Του Σάββα Μαυρίδη
Ο ελληνικός όρος γενοκτονία είναι ταυτόσημος με τον διεθνώς χρησιμοποιούμενο όρο genocide που προέρχεται από την ελληνική λέξη γένος και το λατινικό ρήμα caedere (=φονεύω). Τόσο ο ελληνικός όσο και ο διεθνής όρος δημιουργήθηκαν επίσημα (όρος διεθνούς δικαίου) μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Με αυτόν τον όρο αποδίδεται κυριολεκτικά η από τους αρχαιότατους χρόνους υφιστάμενη έννοια και ακριβέστερα ένα από τα αρχαιότερα μαζικά εγκλήματα που αποβλέπουν στη συστηματική, με βίαια ως επί το πλείστον μέσα, επιδιωκόμενη εξόντωση ολόκληρης φυλής ή τμήματος αυτής σε ορισμένο τόπο. Η γενοκτονία μπορεί να επιδιωχθεί είτε με σειρά ομαδικών φόνων, όλων ή σχεδόν όλων των μελών μιας φυλής, είτε με συστηματική εξασθένιση αυτής (με διάφορα μέσα) μέχρι τη βαθμιαία εξάλειψή της φυλής. Στα βίαια δε μέσα αυτά περιλαμβάνονται και σειρά απαγορευτικών μέτρων επί εθνικών, θρησκευτικών, γλωσσικών, ηθικών, ιστορικών ή άλλων παραδόσεων προκειμένου να επέλθει διαφοροποίηση ή αλλοίωση της καταδιωκόμενης φυλής με βέβαιη την συν τω χρόνω απώλεια του εθνικού και φυλετικού γνωρίσματός της. Ωστόσο, η απόδοση του όρου για μια συγκεκριμένη ενέργεια, οργανωμένου χαρακτήρα, ενέχει υποκειμενικά κριτήρια και τα τελευταία χρόνια έχει προκαλέσει αρκετές φορές διάσταση απόψεων.
Από την πλευρά της ψυχολογίας σε ότι αφορά τον δράστη, σε γενοκτονία προβαίνει ο άνθρωπος όταν παύει να είναι άνθρωπος και μεταβάλλεται σε τερατόμορφο κτήνος.
Η γενοκτονίες μπορούν να χωριστούν τουλάχιστον σε τέσσερεις κατηγορίες:
1. Γενοκτονία ληστείας
2. Γενοκτονία της κατάληψης χώρου
3. Γενοκτονία του αποδιοπομπαίου τράγου
4. Γενοκτονία εκτόνωσης πληθυσμού
Η πρώτη κατηγορία γενοκτονίας αντιστοιχεί στην περίπτωση των Μπόερς
Η Βρετανική αυτοκρατορία για να διατηρήσει στην εξουσία της τα 450 εκατ. υποδούλων είχε ανάγκη των ορυχείων χρυσού της Νότιας Αφρικής, που την οδήγησε σε σύγκρουση με τους αγρότες Ολλανδούς Μπόερς, σύγκρουση που κορυφώθηκε στα 1900.. Ακολούθησαν δύο χρόνια ανταρτοπόλεμου. Για να τους αντιμετωπίσουν οι Βρετανοί κατέφυγαν στη δημιουργία στρατοπέδων συγκέντρωσης για ολόκληρο τον άμαχο πληθυσμό, ώστε οι αντάρτες να μη βρίσκουν υποστήριξη και να μη μπορούν να κρυφτούν.Άμεση συνέπεια των συνθηκών διαβίωσης σε αυτά τα στρατόπεδα συγκέντρωσης ήταν ο θάνατος περίπου 26.000 αμάχων. Εξίσου σημαντική συνέπεια για το μέλλον της νοτίου Αφρικής ήταν το γεγονός ότι για πρώτη φορά, στα στρατόπεδα αυτά, τα παιδιά των Μπόερς διδάσκονταν την αγγλική γλώσσα. Κατάλοιπο της κοινωνίας των Μπόερς υπήρξε το καθεστώς του (apartheid), απαρτχάϊντ όρος που μέχρι σήμερα χρησιμοποιείται για να υποδηλώσει την ύπαρξη έντονων φυλετικών διακρίσεων.
