Με αφορμή την 9η Φεβρουαρίου, καθιερωμένη ως Ημέρα της Ελληνικής Γλώσσας, και σχετικά πρόσφατα δημοσιεύματα θα επιθυμούσα να αναφερθώ σε ενδεικτικές περιπτώσεις της σημαντικής επιρροής που διαθέτει η ελληνική γλώσσα στις επίσημες ευρωπαϊκές και όχι μόνον γλώσσες:
1. Σύμφωνα με τις επιλογές των εκδοτών των λεξικών Merriam-Webster και Oxford οι πιο δημοφιλείς λέξεις («λέξεις της χρονιάς») για το 2023 ήταν οι «authentic» (>αυθεντικός) και «rizz» (χάρισμα>charisma > rizz), αντίστοιχα. Γενικότερα, από τις, συνολικά, 48 επιλογές των εκδοτών των 2 προαναφερόμενων και των λεξικών Cambridge και Collins και του ψηφιακού λεξικού dictionary.com για τις «λέξεις της χρονιάς» κατά την τελευταία δεκαετία 2014-23 προκύπτει ότι οι 10 (authentic, climate emergency, climate strike, -ism, 2 φορές pandemic, paranoid, photobomb, toxic και xenophobia) είναι ελληνικής προέλευσης, ενώ οι 6 (2 φορές hallucinate (ρίζα από το αλύω), nomophobia (από το no mobile phobia), permacrisis, upcycling, και rizz) μερικής ή αφανούς. Εξαιρετικά, συγκριτικά με τις άλλες γλώσσες, εννοείται πλην της αγγλικής και της λατινικής.
2. Οι παραλλαγές του κορωνοϊού με τις δυνητικά πιο ανησυχητικές μεταλλάξεις, όπως οι ευρέως γνωστές Delta και Omicron, χαρακτηρίζονται με τα γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου.
3. Η ελληνική γλώσσα ταξιδεύει και στο διάστημα. Η αμερικανική διαστημική υπηρεσία NASA, μετά από το πρόγραμμα «Apollo» (1961-72) και την επιτυχημένη αποστολή ανθρώπων στη Σελήνη, ξεκίνησε το 2017 το επόμενο για την αποστολή ανθρώπου στον πλανήτη Αρη. Βαφτισμένο με το πιο ταιριαστό όνομα: «Artemis». Μιας και ο λόγος για το διάστημα, η ελληνική γλώσσα, ακριβέστερα η ελληνική μυθολογία, από αιώνων κυριαρχεί στην ονομασία των δορυφόρων των πλανητών του ηλιακού συστήματός μας. Από τους 35 μεγαλύτερους δορυφόρους, με διάμετρο 100- 6.000 χιλιόμετρα, οι 26 φέρουν ελληνικά ονόματα (ενδεικτικά: Ganymede, Io, Callisto, Titan και Triton), όπως και οι 27 από τους 54 με διάμετρο 10- 100 χιλιόμετρα, ακόμη και εντελώς άγνωστα στο ευρύ κοινό, όπως Lysithea, Mimas, Neso, Psamathe και Telesto.
4. Εκ νέου στα γήινα, οι εξ Ανατολών γείτονές μας εξετάζουν την αγορά μαχητικών αεροσκαφών Eurofighters Typhoon, ενώ πέρυσι απείλησαν τη χώρα μας με πλήγματα, μεταξύ άλλων, από τουρκικής κατασκευής πυραύλους Tayfun. Τα Eurofighters τα βρήκαν βαφτισμένα με μία παγκόσμια ελληνική λέξη- φόβητρο, αλλά «Tayfun» το βαφτιστικό του πυραύλου; Βολική άγνοια, για καλύτερη διαφημιστική αξιοποίηση ή συμμαχική (λέμε, τώρα) φιλοφρόνηση; Σε κάθε περίπτωση, σαν να βαπτιζόταν ένα ελληνικό όπλο Amurga (επικίνδυνος γίγαντας της τουρκικής μυθολογίας) και όχι Typhoon.
Σημ.: Οι λέξεις «χάρισμα» και «τυφών», ακουστικά ή/ και οπτικά, απαντούν σε πλέον του 70% των επίσημων γλωσσών του πλανήτη μας και η «αυθεντικός» περίπου στο 35%, αντίστοιχα. Ψηφίδες στην ελληνική δόξα.
Του Δημ. Χατζηδάκη
Δρος Χημικού Μηχανικού
dhadjidakis@yahoo.com
