Στην δύσκολη μεταβατική περίοδο αναδιάρθρωσης του παραγωγικού μοντέλου της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, η ανάπτυξη του πρωτογενή τομέα αποτελεί μία επιλογή που έχει καταδειχθεί πολλαπλώς, ότι μπορεί να συμβάλλει ουσιαστικά στην ευημερία της περιοχής.
Ωστόσο, δύο εξαιρετικά σημαντικές προκλήσεις θα πρέπει να αντιμετωπιστούν πειστικά το επόμενο χρονικό διάστημα, προκειμένου η αναπτυξιακή πορεία του τομέα να συνεχιστεί απρόσκοπτα.
Η πρώτη πρόκληση αφορά τις συμφωνίες Ελεύθερου Εμπορίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τρίτες χώρες.
Πρόκειται για συμφωνίες μεγάλης πολιτικής σημασίας, από την επιτυχή διαπραγμάτευση των οποίων κρίνεται η δομή και σταθερότητα του ευρωπαϊκού αξιακού συστήματος ποιότητας και παραγωγής, όλων των τομέων της αγροδιατροφικής αλυσίδας.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι πιέσεις που ασκούνται μέσω των συμφωνιών, για «ελεύθερο» εμπόριο μεταξύ των χωρών, αίρει σε πολλές περιπτώσεις την προστασία σημαντικών τοπικών ΠΟΠ προϊόντων όπως η Φέτα.
Οι επιπτώσεις που θα έχουν αυτές οι συμφωνίες, ενδεχομένως να είναι καθοριστικής σημασίας για την ανάπτυξη τόσο της περιοχής μας αλλά και της χώρας γενικότερα.
Η δεύτερη πρόκληση αφορά τη σήμανση των τροφίμων σχετικά με τη διατροφική τους ποιότητά και την υγεία των πολιτών.
Σύμφωνα με τη νέα Στρατηγική «Farm to Fork» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μέχρι το τέλος του 2022, όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν υιοθετήσει μία εναρμονισμένη και υποχρεωτική διατροφική σήμανση στην ετικέτα τους.
Η συζήτηση για το ποιο σήμα θα υιοθετηθεί τελικά, βρίσκεται σε εξέλιξη και προκαλεί μεγάλο προβληματισμό και ανησυχία, καθώς η επικρατέστερη προς το παρόν σήμανση προς υιοθέτηση, το Γαλλικό «Nutri-Score», δημιουργεί τεράστια προβλήματα στα ελληνικά προϊόντα.
Είναι εντυπωσιακό ότι, σύμφωνα με το Nutri-Score, το ελαιόλαδο βαθμολογείται με το γράμμα D ως «σχετικά ανθυγιεινό», παρά τα αποδεδειγμένα οφέλη του ελαιολάδου στην υγεία. Από την άλλη πλευρά, τα διαιτητικά αναψυκτικά (π.χ. Diet Coca–Cola) φέρουν σήμανση Β!
Την ίδια μοίρα έχουν και άλλα προϊόντα όπως οι βρώσιμες ελιές και πολλά προϊόντα ΠΟΠ και ΠΓΕ, όπως τα τυριά. Στο εξής, ένα τυρί κρέμα από γάλα σκόνη με χαμηλά λιπαρά θα βαθμολογείται καλύτερα από τη φέτα, η οποία σύμφωνα με το Nutri-Score έχει τη χαμηλότερη κατάταξη του συστήματος με το γράμμα «Ε»!
Είναι προφανές ότι τα παραπάνω ζητήματα είναι εξαιρετικά σοβαρά, για την εθνική οικονομία, την κοινωνία, την αγροτική παραγωγή, την ασφάλεια των τροφίμων, τον παραγωγό, τον μεταποιητή των γεωργοκτηνοτροφικών προϊόντων, τον καταναλωτή και το περιβάλλον. Ξεπερνούν δε, κατά πολύ τα όρια της Δυτικής Μακεδονίας και τις δυνατότητες αντίδρασης των τοπικών παραγωγών, οι οποίοι σε καμιά περίπτωση δεν μπορούν να τα αντιμετωπίσουν από μόνοι τους.
