Τα τελευταία τριάντα χρόνια η 10η Οκτωβρίου έχει θεσπιστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας. Ωστόσο, θα άξιζε να αναρωτηθούμε: “πόσα στερεότυπα επικρατούν μέχρι σήμερα στο πεδίο της ψυχικής υγείας;”. Μπορούμε να αναλογιστούμε το ερώτημα αυτό σκεπτόμενοι αρχικά τις παρανοήσεις που αναπαράγονται για το επάγγελμα των ψυχολόγων, οι οποίοι ανήκουν φάσμα των επαγγελματιών που ασχολούνται με την προώθηση της ψυχικής ευημερίας. Ο κόσμος των ψυχολόγων περιβάλλεται από μύθους που δυσκολεύουν την κατανόηση του ρόλου τους. Ας συζητήσουμε μερικά στερεότυπα και ας τα δούμε με μια πραγματιστική ματιά.
1ος Μύθος: “Δεν έχω κάποιο μεγάλο πρόβλημα, άρα δε χρειάζομαι ψυχολόγο”.
Συχνά ακούγεται πως κάποιος θα επισκεφθεί τον ψυχολόγο όταν αντιμετωπίζει σημαντικές δυσκολίες. Ωστόσο, η αναζήτηση ψυχολογικής υποστήριξης αποτελεί μία προσωπική υπόθεση και συνεπώς, πολλοί και διαφορετικοί λόγοι οδηγούν έναν άνθρωπο “στην πόρτα” του ψυχολόγου. Για αρκετούς η ψυχοθεραπεία αποτελεί μέσο προσωπικής ανάπτυξης, μία ευκαιρία να δοκιμάσουν νέους τρόπους αλληλεπίδρασης ή έρεισμα ώστε να λάβουν αποφάσεις που τους εκφράζουν στην παρούσα φάση της ζωής τους.
2ος Μύθος: “Εφόσον έχω φίλους, δε χρειάζομαι ψυχολόγο”.
Η παρουσία συνεκτικού κοινωνικού δικτύου αποτελεί παράγοντα ενίσχυσης της ψυχικής υγείας. Για κάποιους ανθρώπους η επικοινωνία με φίλους λειτουργεί βοηθητικά και ίσως δεν αισθάνονται την ανάγκη να ξεκινήσουν ψυχοθεραπεία. Σε καμία περίπτωση όμως, δεν ταυτίζεται η φιλική σχέση με τη θεραπευτική! Η σχέση ανάμεσα στον ψυχολόγο και τον πελάτη έχει ως στόχο να παρατηρήσει ο τελευταίος μοτίβα συμπεριφοράς και έπειτα να τροποποιήσει τους τρόπους που σχετίζεται με τους σημαντικούς άλλους.
3ος Μύθος: “Οι ψυχολόγοι διαβάζουν το μυαλό των ανθρώπων”.
Μία διαδεδομένη παρανόηση είναι ότι ο ψυχολόγος έχει την ικανότητα να «διαβάζει» το μυαλό των ανθρώπων και να γνωρίζει πάντα τι σκέφτονται. Δεν είναι έτσι! Η διαδικασία της ψυχοθεραπείας είναι συνεργατική, καθώς ο πελάτης φέρει ένα αίτημα προς συζήτηση το οποίο γνωστοποιεί στον ψυχολόγο. Στη βάση αυτού του αιτήματος και καθώς η ψυχοθεραπευτική διαδικασία εξελίσσεται, ο θεραπευόμενος ανακαλύπτει σημεία που ενδεχομένως αγνοούσε και φωτίζει κυρίαρχα μοτίβα της συμπεριφοράς του.
4ος Μύθος: “Οι ψυχολόγοι δεν έχουν προβλήματα, αφού τα γνωρίζουν όλα”
Η επιστήμη της ψυχολογίας έχει ως αντικείμενο την μελέτη της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Οι ψυχολόγοι είναι “εξοπλισμένοι” με γνώσεις, εργαλεία και τεχνικές προκειμένου να υποστηρίξουν τον άνθρωπο σε όλο το φάσμα της ζωής του. Αυτό δε σημαίνει πως ψυχολόγοι δεν είναι άνθρωποι! Έχουν τις δικές τους εμπειρίες, προκλήσεις και συναισθήματα. Όπως όλοι, αντιμετωπίζουν δυσκολίες και αναζητούν βοήθεια από συναδέλφους τους, καθώς οι γνώσεις ψυχολογίας δεν σε καθιστούν άτρωτο!
Συμπέρασμα: Μέσα από την κατανόηση του ρόλου των ειδικών ψυχικής υγείας γίνεται αντιληπτό πώς η αναζήτηση ψυχολογικής υποστήριξης μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμη σε διαφορετικά στάδια της ζωής. Η ψυχική υγεία είναι εξίσου σημαντική με τη σωματική, καθώς θεωρείται αναπόσπαστο κομμάτι της συνολικής υγείας του ανθρώπου. Η αναζήτηση υποστήριξης αποτελεί δείγμα δύναμης, αυτογνωσίας και διάθεσης για αυτοβελτίωση.
Καρακάση Δήμητρα- Ψυχολόγος, Msc
Εκπαιδ. στη Γνωστική Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία
