Μάθαμε να “πετάμε” στον νεροχύτη και στην τουαλέτα του σπιτιού μας ή στα σκουπίδια του πράσινου κάδου, τα τηγανέλαια. Όμως οι συνήθειες αυτές, δημιουργούν σημαντικά προβλήματα στα αποχετευτικά συστήματα των πόλεων, στους XYTA ή στη μηχανική επεξεργασία των απορριμμάτων. Επίσης, είναι εξαιρετικά ρυπογόνα και ευθύνονται για πληθώρα προβλημάτων στο έδαφος, τα υδάτινα οικοσυστήματα, και τους βιολογικούς καθαρισμούς. Η περιβαλλοντικά ορθή διαχείριση των τηγανελαίων επιτάσσει την ξεχωριστή συλλογή και διαχείριση τους. Όταν συλλεχθούν χωριστά και οδηγηθούν προς ανακύκλωση είναι χρήσιμα ως επί το πλείστον στην παραγωγή βιο-λιπαντικών, βιοκαυσίμων, και ζωοτροφών. Μέχρι πρότινος, αυτού του είδους η συλλογή υλοποιείτο μόνο σε ορισμένα μεγάλα καταστήματα εστίασης, όπου ιδιωτικές εταιρείες συλλογής, τα δρομολογούν για παραγωγή βιοκαυσίμων.

Τι γίνεται όμως με τα εκατομμύρια λίτρα που “πετάμε” όλοι εμείς, οι εκατομμύρια οικιακοί καταναλωτές; Επιβάλλεται να ενημερωθούμε και να αναλάβουμε δράση. Το Cluster Βιοοικονομίας και Περιβάλλοντος Δυτικής Μακεδονίας σε συνεργασία με τη ΔΙΑΔΥΜΑ και τον Δήμο Κοζάνης, ανέλαβαν την πρωτοβουλία να οργανώσουν ένα πιλοτικό πρόγραμμα συλλογής και διαχείρισης των χρησιμοποιημένων τηγανελαίων στο πλαίσιο του έργου «In2UCO – Ολοκληρωμένη καινοτόμος πιλοτική διαχείριση τηγανελαίων με τη συμμετοχή πολιτών και μαθητών – In2UCO», το οποίο χρηματοδοτείται από το Πράσινο Ταμείο με προϋπολογισμό 50,000.00 €. Για περισσότερες πληροφορίες για το έργο επισκεφθείτε τη σελίδα: https://in2uco.eu/

Το έργο

Οι πολίτες ξαφνιάστηκαν όταν είδαν να “ξεφυτρώνουν” 2 πράσινα ΑΤΜ στην πόλη της Κοζάνης. Και μάλιστα όχι σαν αυτά των τραπεζών, αλλά ΑΤΜ (αυτόματα μηχανήματα) συλλογής τηγανελαίων, όπου ο πολίτης θα μπορούσε να φέρει τα τηγανέλαια του σπιτιού του, αποθηκευμένα μέσα στα ειδικά δοχεία συλλογής των τηγανελαίων, τα οποία χρηματοδοτήθηκαν στα πλαίσια του προγράμματος.

Η ομαλή ροή συλλογής γεμάτων δοχείων και επανατροφοδοσίας των μηχανημάτων ΑΤΜ δομήθηκε με επιτυχία, και το “σύστημα” δουλεύει με τους πολίτες να ανταποκρίνονται με ιδιαίτερο ζήλο. Παράλληλα, έγιναν σημαντικές δράσεις ενημέρωσης και εμπλοκής των πολιτών. Εκδηλώσεις, ενημερωτικές επισκέψεις σε σχολεία, διανομή ενημερωτικών εντύπων και ψηφιακές δράσεις, συνέβαλαν στην ενημέρωση των πολιτών, τόσο για το πρόβλημα, όσο για το πως μπορούν οι ίδιοι να βοηθήσουν στη λύση του.

Μακροπρόθεσμοι στόχοι, οι οποίοι μελετούνται, είναι η ανάπτυξη του συστήματος σε πλήρη εφαρμογή τόσο για όλο το Δήμο Κοζάνης, όσο και για ολόκληρη την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας.

