Ανάγκη περισσότερης ενημέρωσης προκύπτει από τα αποτελέσματα του Βαρόμετρου Γνώμης για τη Δίκαιη Μετάβαση, που κυκλοφόρησε από τη Δημοτική Κίνηση «Κοζάνη Τόπος να ζεις» και ήταν στη διάθεση των πολιτών ηλεκτρονικά (https://www.varometro-gnomi.org/).
Μερικά από τα στοιχεία της έκθεσης (δείτε αναλυτικά την έκθεση και την παρουσίαση παρακάτω):
Από τις συνολικές 1.901 απαντήσεις που κατατέθηκαν οι 1.824 θεωρούνται έγκυρες και οι 77 άκυρες.
Ο τόπος κατοικίας τους είναι κύρια η Περιφερειακή Ενότητα Κοζάνης απ’ όπου προέρχεται το 82,60% των έγκυρων απαντήσεων και ειδικότερα ο Δ. Κοζάνης (64,03%) και ακολουθούν ο Δ. Εορδαίας (13,87%), ο Δ. Σερβίων (2,19%), ο Δ. Βοΐου (1,64%) και ο Δ. Βελβεντού (0,87%). Σε περιφερειακό επίπεδο ακολουθούν σε συμμετοχή κάτοικοι της Π.Ε. Φλώρινας (6,96%), της Π.Ε. Γρεβενών (2,02%) και της Π.Ε. Καστοριάς (1,31%).
Συμμετέχοντες στο 1ο ερωτηματολόγιο ήταν και κάτοικοι άλλων περιοχών της χώρας (2,85% Θεσσαλονίκη, 2,24% Αττική, 1,31% αλλού στην Ελλάδα) αλλά και του εξωτερικού (0,71%). Αξίζει να σημειωθεί πως πλέον των μισών υποβολών εκτός Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας προήλθε από ετεροδημότες με καταγωγή και προέλευση από την Κοζάνη, Φλώρινα και Πτολεμαΐδα.
Τέλος, αναφορικά με το φύλο, από τις έγκυρες απαντήσεις οι 1.013 (55,5%) προέρχονται από άντρες και οι 811 (44,5%) από γυναίκες.
Αναφορικά με τα αποτελέσματα της έρευνας: Το 47,4% των συμμετεχόντων δήλωσε λίγο ενημερωμένο για τη Δίκαιη μετάβαση και το 19.8% καθόλου, με το 93,9% να δηλώνει πως θέλει να ενημερωθεί περισσότερο. Το 81.7% θεωρεί πως οι επιπτώσεις της αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου στην περιοχή θα είναι αρνητικές, ενώ στην ερώτηση «Πώς εκτιμάτε ότι θα εξελιχθεί η κατάσταση μετά το 2023;», το 45,8% απάντησε πολύ χειρότερα και το 39,7% χειρότερα. Το 86,4% όσων απάντησαν, θεωρούν την ανεργία ως το ζήτημα για το οποίο ανησυχούν περισσότερο,
Η ανεργία αποτελεί το συντριπτικά κύριο ζήτημα ανησυχίας, με επακόλουθη την αίσθηση, έστω και σε συγκριτικά χαμηλότερο βαθμό, ερημοποίησης και υποβάθμισης της περιοχής. Αξιοσημείωτο στοιχείο ότι λιγότεροι από τους μισούς ερωτηθέντες απήντησαν ότι ανησυχούν για το φυσικό περιβάλλον, πιθανώς γιατί η ζημιά έχει ήδη γίνει. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι και το σχετικά χαμηλό ποσοστό (κάτω του 1/3) που ανησυχεί για το μέλλον της τηλεθέρμανσης, ίσως γιατί έχει δρομολογηθεί σχετική λύση και ανακοινώθηκε στο ΣΔΑΜ αντίστοιχος οδικός χάρτης.
Ως προς το ποιος πρέπει να έχει τον πρώτο λόγο στη λήψη αποφάσεων για τα εδάφη και τα νερά, το 73,6% απάντησε τις τοπικές κοινωνίες. Όπως τονίζεται στην έρευνα, είναι αξιοσημείωτο ότι αθροιστικά το 96.1% των απαντήσεων θεωρεί πως τα κυβερνητικά όργανα και οι επενδυτές δεν πρέπει να έχουν τον πρώτο λόγο στη λήψη αποφάσεων για τα εδάφη και τα νερά, κάτι που μπορεί να ερμηνευθεί από το άγνωστο της ταυτότητας των επενδυτών και φυσικά (και) από την άποψη των ερωτηθέντων για τα κυβερνητικά όργανα.
Πολύ υψηλό ποσοστό (86,3%) θεωρεί ότι η ΔΕΗ πρέπει να αποκαταστήσει και να επαναποδώσει τα εδάφη και τα νερά που χρησιμοποίησε, ενώ συντριπτικό ποσοστό (90.8%) των ερωτηθέντων θεωρεί ανάγκη τη συμμετοχή της τοπικής αυτοδιοίκησης στην αξιοποίηση των εδαφών. Στην ερώτηση εάν στον υφιστάμενο σχεδιασμό ελήφθησαν υπόψη οι ανάγκες και ανησυχίες της τοπικής κοινωνίας, το 83,4% απάντησε όχι.
