδοιπορικό στα μνημεία της Εορδαίας: Το ταφικό μνημείο του Νίκου Τζιάφη στη Βλάστη

Επιμέλεια: Θεόδωρος Κ. Πασσαλίδης

Συχνά στα βιβλία της ιστορίας, οι πολεμιστές είτε της μιας είτε της άλλης πλευράς αναφέρονται ως απλοί αριθμοί. Στην τάδε μάχη σκοτώθηκαν τόσοι, στη δείνα μάχη σκοτώθηκαν άλλοι τόσοι και πάει λέγοντας. Σπάνια μέσα στο σωρό των νεκρών διακρίνουμε κάποια ονόματα τα οποία θα είναι είτε ανώτερων αξιωματικών που είχαν την ευθύνη της διεξαγωγής της μάχης είτε στρατιωτών που ξεχώρισαν για την ανδραγαθία τους. Είναι τα ταφικά μνημεία, τα σήματα των αρχαίων Ελλήνων, αυτά που έρχονται να επαναφέρουν και να τοποθετήσουν στη μνήμη των νεότερων γενεών την ύπαρξη των στρατιωτών εκείνων που τελείωσαν τις μέρες τους αγωνιζόμενοι για την πατρίδα.

Ένα τέτοιο ευγενικό σήμα συναντά ο επισκέπτης με το που εισέρχεται στο νεκροταφείο της Βλάστης, στο αριστερό του χέρι. Πρόκειται για το ταφικό μνημείο του Νίκου Τζιάφη, Δεκαννέα του 1^ου Συντάγματος Ιππικού που έπεσε μαχόμενος στις 12 Απριλίου του 1941 κατά την διάρκεια της εισοβλής των ναζιστικών στρατευμάτων στην χώρα.

Για την ιστορία του 1^ου Συντάγματος Ιππικού κάνει λόγο ο Ταξίαρχος εν αποστρατεία Χρήστος Νοταρίδης σε άρθρο του με τίτλο «Η δράση του ελληνικού ιππικού στην εποποιία 1940 -41» δημοσιευμένο στην ιστοσελίδα του Συνδέσμου Απόστρατων Αξιωματικών Ιππικού – Τεθωρακισμένων. Σε αυτό το άρθρο γίνεται μνεία στη δράση του 1^ου Συντάγματος Ιππικού κατά την 12^η Απριλίου, ημέρα που φονεύτηκε ο Τζιάφης. Παραθέτω αυτούσιο το απόσπασπα:

Τη νύχτα 11/12 Απριλίου οι καιρικές συνθήκες χειροτέρεψαν και κάτω απο έντονη χιονόπτωση το Γενικό Στρατηγείο διέταξε την σύμπτυξη των ελληνικών δυνάμεων, ενώ η Μεραρχία Ιππικού διατάχθηκε να κρατήσει τις θέσεις της, ώστε να καλύψει την κίνηση των ΧΙΙΙ, ΙΧ και Χ Μεραρχιών κατά την σύμπτυξη τους. Ο Στανωτάς διέταξε το 1ο Σύνταγμα Ιππικού να κινηθεί επιθετικά και να ελέγξει την οδό Φλώρινα-Πισοδέρι. Γερμανοί, φορώντας κάπες βοσκών, έστησαν ενέδρες και σε κάποιες περιπτώσεις έπιασαν αιχμαλώτους11. Νωρίτερα, είχαν ντυθεί με ελληνικές στολές με αποτέλεσμα να συλλάβουν αρκετούς Βρετανούς αιχμαλώτους

Αναγνωρίζει η «άλλη πλευρά» τις ελληνικές επιτυχίες. Αναφέρει ο Richter12 : «Η 12η Απριλίου ήταν η πιο αποφασιστική ημέρα για την επιχείρηση Λάμψις (εννοεί την συμμαχική ενίσχυση της Ελλάδος) και την επιχείρηση Μαρίτα… Η ελληνική Μεραρχία Ιππικού, που υπεράσπιζε τις θέσεις στο Βέρνον, απο τις Πρέσπες μέχρι την Κλεισούρα, αμυνόταν με τόσο πείσμα, που η διάβαση στο Πισοδέρι δεν έπεσε παρά μονάχα στις 14 Απριλίου…».

Φαίνεται λοιπόν πως ο Νίκος Τζιάφης έχασε τη ζωή του στις μάχες για την προάσπιση της οδού Φλώρινας – Πισοδερίου.

Όσον αφορά το μνημείο, πρόκειται για μια λιτή μαρμάρινη πλάκα που έχει ως επίστεψη της έναν σταυρό. Πάνω της είναι χαραγμένο το παρακάτω επίγραμμα:

ΤΗ ΝΙΟΤΗ ΜΟΥ ΚΑΙ

ΤΗ ΖΩΗ

ΤΑ ΑΤΙΜΗΤΑ ΠΕΤΡΑΔΙΑ

ΓΙΑ ΣΕ ΠΑΤΡΙΔΑ ΤΑ ΕΔΩΣΑ

ΝΙΚΟΣ Γ. ΤΖΙΑΦΗΣ

ΕΚ ΒΛΑΣΤΗΣ

ΔΕΚΑΝΕΥΣ 1 ΣΥΝ/ΜΑΤΟΣ

ΙΠΠΙΚΟΥ

ΠΕΣΩΝ ΗΡΩΪΚΟΣ

ΜΑΧΟΜΕΝΟΣ ΤΗΝ