Κατά τον πρώτο χρόνο λειτουργίας των μηχανημάτων ΑΤΜ αναμένεται να συλλεχθούν 2.5 κιλά τηγανελαίων ανά κάτοικο (2.5 kg/κάτοικο/έτος). Το σύστημα είναι σχεδιασμένο ώστε στα πλαίσια του έργου να μπορεί να εξυπηρετεί 1,500 νοικοκυριά για την πόλη της Κοζάνης. Άρα μπορεί να συλλεχθούν μέσα σε ένα έτος 10,800.00 λίτρα. Στόχος του έργου είναι να συλλέξει τουλάχιστον το 20% αυτής της ποσότητας κατά τον πρώτο χρόνο λειτουργίας. Η συγκεκριμένη ποσότητα λαδιού δεν θα καταλήξει στο αποχετευτικό σύστημα και έτσι αποτρέπεται η ρύπανση του νερού και επιτυγχάνεται η προστασία του συστήματος των σωληνώσεων. Παράλληλα, τα λάδια αυτά δεν καταλήγουν στο σύστημα διαχείρισης των υγρών αποβλήτων της πόλης που συνεπάγεται λιγότερη κατανάλωση ενέργειας στον βιολογικό καθαρισμό. Η αύξηση της ευαισθητοποίησης του κοινού αναμένεται να αυξήσει και το ποσοστό συλλογής ανά νοικοκυριό που αναμένεται τα επόμενα 5 χρόνια να φτάσει από το 20% στο 50%.

Συνολική Περιφερειακή Διαχείριση

Έχουμε δει πολλές φορές, μεμονωμένες προσπάθειες φορέων να λύσουν προβλήματα, που όμως επειδή δεν ενώνουν τις δυνάμεις τους δεν φέρνουν αποτέλεσμα. Στην περίπτωση της διαχείρισης τηγανελαίων, δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Η διαρκής, και μετρήσιμα επιτυχημένη συνεργασία της ΔΙΑΔΥΜΑ και του Cluster Βιοοικονομίας και Περιβάλλοντος διαμόρφωσε τη συμβατότητα των παραδοτέων του InUCO, με προγενέστερα έργα της ΔΙΑΔΥΜΑ. Έτσι ο “χάρτης” των σημείων συλλογής τηγανελαίων ενισχύθηκε, και έκανε ακόμα ευκολότερη την πρόσβαση στη συλλογή τηγανελαίων για τους Δυτικομακεδόνες. Η ΔΙΑΔΥΜΑ έχει εξασφαλίσει άλλα 13 ΑΤΜ ανακύκλωσης τηγανελαίων (κάποια εκ των οποίων έχουν ήδη τοποθετηθεί) και αναμένεται να τοποθετηθούν σε όλα τα μεγάλα αστικά κέντρα της Δυτικής Μακεδονίας. Ήδη συλλέγονται τηγανέλαια στους Δήμους Κοζάνης, Αμυνταίου, Καστοριάς, Νεστορίου και Φλώρινας.

Η ΔΙΑΔΥΜΑ ΑΕ από το 2016 έχει ξεκινήσει τα πρώτα πιλοτικά προγράμματα Διαλογής στην Πηγή για τα ρεύματα των βιοαποβλήτων (καφέ κάδος) και των τηγανελαίων (πορτοκαλί κάδος). Ακολουθώντας τα ευρωπαϊκά πρότυπα εντάσσει σιγά-σιγά στη φιλοσοφία της την ανταποδοτική διαχείριση αποβλήτων και θα επιβραβεύει τους πολίτες της Δυτικής Μακεδονίας που συμμετέχουν στην ανακύκλωση τηγανέλαιων με τη συλλογή πόντων τους οποίους και θα εξαργυρώνουν σε μοναδικά προνόμια και δώρα. Απαραίτητο στοιχείο για τη συλλογή των πόντων είναι η εγγραφή των πολιτών στην πλατφόρμα και η χρήση των αυτοκόλλητων ατομικών κωδικών barcode πάνω στο δοχείο με τα τηγανέλαια.