Η απάντηση για την ανάγκη συμμετοχής της τοπικής κοινωνίας στον σχεδιασμό συγκεντρώνει το υψηλότερο ποσοστό όλων των απαντήσεων (95.3%) στο σύνολο των ερωτήσεων, μετά την επιθυμία για περισσότερη ενημέρωση, καταδεικνύοντας με εμφατικό τρόπο τη συγκεκριμένη επιτακτική ανάγκη.
Οι πολίτες, κλήθηκαν, προαιρετικά να απαντήσουν: «Πώς πιστεύετε πως πρέπει να αντιδράσει η τοπική κοινωνία σε αυτό το χρονικό σημείο», με τους πολίτες να απαντούν υπέρ: Αντιδράσεις διαμαρτυρίας, με ποικίλους ή και μη σαφείς τρόπους, συμπεριλαμβανομένης της διενέργειας δημοψηφίσματος, Ενημέρωση των πολιτών, Διαβούλευση – Διάλογος – Συμμετοχή της κοινωνίας στη διαμόρφωση θέσεων, προτάσεων και διεκδικήσεων και συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων, Κινητοποίηση αυτοδιοίκησης και φορέων και Απουσία περιθωρίων αντίδρασης.
Συμπεράσματα
Με βάση των ανάλυση που προηγήθηκε και σύμφωνα με τα αντίστοιχα ποσοστά των απαντήσεων, προκύπτει ότι τα κύρια ζητήματα στα οποία οι συμμετέχοντες πολίτες κυρίαρχα και ιεραρχικά συμφωνούν είναι:
– Υπάρχει πρωτίστως ανάγκη περισσότερης ενημέρωσης και δευτερευόντως έλλειμμα ενημέρωσης.
– Η τοπική κοινωνία πρέπει να συμμετάσχει στον σχεδιασμό στον οποίο δεν ελήφθησαν υπόψη οι ανάγκες και οι ανησυχίες της.
– Η τοπική αυτοδιοίκηση πρέπει να συμμετάσχει στην αξιοποίηση των εδαφών.
Η ΔΕΗ πρέπει να αποκαταστήσει και να επαναποδώσει τα εδάφη και τα νερά που χρησιμοποίησε στις τοπικές κοινωνίες.
– Το ζήτημα για το οποίο υπάρχει η μεγαλύτερη ανησυχία είναι η ανεργία.
– Οι επιπτώσεις της Μετάβασης εκτιμάται ότι θα είναι αρνητικές και η κατάσταση μετά το 2023 θα είναι χειρότερη για την περιοχή.
– Οι τοπικές κοινωνίες συνεπικουρούμενες από επιστημονικά και τεχνικά κλιμάκια θα πρέπει να έχουν τον πρώτο λόγο στη λήψη αποφάσεων για τα εδάφη και τα νερά.
Κρίσιμο ζήτημα είναι η διείσδυση του Βαρόμετρου Γνώμης και των αποτελεσμάτων του στην Τεχνική Γραμματεία ΣΔΑΜ, ώστε να υπάρχει απευθείας επικοινωνία των απόψεων των πολιτών με τα επιστημονικά και τεχνικά κλιμάκια.
Στόχος είναι η συμμετοχή της Περιφέρειας και των Δήμων (μέσω της ΠΕΔ) στη μετοχική σύνθεση του Οχήματος Ειδικού Σκοπού (SPV) που θα συσταθεί.
Αποκατάσταση των εδαφών
Στόχος είναι η διασφάλιση υλοποίησης των απαιτούμενων εργασιών στο σύνολο των εκτάσεων με απασχολούμενο ανθρώπινο δυναμικό από την περιοχή.
Επαναπόδoσή εδαφών από τη ΔΕΗ στην τοπική κοινωνία
Στόχος είναι η συμμετοχή της Αυτοδιοίκησης στην αξιοποίησή τους στο πλαίσιο λειτουργίας του Οχήματος Ειδικού Σκοπού (SPV).
Ανεργία
Στόχος είναι η υποχώρηση του δείκτη στο χαμηλότερο ποσοστό πανελλαδικά.
Επιπτώσεις της Μετάβασης
Στόχος είναι η προστασία του κοινωνικού, παραγωγικού και περιβαλλοντικού ιστού της περιοχής.
Επίλογος
Το πρώτο εξάμηνο του 2021 αποτελεί την περίοδο αμετάκλητης ενεργοποίησης
των μερών εκείνων του Σ.Δ.Α.Μ. τα οποία στοχεύει να προκαλέσει σε διάλογο
και επαναθεώρηση το Βαρόμετρο κοινής γνώμης, βάσει και των
αποτελεσμάτων του 1ου κύκλου. Δεδομένου ότι τα ανοιχτά ζητήματα είναι σε εξέλιξη, οι επόμενες ενέργειες πρέπει να δρομολογηθούν άμεσα με τη διενέργεια του δεύτερου κύκλου ερωτημάτων του Βαρομέτρου εντός του επόμενου διμήνου και με διεξαγωγή ψηφίσματος πολιτών μέχρι τον Μάιο του 2021. Κατά συνέπεια οι φορείς που επιθυμούν να εμπλακούν ενεργά και να φέρουν= εις πέρας τις πολιτικές στοχεύσεις που προσφέρει αυτό το εργαλείο καλούνται να προβούν σε σχετικές ενέργειες και αποφάσεις συντονισμού και συνεργασίας εντός των επόμενων εβδομάδων.