Στην Γενοκτονία της κατάληψης χώρου, ανήκουν π.χ. η εξολόθρευση των κατοίκων της Βόρειας Αμερικής από τους Ευρωπαίους αποίκους και οι γενοκτονίες που προέβη η Τουρκία, τόσο η οθωμανική, όσο και η Κεμαλική. Η οθωμανική Γενοκτονία αποτέλεσε την σατανικότερη επινόηση που συνέλαβε ποτέ νους ανθρώπου, διότι οι Οθωμανοί μπαμπέσικα χρησιμοποιούσαν για τις εθνοκαθάρσεις τους Γενιτσάρους, οι οποίοι στρατολογούνταν από αιχμαλώτους πολέμου και παιδιά χριστιανικών οικογενειών, που εξαναγκάζονταν από μικρή ηλικία σε στρατιωτική υπηρεσία και όχι σπάνια εναντίον των οικογενειών τους. Το ίδιο φυσικά ισχύει και για τους Κούρδους τους οποίους ως Μουσουλμάνους, χρησιμοποιούσαν εναντίον των χριστιανών Ελλήνων ή Αρμενίων, και εν συνεχεία σήμερα τους εξολοθρεύουν και αυτούς.
Στην Γενοκτονία του αποδιοπομπαίου τράγου, ανήκουν η γενοκτονία των Γερμανών εναντίον των Εβραίων, του Πολ ποτ- Κόκκινων Χμέρ στην Καμπότζη, οι πολιτικές γενοκτονίες διαφορετικών καθεστώτων κλπ.
Μια τέταρτη μορφή γενοκτονίας μπορεί να θεωρηθεί αυτή που διαπράττεται σήμερα στους εμφυλίους πολέμους χωρών της αφρικανικής ηπείρου, μεταξύ αντιμαχόμενων ομάδων για την κατάληψη της εξουσίας. Η ραγδαία και ανεξέλεγκτη αύξηση του πληθυσμού σε συνδυασμό με την οικονομική απραγία οδηγούν σε συγκρούσεις και βιαιότητες τέτοιου βαθμού που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως γενοκτονίες εκτόνωσης πληθυσμού.
Η Γενοκτονία των Ελλήνων, Αρμενίων και Ασσυρίων και σήμερα των Κούρδων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και του κεμαλικού καθεστώτος στην συνέχεια, ανήκει στην Γενοκτονία της κατάληψης χώρου. Ήταν ένα προμελετημένο έγκλημα, το οποίο διήρκεσε τοπικά 400 χρόνια και το οποίο έφερε σε πέρας η κυβέρνηση των Νεότουρκων σκόπιμα και συστηματικά. Οι μέθοδοι που χρησιμοποίησε στον 20 αιώνα, ήταν ο ξεριζωμός, η εξάντληση στις κακουχίες, τα βασανιστήρια, η πείνα και η δίψα, και τα στρατόπεδα θανάτου στην έρημο.
Ήδη στις 19 Οκτ. 1917, The Lincoln Daily Star, October 19th 1917, page 7. η αμερικανική εφημερίδα δημοσιεύει ένα ολοσέλιδο άρθρο με τίτλο Turks Slaughter Christian Greeks δηλ. Οι Τούρκοι σφάζουν Έλληνες χριστιανούς. Μεταξύ άλλων γράφει η ανταπόκριση: Σύμφωνα με τους τελευταίους υπολογισμούς, από την Τραπεζούντα και όλες οι πόλεις κατά μήκος της Μαύρης Θάλασσας άδειασαν από τον ελληνικό πληθυσμό. Από τον Αμερικανό ιεραπόστολο Lyndon S. Crawford με έδρα την Τραπεζούντα, λάβαμε μια επιστολή που μας πληροφορεί ότι κατά διαταγή του τουρκικού στρατού έως τις 25 Ιουλίου 1917, πρέπει να εκτοπιστούν όλα τα άτομα αρσενικού γένους, ελληνικής καταγωγής ηλικίας 16 έως 50 ετών της Ορντούς, στο εσωτερικό της Τουρκίας. Το τι θα γίνουν οι οικογένειές τους, θα ρυθμιστεί αργότερα.