Στη ΔΙΑΔΥΜΑ λοιπόν, λειτουργεί μία ιδιαίτερα εύχρηστη πλατφόρμα ανακύκλωσης τηγανελαίων, με ένα σύγχρονο σύστημα ανταπόδοσης των πολιτών που τα συλλέγουν (https://cookingoils.diadyma.gr/). Στην πλατφόρμα αυτή, οι χρήστες μπορούν να ενημερωθούν για τα προβλήματα που επιφέρει η λανθασμένη διαχείριση των τηγανέλαιων, για την αξιοποίηση τους, για τα σημεία ανακύκλωσης μέσα από χάρτη και για τον σωστό τρόπο συλλογής και αποθήκευσης τους μέχρι το σημείο ανακύκλωσης.

Χρήσιμες Ερωταπαντήσεις

Ποια είναι τα τηγανέλαια;

Όλα τα λάδια που χρησιμοποιούμε στο σπίτι μας για μαγείρεμα ή τηγάνισμα όπως ελαιόλαδο, σπορέλαια (ηλιέλαιο, σογιέλαιο, αραβοσιτέλαιο, βαμβακέλαιο, φοινικέλαιο), πυρηνέλαιο και παλιά ταγκισμένα λάδια.

Πώς συλλέγουμε τα τηγανέλαια;

Αφήνουμε το χρησιμοποιημένο μαγειρικό λάδι να κρυώσει. Αν χρειάζεται το περνάμε από ένα σουρωτήρι ή ένα φίλτρο για να το απαλλάξουμε από τα υπολείμματα των τροφών. Το μεταγγίζουμε σε πλαστικό δοχείο (μπουκάλι λαδιού, νερού ή αναψυκτικού, καθαρό) αν πρόκειται για τον πορτοκαλί κάδο ή στο ειδικό μπουκάλι ανακύκλωσης τηγανέλαιων, αν πρόκειται να χρησιμοποιήσουμε τα ΑΤΜ. Δεν χρησιμοποιούμε γυάλινα δοχεία και προσέχουμε να μην αναμειχθεί με νερό ή άλλο υγρό. Μόλις γεμίσει το δοχείο το βιδώνουμε καλά το καπάκι και το μεταφέρουμε στα ειδικά σημεία (ΑΤΜ ή πορτοκαλί κάδο) συλλογής χωρίς να το αδειάσουμε και χωρίς σακούλα.

Πού μπορώ να αφήσω τα μπουκάλια μου με τα τηγανέλαια;

Στα ειδικά σημεία ανακύκλωσης τηγανέλαιων. Αυτά είναι: τα ΑΤΜ ανακύκλωσης τηγανέλαιων και ο πορτοκαλί κάδος της ΔΙΑΔΥΜΑ.

Δείτε εδώ σε χάρτη τα ειδικά σημεία ανακύκλωσης τηγανέλαιων.

Από που μπορώ να προμηθευτώ το ειδικό δοχείο συλλογής τηγανέλαιων για τα ΑΤΜ και τα ειδικά barcode;
Από τη ΔΙΑΔΥΜΑ: 2461045531
Από το CluBE: 2461056706
Από τον οικείο Δήμο τηλεφωνώντας στην υπηρεσία καθαριότητας (Κοζάνη: 2461350459, Αμύνταιο: 2386024144, Καστοριά: 2467081318, Νεστόριο: 2467352318, Φλώρινα: 2385022621)

Τι κερδίζω από την ανακύκλωση τηγανελαίων;

Με κάθε μπουκάλι τηγανέλαιων που ανακυκλώνεται, ο πολίτης που είναι εγγεγραμμένος χρήστης στις ψηφιακές υπηρεσίες της ΔΙΑΔΥΜΑ κερδίζει πόντους οι οποίοι μπορούν να εξαργυρωθούν σε συμβεβλημένα καταστήματα. Πληροφορίες για το σύστημα επιβράβευσης στη σελίδα https://rewards.diadyma.gr. Ανάλογα με το βάρος των τηγανέλαιων ο εγγεγραμμένος χρήστης κερδίζει τους αντίστοιχους πόντους. Το σύστημα επιβράβευσης βρίσκεται σε στάδιο σχεδιασμού και οργάνωσης και σύντομα αναμένεται να είναι πλήρως λειτουργικό.