Η Δυτική Μακεδονία πρέπει να κάνει το παν ώστε να προστατεύσει τα προϊόντα της. Οι παραγωγοί της χρειάζονται την οικοδόμηση ισχυρών συμμαχιών σε εθνικό επίπεδο αλλά κυρίως σε ευρωπαϊκό για την αντιμετώπιση τόσο σοβαρών θεμάτων. Η γεωργία και η αγροδιατροφική βιομηχανία, εξάλλου, αποτελούν βασικούς πυλώνες της περιφερειακής οικονομίας και τα προϊόντα ποιότητας είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της εδαφικής συνοχής και της κοινωνικό-οικονομικής ανάπτυξης.
Σ’ αυτό το πνεύμα κινείται η συμμετοχή της Π.Δ.Μ., από το 2017 ως παρατηρητής και από το 2021 ως πλήρες μέλος, στο Δίκτυο Ευρωπαϊκών Περιφερειών για τα Προϊόντα Ποιότητας (A.R.E.P.O.).
Το Δίκτυο AREPO εκπροσωπεί 33 Περιφέρειες από 8 διαφορετικά κράτη μέλη και πάνω από 700 ενώσεις παραγωγών για πάνω από το 50% των Ευρωπαϊκών προϊόντων γεωγραφικής ένδειξης (ΓΕ). Στοχεύει στην προώθηση και την προάσπιση των συμφερόντων των παραγωγών και των καταναλωτών των Ευρωπαϊκών Περιφερειών, που εμπλέκονται στην αξιοποίηση των διατροφικών προϊόντων ποιότητας. Μεριμνά για την εξασφάλιση καλών συνθηκών εισοδήματος για τους παραγωγούς, την άσκηση πίεσης (Lobbying) για την επαρκή προστασία των προϊόντων ποιότητας στην ευρωπαϊκή αγορά καθώς και στις αγορές τρίτων χωρών.
Εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι η συμμετοχή των φορέων τοπικής αυτοδιοίκησης της Περιφέρειάς μας σε ευρωπαϊκά δίκτυα μεγάλης εμβέλειας όπως το AREPO, πρέπει να αποτελεί σε κάθε περίπτωση επιλογή υψηλής προτεραιότητας.
Η παρουσία μας στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι μέσω των δικτύων βοηθάει στην καλύτερη δυνατή εκπροσώπηση, προώθηση και προάσπιση των συμφερόντων της Περιφέρειας και των παραγωγών της, τόσο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσο και στην ευρωπαϊκή και στην παγκόσμια οικονομία. Δίνει τη δυνατότητα παρέμβασης στο υψηλότερο επίπεδο λήψης αποφάσεων για θέματα ποιότητας προϊόντων και περιβάλλοντος.
Αναφορικά με τα παραπάνω, θέματα που θα πρέπει να απασχολήσουν τους φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης της Περιφέρειάς μας στο άμεσο μέλλον είναι,
η ενεργή συμμετοχή σε περισσότερα θεματικά ευρωπαϊκά δίκτυα,
η διεξαγωγή συναντήσεων ευρωπαικών δικτύων στα όρια της Περιφέρειας,
η ανάληψη της προεδρίας ευρωπαϊκών δικτύων από τους φορείς μας,
η μόνιμη περιφερειακή παρουσία με σύσταση γραφείου στις Βρυξέλλες, σε συνεργασία Περιφερειακής Αρχής, ΠΕΔ, Δήμων αλλά και των υπόλοιπων ελληνικών περιφερειών.
*Ο Θεόδωρος Γ. Σιόγκας είναι Πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής του ΓΕΩΤ.Ε.Ε./Π.Δ.Μ & Στέλεχος της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης Ε.Π. της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας.