“The latest account from Trebizond shows the towns along the Black sea are being emptied of their Greek population. From Lyndon S. Crawford; missionary of the American board at Trebizond we have a letter dated July 14, 1917, in which he says the following order came from Turkish army headquarters at Sheishehie: ‘By 12.25 July let no Greek man over 16 and under 50 be found in Ordou. Send all such on into the interior. As for the families, we will send further orders later.’
Το άρθρο υπογραμμίζει ακόμη την καθοδήγηση των Γερμανών προς τους Τούρκους συμμάχους τους στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Την ίδια εποχή ζούσαν 400.000 Τούρκοι στην ήδη ελληνική από το 1913 Βόρεια Ελλάδα. Το ελληνικό κράτος δεν προέβη σε καμία βιαιοπραγία εναντίον τους. Μάλιστα συνυπήρξαν ειρηνικά και φιλικά και με τους ανταλλαγμένους πρόσφυγες για μερικούς μήνες. Έπρεπε η Ελλάδα να φερθεί κι αυτή βάρβαρα όπως φέρθηκε η Τουρκία απέναντι στους χριστιανούς υπηκόους της;
Σε τι όμως τότε θα διαφέραμε από αυτούς;
Μόνο στην περιοχή του Πόντου τα θύματα των Ελλήνων υπολογίζονται σε περίπου 350.000 χιλιάδες. Σε όλη την τουρκική επικράτεια σε 1.200.000 χιλ.
Σε έρευνα που δημοσιεύτηκε στο γερμανικό λεξικό Μέγιερ, αναφέρεται ότι 50% περίπου του σημερινού πληθυσμού της Καππαδοκίας έχει τα ελληνικά χαρακτηριστικά. Πόσοι είναι άραγε σε ολόκληρη την Τουρκία;
Όμως παρ’ όλες τις φωνές διαμαρτυρίας, δεν έχουν εκπονηθεί μέχρι σήμερα, ούτε στην Ελλάδα ούτε στο εξωτερικό διδακτορικές διατριβές, ούτε μεταπτυχιακά, ούτε δημοσιεύσεις με κριτές γι’ αυτό το θέμα. Σε συναφή επιστημονικά περιοδικά όπως το Zeitschrift für Genozidforschung (Πανεπιστήμιο Μπόχουμ Γερμανίας), Journal for Genicide Research (Πανεπιστήμιο Λονδίνου), ή ΕΚΚΕ (Αθήνα), δεν βρίσκεις κανένα άρθρο για την γενοκτονία του ποντιακού, όπως και του υπόλοιπου ελληνισμού.
Γιατί άραγε αυτή η επιστημονική σιωπή;
Στις 12 Μαρτίου 2010 η Σουηδία αναγνώρισε και καταδίκασε την γενοκτονία των Αρμενίων, Ασσυρίων, Ποντίων καθώς και τις άλλες μαζικές σφαγές χριστιανών από τους Τούρκους, γεγονός λυτρωτικό, σημαντικό και αποφασιστικό. Αξίζουν άπειροι έπαινοι στους εμπνευστές του.
Η παγκόσμια κοινωνία όμως δεν γνωρίζει το θέμα γιατί δεν μελετάται και δεν διδάσκεται πανεπιστημιακά.
Οι σύλλογοί μας και οι ομοσπονδίες μας πρέπει να αναπροσαρμόσουν το έργο τους, δίνοντας υποτροφίας σε νέους ερευνητές, οι οποίοι θα εκπονήσουν διδακτορικές διατριβές στα διασημότερα πανεπιστήμια του κόσμου, Ευρώπης και Αμερικής.