Η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, μονίμων και αναπληρωτών, αποτελεί βασική προϋπόθεση και δικαίωμα, προκειμένου οι εκπαιδευτικοί να εξελίσσονται επιστημονικά και να αντεπεξέρχονται στις προκλήσεις της εκπαιδευτικής καθημερινότητας Η επιμόρφωσή τους, όμως, πρέπει να πληροί τις απαραίτητες προϋποθέσεις ποιότητας σε επίπεδο περιεχομένου και χρονικής διάρκειας.
Με αφορμή, όμως, την εξαγγελθείσα επιμόρφωση των μόνιμων και αναπληρωτών εκπαιδευτικών χωρίς εξειδίκευση ή κατάρτιση σε ΕΑΕ μέσω του ΙΕΠ (01/03/2017), προκύπτουν τα ακόλουθα ερωτήματα:
– Για ποιο λόγο επιλέχθηκε να γίνει η επιμόρφωση τόσους μήνες μετά την έναρξη της σχολικής χρονιάς; Έχουμε διανύσει, πλέον, ήδη το μισό σχολικό έτος και οι συνάδελφοι καλούνται να επιμορφωθούν με σημαντική καθυστέρηση και σε μορφή fast-track! Για τους αναπληρωτές η τακτική αυτή είναι –πλέον- συνηθισμένη: Πρώτα τοποθετούνται σε σχολικές μονάδες, αναλαμβάνοντας έναν ή περισσότερους μαθητές σε ένα ή περισσότερα σχολεία, παίρνοντας έτσι το βάπτισμα του πυρός απευθείας στην πράξη και άνευ επιμόρφωσης, και εν συνεχεία καλούνται να αποκτήσουν την ελάχιστη “κατάρτιση – εξειδίκευση”, ώστε να τους υποστηρίξουν αποτελεσματικά Η ίδια «λογική» φαίνεται να επεκτείνεται και στους μόνιμους συναδέλφους: Πρώτα το ΥΠΠΕΘ δρομολογεί την τροπολογία για την ΕΑΕ (ν.4415/2016) στην αρχή της νέας σχολικής χρονιάς και μετά από… 6 μήνες αναλαμβάνει την επιμόρφωσή τους.
– Ως προς τον χρόνο και τον τρόπο διεξαγωγής της επιμόρφωσης: Πώς είναι δυνατόν να συμπυκνωθούν οι 13 θεματικές ενότητες, που προτείνονται από το ΙΕΠ, σε μια επιμόρφωση 2-3 ημερών, όπως είθισται να γίνεται στις αντίστοιχες επιμορφώσεις μέσω ΕΣΠΑ; Είναι δυνατόν να γίνει παρουσίαση, επεξεργασία, πρακτική ή βιωματική προσέγγιση των θεωρητικών αρχών και των πρακτικών παιδαγωγικών προσεγγίσεων των παραπάνω ενοτήτων, όπως οφείλεται από άποψη σωστής πρακτικής, σε ένα σύνολο μερικών ωρών; Κατά πόσο οι συνάδελφοι θα αισθάνονται έτοιμοι να αντεπεξέλθουν στις εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών με αναπηρία ή και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες μετά από μια τόσο σύντομη και συμπυκνωμένη παρουσίαση υλικού; Πώς θα συνεπικουρούν οι Σχολικοί Σύμβουλοι ΕΑΕ, οι οποίοι είναι μόλις 13 πανελλαδικά; Ενδέχεται να ενταχθούν στο πλαίσιο της επιμόρφωσης κι επιμέρους πρωτοβουλίες από πλευράς τους ανά νομό; Ο ρόλος των ΚΕΔΔΥ και των Σχολικών Συμβούλων ΕΑΕ είναι να υποστηρίζουν στην πράξη τον εκπαιδευτικό ΕΑΕ μέσα στο σχολικό πλαίσιο, ώστε να γίνεται εκπαιδευτική αξιολόγηση και παρέμβαση στους μαθητές σε ρεαλιστικές συνθήκες. Η εξ αποστάσεως και ασύγχρονη υποστήριξη μέσω helpdesk, που προβλέπεται στην απόφαση του ΙΕΠ, δεν μπορεί να υποκαταστήσει σε καμία περίπτωση τη διά ζώσης συνεργασία μεταξύ εκπαιδευτικών για την ουσιαστική υποστήριξη των μαθητών! Με αυτόν τον τρόπο δε θα αυξηθεί επιπλέον ο φόρτος εργασίας της διεπιστημονικής ομάδας των ΚΕΔΔΥ, αρκετά από τα οποία είναι υποστελεχωμένα και αδυνατούν να καλύψουν έγκαιρα τις αιτήσεις των οικογενειών για αξιολόγηση;
– Ως προς την αποτελεσματικότητά της: Σε τι βαθμό ανταποκρίνεται το έτοιμο υλικό από προηγούμενες επιμορφώσεις μέσω ΕΣΠΑ στις πραγματικές ανάγκες των εκπαιδευτικών; Έχουν ληφθεί σοβαρά υπόψη οι παρατηρήσεις των προηγούμενων επιμορφωμένων για το συγκεκριμένο ζήτημα ή θα παρατηρηθούν εκ νέου περιπτώσεις επανάληψης των ίδιων (ημιτελών ενίοτε) εισηγήσεων προς τους εκπαιδευτικούς; Μήπως επαναλαμβάνονται εισηγήσεις που δεν προσφέρουν ουσιαστικά στην επιμόρφωση των συναδέλφων; Ποια είναι τα αντικειμενικά κριτήρια που τίθενται για τους επιμορφωτές; Ακόμη, από τη μια πλευρά το ΙΕΠ κάνει λόγο για ενδεικτικές θεματικές ενότητες επιμόρφωσης και από την άλλη διατυπώνει το κοινό τους περιεχόμενο για όλους τους επιμορφούμενους. Μπορεί να διασφαλιστεί, όμως, κάτι τέτοιο ή θα υπάρχουν διαφοροποιήσεις ως προς το περιεχόμενο ανά νομό ανάλογα με τον επιμορφωτή;
– Η αναλογία του περιεχομένου της θεματολογίας κρίνεται προβληματική, καθώς η φιλοσοφία της ένταξης και η διαφοροποιημένη διδασκαλία, που επαναλαμβάνεται πολλάκις ως το εκπαιδευτικό εργαλείο που θα δώσει τη λύση εντός της τάξης, δεν καλύπτονται ως αντικείμενο μιας ολιγόωρης εισήγησης. Επίσης, με βάση την ενδεικτική θεματολογία, στην ουσία παρατηρείται ότι κάθε θεματική ενότητα αντιστοιχεί σε μία κατηγορία αναπηρίας ή και ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών του άρθρου 3 του νόμου 3699/2008. Αρκεί ένα δίωρο ή τρίωρο εισήγησης ανά κατηγορία, προκειμένου να προετοιμαστεί ο επιμορφούμενος;
– Απαξίωση των πτυχίων και σπουδών: Μπορεί μια ολιγοήμερη επιμόρφωση να εξισωθεί με άλλα ακαδημαϊκά τυπικά προσόντα στην ΕΑΕ, όπως η διετής μετεκπαίδευση στα διδασκαλεία, ο βασικός τίτλος σπουδών ή ένα μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών; Στην εγκύκλιο αναπληρωτών ΕΑΕ το ίδιο το ΥΠΠΕΘ, σε συνεργασία με το ΙΕΠ, θέτει προϋποθέσεις και κριτήρια για τα μεταπτυχιακά ΕΑΕ, ώστε να διασφαλίζεται η επιστημονική κατάρτιση των αναπληρωτών ΕΑΕ για την πρόσληψή τους στις αντίστοιχες δομές. Για ποιο λόγο, λοιπόν, τώρα ρίχνει κατακόρυφα τον πήχη ως προς την επιστημονική κατάρτιση των εκπαιδευτικών που προβλέπεται να τοποθετούνται σε δομές ΕΑΕ; Έχουμε καταλήξει –πλέον- να αναρωτιόμαστε ποιο είναι το ελάχιστο των ωρών που κρίνεται παιδαγωγικά αποδεκτό για την εκπαίδευση των μαθητών με αναπηρία ή/ και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Πού ακριβώς εντοπίζεται η εναρμόνιση του ΥΠΠΕΘ με τις οδηγίες του ΟΗΕ για σεβασμό στα εκπαιδευτικά δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία; Τέτοιου είδους ενέργειες επαναφέρουν στο προσκήνιο την εσφαλμένη λογική των σεμιναρίων 400 ωρών ΕΑΕ, των σεμιναρίων της ντροπής, που είχαν δεχθεί σφοδρή κριτική.
