Η παραχάραξη του ποντιακού πολιτισμού πέραν των χορών, της μουσικής και της γλώσσας επιχειρήθηκε ιδιαίτερα στα μουσικά παραδοσιακά όργανα .
Αυτά ως γνωστόν σε όλες τις περιγραφές και αναφορές των λαογράφων του Πόντου ήταν: Η κεμεντζέ, (λύρα) ,η φλογέρα ( χειλιαύρ’) ,ο ζουρνάς , Αγγείον ( τουλούμ), και το νταούλι ( ταούλ’).
Δυστυχώς όμως ήδη από την δεκαετία του 1970 στην ποντιακή μουσική παρεισέφρησαν όργανα ξένα και παντελώς άγνωστα στις ποντιακές κοινότητες όπως το Κλαρίνο ,το ακορντεόν ,το αρμόνιο, αμερικάνικη ντραμς ,το βιολί κ.τ.λ.
Ίσως το μοναδικό όργανο που θα μπορούσε να οριστεί ιστορικά ως ποντιακό είναι το ασυγκέραστο λαούτο, που αναφέρεται στο ακριτικό τραγούδι ΄΄Τη γιαν’ ο Γάμος΄΄ ως ταμπούρα: ( Ταμπούραν εκατόρθωνεν ,ταμπούραν κατορθώνει ..!)
Πολλοί πόντιοι καλλιτέχνες χωρίς να έχουν στοιχειώδεις γνώσεις μουσικής, δισκογράφησαν και δισκογραφούν με μη ποντιακά όργανα κάτι μοναδικό στα παραδοσιακά ακούσματα . Σήμερα η επιτροπή πολιτισμού της ΠΟΕ με αίσθημα ευθύνης και για πρώτη φορά αποφάσισε να επαναβεβαιώσει παλαιότερη πρόταση της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών ως ποντιακά όργανα της ποντιακής λαϊκής μας παράδοσης, τα πέντε προαναφερόμενα.
Βέβαια η άποψη που αποδέχεται ως παραδοσιακά όργανα το κλαρίνο ή το βιολί παραβλέπει το γεγονός πως στον Πόντο τα μουσικά όργανα στην πλειοψηφία τους τα κατασκεύαζαν οι ίδιοι οι οργανοπαίκτες. Και ήταν αδύνατον για οικονομικούς και αξιακούς λόγους οι Πόντιοι να χρησιμοποιούσαν κανένα από τα όργανα της μοντέρνας τεχνολογίας γιατί δεν τα εκτιμούσαν όπως δεν εκτιμούσαν κάθε τι δυτικόφερτο που το χαρακτήριζαν ως φράγκικο με τον περιφρονητικό χαρακτηρισμό ( Αλαφράγκας…!)
Όσον αφορά το κλαρίνο, αυτό είναι δημιούργημα της Γαλλικής τεχνολογίας ,δημιουργήθηκε το 1840 ως όργανο της συμφωνικής ορχήστρας ,και μόλις το 1900 πέρασε στην μουσική των τούρκων στην πόλη, από περιοδεύοντες μουσικούς.
Το μόνο βέβαιο είναι πως οι Πόντιοι μέχρι το 1900 έπαιζαν για αιώνες στα πανηγύρια τους τόσο τον αρχαίο χειλίαυλο ( φλογέρα) ,όσο τον Οξύαυλο ( Ζουρνά).
Γι αυτό στο ποντιακό παραδοσιακό τραγούδι δεν αναφέρονται ποτέ τα όργανα αυτά ,ενώ τραγουδιούνται κατά κόρον τα παραδοσιακά . Ενδεικτικά κάποιοι στίχοι που επιβεβαιώνουν το αυτονόητο:
Για την Κεμεντζέ:
Η κεμεντζέ μ’ κοκκίμελον και το τοξάρ ελαίαν,
τα κόρτσοπα πολλά αγαπούν εμέν τον εντροπαίαν.
Για την φλογέρα :
Αν αποθάνω θάψτε ‘μεν ‘ς σ’ έναν ψηλόν ρασόπον ,
ν’ ακούω κεμεντζές καϊτέν , και γαβαλί λαλόπον.
Για την ζουρνά και το ταούλ:
Τούλα τούλα τούλα λά, το ταούλ και η ζουρνά,
η ζουρνά και το ταούλ, θα παίρνε τ’ εμόν τ’ αχούλ’.
