Εθισμός & Συμπτωματολογία.
Διαχωρισμός του εθισμού από τον ενθουσιασμό.
Πότε πραγματικά η ενασχόληση με το διαδίκτυο μπορεί να χαρακτηριστεί ως εθισμός; Ποια είναι τα στοιχεία που θα μας προειδοποιήσουν;
Προειδοποιητικές ενδείξεις που πρέπει να ανησυχήσουν τόσο τους γονείς όσο και το γενικότερο περιβάλλον του παιδιού:
Το παιδί ασχολείται συνέχεια με το διαδίκτυο, παραμελώντας τις υπόλοιπές του υποχρεώσεις και ασχολίες που σχετίζονται και με το σχολείο και με το σπίτι – οικογένεια > π.χ. χαμηλή επίδοση στο σχολείο, ελλιπής επικοινωνία με τα μέλη της οικογένειας κ.ά.
Πολλές φορές χάνει την αίσθηση του χρόνου.
Εξιδανικεύει τα μέσα (Η/Υ, κινητό, tablet) και τα θεωρεί τα πιο σημαντικά μέρη της καθημερινότητάς του.
Χρησιμοποιεί το διαδίκτυο ως ένα μέσο για να ξεφύγει από τα πραγματικά προβλήματα που θεωρεί ότι είναι ανίκανος να αντιμετωπίσει, π.χ. μια σχολική αποτυχία, μια αποτυχία στη σύναψη μιας σχέσης, οικογενειακά προβλήματα κ.ά.
Ή Χρησιμοποιεί το διαδίκτυο ως μέσο που του προσφέρει αισθήματα που έχει στερηθεί, π.χ. αδιαφορία οικογενειακού και κοινωνικού περιβάλλοντος για το ίδιο κ.ά.
Το παιδί προτιμά να παίζει παιχνίδια στο διαδίκτυο και να μην συναντά συνομήλικούς του για να παίξει > π.χ. απομακρύνεται από τις παρέες των συνομήλικων, δεν έχει φίλους, υποτιμά τα παιχνίδια και τις ασχολίες των συμμαθητών του, απομονώνεται κ.ά.
Επιπλέον, επιλέγει να αναπτύξει διαδικτυακές «σχέσεις» και όχι διαπροσωπικές, π.χ. παραιτείται από τις κοινωνικές εκδηλώσεις και όλες τις δραστηριότητες που ενέχουν την διαπροσωπική επαφή, δεν αναπτύσσει κοινωνικές, οικογενειακές και προσωπικές σχέσεις κ.ά.
Το διαδίκτυο γίνεται αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας του παιδιού, το οποίο ασχολείται με αυτό ακόμα και την ώρα που π.χ. διαβάζει, τρώει (συνήθως αυτό γίνεται με την παρουσία του υπολογιστή στο γραφείο ή με το κινητό στο χέρι).
Αντιδρά αρνητικά – με θυμό, νεύρα, φωνές – κάθε φορά που κάποιος το διακόπτει από την ενασχόλησή του με το διαδίκτυο (π.χ. στέλνει online μηνύματα, παίζει κάποιο παιχνίδι, παρακολουθεί κάποιο βίντεο κ.ά.)
Επιζητά έντονα από τους γονείς την αγορά νέου – τεχνολογικά ανεπτυγμένου υλικού εξοπλισμού.
Σε ακραίες περιπτώσεις, ο νέος δεν κοιμάται και ξενυχτά στο διαδίκτυο, αδιαφορεί εντελώς για τη σχολική του επίδοση, παραμελεί την προσωπική του υγιεινή, τρώει ασταμάτητα κ.ά.
Το παιδί λέει ψέματα στην οικογένεια και στους φίλους του, προκειμένου να μην γνωρίζουν το χρόνο παραμονής του στο διαδίκτυο. Αυτό συμβαίνει γιατί η εξάρτηση και ο εγκλωβισμός δεν έχει ακόμα αναγνωρισθεί από το άτομο (το οποίο παρασύρεται εύκολα από τις διαδικτυακές δραστηριότητες).
Το παιδί καταλαβαίνει – αναγνωρίζει την ύπαρξη του προβλήματος, αλλά αδυνατεί να δώσει το ίδιο λύση ή αντιδρά στις προσπάθειες των οικείων του να το βοηθήσουν.
Πως μπορούμε να διαχωρίσουμε τον εθισμό από την έντονη ενασχόληση ενός παιδιού με το διαδίκτυο επειδή πολύ απλά το ενδιαφέρει και θέλει να μάθει από αυτό;
Πρόκειται ουσιαστικά για τη διάκριση του ενθουσιασμού με κάτι τεχνολογικά καινούργιο που προκαλεί το έντονο ενδιαφέρον του παιδιού, από τον πραγματικό εθισμό με την τεχνολογία.
Ο ενθουσιασμός συγχέεται συχνά με τον εθισμό διότι ο νέος ασχολείται σε μεγάλο βαθμό με το διαδίκτυο και στις δύο περιπτώσεις. Στην περίπτωση του ΕΝΘΟΥΣΙΑΣΜΟΥ αναπτύσσεται μία ασχολία που δεν έχει καμία αρνητική συνέπεια για το παιδί, σε αντίθεση με τον ΕΘΙΣΜΟ που έχει πολλές αρνητικές συνέπειες όπως προαναφέραμε. Όταν το παιδί ενθουσιάζεται, ασχολείται με το διαδίκτυο γιατί βρίσκει αυτή τη δραστηριότητα ευχάριστη και δημιουργική. Για αυτό, η χρήση του διαδικτύου είναι μια διαδικασία μάθησης και ανάπτυξης δεξιοτήτων. Για παράδειγμα, σε αυτή την περίπτωση το παιδί θα γυρίσει από το σχολείο, θα ασχοληθεί επιμελώς με τις υποχρεώσεις του και στη συνέχεια θα αφιερώσει το χρόνο που διαθέτει το ίδιο στον εαυτό του στο διαδίκτυο.
Στην αντίθετη περίπτωση, αυτή του εθισμού, το παιδί θα προσπαθήσει μέσω του διαδικτύου να απαλύνει δυσάρεστα συναισθήματά του. Η διαφορά τους επομένως έγκειται στην δυνατότητα διαχείρισης και οριοθέτησης της χρήση του διαδικτύου. Ένα εθισμένο παιδί θα αποτύχει να μειώσει τη χρήση του διαδικτύου ενώ ένα παιδί που απλά ενθουσιάζεται θα μπορεί να διαχειριστεί την κατάσταση και να βάλει όρια στον ίδιο του τον εαυτό.
Ελένη Α. Αλεξανδρίδου
Φιλόλογος
Πτυχιούχος Τμήματος Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας Ιωαννίνων
Ειδίκευση στον Τομέα της Παιδαγωγικής Επιστήμης
Κάτοχος Πιστοποίησης Επάρκειας Γνώσης της Γραφής Braille
Κάτοχος βεβαίωσης 1ου Επιπέδου Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας
www.filologosonline.gr
e-mail: filologosonline.gr@gmail.com