Επιπλέον, θέτουμε τον γενικότερο προβληματισμό και αναδεικνύουμε την αντίφαση που προκύπτει μεταξύ θεωρίας και πράξης από πλευράς ΥΠΠΕΘ: Μια τέτοιου είδους επιμόρφωση συμβαδίζει άραγε με το όραμα της ένταξης και τα δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία που επικαλείται συχνά το Υπουργείο Παιδείας; Αν η Ειδική Αγωγή αποτελεί προτεραιότητα για την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου, τότε για ποιο λόγο επιλέγει η στελέχωση των δομών της να βασίζεται σε μια ολιγοήμερη και καθυστερημένη επί πολλούς μήνες ως προς την έναρξή της επιμόρφωση;
Ο λόγος είναι προφανώς -για μια ακόμη φορά- η εξοικονόμηση κονδυλίων στις προσλήψεις αναπληρωτών και η αποφυγή μόνιμων διορισμών στην ΕΑΕ. Το γεγονός ότι η επιμόρφωση των μόνιμων εκπαιδευτικών χωρίς κατάρτιση ή εξειδίκευση στην ΕΑΕ εντάσσεται σε ένα πρόγραμμα ΕΣΠΑ, που αφορά στην πρόσληψη αναπληρωτών εκπαιδευτικών για Παράλληλη Στήριξη, σημαίνει είτε ότι δεν υπάρχουν τα απαραίτητα κονδύλια για την επιμόρφωση των συναδέλφων είτε ότι το Υπουργείο Παιδείας δε στηρίζει ουσιαστικά την Ειδική Αγωγή, καθώς επενδύει ελάχιστα στην κατάλληλη επιμόρφωση των εκπαιδευτικών που το ίδιο επιλέγει για τη στελέχωσή της. Μια τέτοιου είδους διαχείριση της επιμόρφωσης έρχεται να επικυρώσει την ίδια «οικονομικίστικη» λογική του άρθρου 48 του ν.4415/2016, δηλαδή τη μείωση των προσλήψεων των αναπληρωτών εκπαιδευτικών ΕΑΕ για τα επόμενα σχολικά έτη Δεν είναι τυχαίο και το σχετικό έγγραφο (υπ.αριθμ.27414/Ε2/20-02-2017) από τη Διεύθυνση Διοίκησης Προσωπικού Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης προς τη Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Α’ Θεσσαλονίκης σύμφωνα με το οποίο ένας εκπαιδευτικός, για να κριθεί υπεράριθμος θα πρέπει πρώτα να έχει εξαντλήσει όλες τις δυνατότητες κάλυψης και συμπλήρωσης του υποχρεωτικού του ωραρίου στη σχολική μονάδα όπου είναι τοποθετημένος οργανικά ακόμη και με δυνατότητα απασχόλησης σε τμήμα ένταξης.
Από τη στιγμή που το Υπουργείο Παιδείας υποστηρίζει πως επιδιώκει τη συμπεριληπτική εκπαίδευση των μαθητών με αναπηρία ή/ και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, οφείλει παράλληλα να διασφαλίζει και την παροχή κατάλληλης και ουσιαστικής επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών που τοποθετούνται σε αυτές, ώστε -κατ’ επέκταση- να υποστηρίζονται αποτελεσματικά οι μαθητές. Για μια ακόμη φορά αναδεικνύεται η ανάγκη για επαναλειτουργία των διδασκαλείων ως σταθερών, δημόσιων και δωρεάν δομών επιμόρφωσης με επικαιροποίηση του οδηγού σπουδών τους, προκειμένου αυτός να συγκλίνει με τα νέα παιδαγωγικά δεδομένα στην Ειδική Αγωγή. Προφανώς, όμως, τα διδασκαλεία αποτελούν μια ακριβή και μη επιθυμητή για το ΥΠΠΕΘ επιλογή, καθώς οι εκπαιδευτικές άδειες θα οδηγήσουν σε απουσία εκπαιδευτικών από την τάξη και –κατ’ επέκταση- στην ανάγκη κάλυψης των κενών με προσλήψεις αναπληρωτών.
Ζητάμε:
– Το ΥΠΠΕΘ να αποσύρει το άρθρο 48 του ν. 4415/2016
– Το ΙΕΠ, οι σχολικοί σύμβουλοι Ειδικής Αγωγής και τα ΚΕΔΔΥ να μην προβούν σε ανάλογες “επιμορφώσεις της ντροπής”!
– Μόνιμους διορισμούς και κάλυψη όλων των κενών στην εκπαίδευση με το απαραίτητο και κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό.
– Έγκαιρη οργάνωση και σωστό παιδαγωγικό σχεδιασμό για την ποιοτική διασφάλιση της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών χωρίς την ένταξή τους σε προγράμματα ΕΣΠΑ. Λειτουργία σταθερών, δημόσιων και δωρεάν επιμορφωτικών δομών για όλους τους εκπαιδευτικούς.
Καλούμε τους προς επιμόρφωση συναδέλφους να αναδείξουν όλα τα παραπάνω μελανά σημεία της διαδικασίας!