Χαρακτηριστική η τελευταία επιθυμία :
Αν αποθάνω θάψτε ‘μεν και με τα κεμενζέδες, με το ταούλ με τη ζουρνάν και με τα εγλεντζέδες.
Στις λαϊκές επίσης φράσεις περιγράφονται τα λαϊκά όργανα όπως:
Την κορ’ αν αφήντς για τον ζουρνατσήν πιάν, για τον ταουλτσήν… ή το Σαράντα χρόνια ζουρνατσής , ‘κι φυσά την ζουρνάν…!
Η λέξη κλαρίνο δεν συναντιέται σε καμία ποντιακή φράση όπως και σε κανένα ποντιακό λεξικό…!
Θα μπορούσαμε να αναφερθούμε σε δεκάδες κείμενα της λαϊκής κληρονομιάς τεκμηριώνοντας την άποψη για τα ποντιακά μουσικά όργανα μας.
Είναι λυπηρό στην εποχή της γνώσεις και της ιστορικής τεκμηρίωσης, ο ποντιακός χώρος να αναζητά τεκμηριώσεις από αυτονόητες και αυταπόδεικτες λαϊκές εμπειρίες και γνώσεις.
Ως αναπόσπαστο τμήμα του ελληνισμού θα έπρεπε να επιχαίρουμε για τα αρχαιοπρεπή μουσικά όργανα μας, χωρίς να προσπαθούμε να τα αλλοιώσουμε με ευρολαγνικά νεωτερικά στοιχεία ,παντελώς άγνωστα στον Πολιτισμό μας.
Η άποψη ότι οι Πόντιοι μετανάστες στο Κάρς της Ρωσίας έπαιζαν Κλαρίνα αποτελεί έναν ακόμα ιστορικό μύθο. Οι Πόντιοι στα χωριά του Κάρς έπαιζαν Λύρες και ζουρνάδες.
Αν υπάρχει έστω και ένα κλαρίνο που έφεραν από το Κάρς παρακαλώ να τεκμηριωθεί. Από την καταγεγραμμένη έρευνά μας στα καρσλίδικα χωριά της Φλώρινας ούτε ένας έφερε κλαρίνο από το Κάρς.
Το ίδιο επιβεβαιώνει και ο ιστορικός του Κάρς Γεώργιος Γρηγοριάδης γράφοντας στη σελ. 36 του Βιβλίου του΄΄ΟΙ ΠΟΝΤΙΟΙ ΤΟΥ ΚΑΥΚΑΣΟΥ ΄΄( Θεσσαλονίκη 1957) για τα μουσικά όργανα του Κάρς: ΄΄ Εις την ενόργανον μουσικήν των, εχρησιμοποιούσαν την πατροπαράδοτον αθάνατον λύραν ,το ταούλ με την Ζουρνάν, την τουλούμπαν ( γκάιτα), το γαβάλ ( φλογέρα) .
Τα παραπάνω καταθέτω ως ελάχιστα στοιχεία έρευνας, για να απομυθοποιήσω απόψεις που επιβλήθηκαν στον ποντιακό χώρο για ΄΄ μυθικά κλαρίνα και κλαριντζήδες του Κάρς.΄΄ Γυρίστηκαν μάλιστα και ντοκιμαντέρ με ηχηρούς τίτλους όπως : ΄΄ Τα κλαρίνα του Κάρς ΄΄ και άλλα ευτράπελα….!
Στο φεστιβάλ παραδοσιακών χορών και μουσικής της Π.Ο.Ε. δεν μπορεί παρά να προβάλλονται και να αναδεικνύονται μόνο τα παραδοσιακά όργανα της ποντιακής μουσικής , αυτά που ήταν γνωστά στα ποντιακά γιορτάσια.
Διαφορετικά αν κάνουμε έστω και μία εξαίρεση στον κανόνα, τότε σε λίγο θα βρεθούμε μπροστά στην άποψη, ότι όλα τα όργανα του κόσμου είναι ποντιακά.
Θα ήταν ευγενές εκ μέρους των ιθυνόντων κάθε φορά που μεταστρέφεται η πραγματικότητα, να έχουν το θάρρος να υπερασπίζονται τα αυτονόητα, με γνώμονα τη γνώση και την αλήθεια…!