Αρχείο: Μωυσιάδη Παναγιώτη
Είναι πολύ σημαντική για μένα η φετινή ημέρα μνήμης της ποντιακής γενοκτονίας γιατί, πριν από τριάντα χρόνια, το Σεπτέμβριο του 1986 παρουσίασα στην κεντρική πλατεία της Πτολεμαΐδας, διαφάνειες με θέμα ΄΄Η γενοκτονία των Ποντίων΄΄.
Ήταν η πρώτη φορά, που δημόσια άνοιγε το μεγάλο ζήτημα της ποντιακής γενοκτονίας.
Την επομένη μέρα ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης στην αίθουσα του δημοτικού συμβουλίου του Δήμου Πτολεμαΐδας τεκμηρίωνε ιστορικά και πολιτικά το
αίτημα της διεκδίκησης και καταδίκης αυτού του εγκλήματος.
Σήμερα όμως η μέρα της 19ης Μαΐου είναι ιδιαίτερα σημαντική και σημειολογική, γιατί κλείνει η πρώτη εκατονταετία από την απαρχή αυτού του γεγονότος .
Είναι ιστορικά επιβεβαιωμένο, ότι το 1916, ένα χρόνο μετά την αρμενική γενοκτονία άρχισαν οι πρώτοι συστηματικοί διωγμοί και εκτελέσεις των ελλήνων του Πόντου.
Ποντιακή γενοκτονία ορισμός
Είναι η δεύτερη γενοκτονία του προηγούμενου αιώνα μετά την ολοκλήρωση της αρμενικής γενοκτονίας, που κόστισε την εξόντωση 1,5 εκατομμυρίου ανθρώπων.
Η ποντιακή γενοκτονία πραγματοποιήθηκε οργανωμένα και μεθοδικά
από τους Νεότουρκους στα μέσα του Ά παγκοσμίου πολέμου το 1916 και ολοκληρώθηκε το 1924 με την υπογραφή της συνθήκης της Λοζάνης.
Τα αίτια της Γενοκτονίας.
Αν θελήσουμε να επισημάνουμε τα αίτια της ποντιακής γενοκτονίας, θα πρέπει να τα αναζητήσουμε στους παρακάτω λόγους:
1ον Στα μορφωτικά και πολιτιστικά ένστικτα ενός απαίδευτου ,βάρβαρου ,και οκνηρού λαού, που στην προαιώνια πορεία του δεν παρήγαγε πολισμό και παιδεία. Το μόνο έργο των κοντινών και μακρινών του προγόνων ήταν οι κατακτήσεις, οι δολοφονίες ,το παιδομάζωμα , οι εξισλαμισμοί, οι βιασμοί και οι ληστείες.
2ον Ο επόμενος λόγος βρίσκεται στη θεολογική ερμηνεία του κορανίου, καθώς η μιλιταριστική αντίληψη θεωρεί εχθρό και μίασμα κάθε άνθρωπο και πολιτισμό που αντιτίθεται στο Ισλάμ. ( αυτό που σήμερα βλέπουμε να εκφράζεται με την τσιχάντ και με την ΙΣΙΣ.. Εξ άλλου το σύμβολο που διακοσμεί το ιερό τους κοράνι είναι η αραβική χαντζάρα.
3ον Στην οικονομική και τεχνολογική ενδυνάμωση των μεγάλων δυνάμεων της Δύσης Αγγλία ,Γαλλία ,Γερμανία, καθώς και στους αθέμιτους μεταξύ τους ανταγωνισμούς, προκειμένου να ελέγξουν τους δρόμους του μεταξιού και στη συνέχεια τους σιδηροδρόμους, που πρόκειται να ενώσουν την Ευρώπη με τη Μέση Ανατολή.
Οι ίδιες δυνάμεις στα 1915 επιχειρούν τον έλεγχο των στενών του Βοσπόρου και οι πλούσιες πετρελαιοπηγές του Κιρκούκ και της Μοσούλης.
4ος λόγος είναι η εθνική αφύπνιση των κατακτημένων λαών της οθωμανικής αυτοκρατορίας που εκδηλώνεται με τη δημιουργία απελευθερωτικών κινημάτων ιδιαίτερα κατά την περίοδο των βαλκανικών πολέμων και του Ά παγκοσμίου πολέμου 1914-1018.
Στην πρώτη φάση της ποντιακής Γενοκτονίας 1916-1919 το οθωμανικό κράτος με απόφαση των μεγάλων δυνάμεων αποσυντίθενται και συρρικνώνεται ουσιαστικά στα σημερινά του όρια. Η διάλυσή του ανακόπτεται ουσιαστικά από την απρόσμενη και αναπάντεχη νίκη των Οθωμανών στην Καλλίπολη και στα Δαρδανέλια, αφού κατορθώνουν να νικήσουν τον αγγλικό αποβατικό στόλο, που άφησε στο πεδίο των μαχών 45 000 νεκρούς.
Το 1918 με την ήττα των Γερμανών η σύμμαχός τους Τουρκία αναγκάζεται να συνθηκολογήσει και οι νικήτριες δυνάμεις της ΑΝΤΑΝΤ επιχειρούν το διαμελισμό της.
Τότε η Τουρκία διαβλέποντας την περεταίρω συρρίκνωσή της, αποφασίζει την φυσική εξόντωση όλων των χριστιανικών λαών που ζούσαν στα πλαίσια του καταρρέοντος οθωμανικού κράτους.
Η συνθηκολόγηση του σουλτάνου στο Μούνδρο είχε σαν συνέπεια την ανάδειξη των Νεότουρκων στην εξουσία με αρχηγούς την δολοφονική τρόικα Εμβέρ πασά ,Τζεμάλ πασά, Ταλαάτ πασά, οι οποίοι αναλαμβάνουν να υλοποιήσουν την πρώτη φάση της ποντιακής γενοκτονίας.
Ο ρόλος των Γερμανών.
Ο γερμανικός παράγοντας βρέθηκε από την πρώτη στιγμή σύμμαχος και καθοδηγητής των τούρκων συμμάχων τους.
Η ήττα του γερμανικού άξονα έφερε σε δύσκολη θέση την Τουρκία, η οποία από την πρώτη στιγμή υποχρεώθηκε να δημιουργήσει νέους συσχετισμούς.
Οι μεταπολεμικές εξελίξεις μετά τη συνθήκη ειρήνης των Παρισίων το 1919
και την ανάθεση από μέρους των συμμάχων στα ελληνικά στρατεύματα να υποδυθούν το ρόλο του χωροφύλακα στην περιοχή της Σμύρνης, ενεθάρρυνε τις
εθνικές προσδοκίες των Ελλήνων και ιδιαίτερα του Βενιζέλου προκειμένου να εκπληρώσει το εθνικό όραμα επανάκτησης των ιστορικών εδαφών της αρχαίας Ιωνίας, της Θράκης και του Πόντου.
Η αποβίβαση των ελληνικών στρατευμάτων στη Σμύρνη μεταθέτει ουσιαστικά τις στρατιωτικές ευθύνες στην σύμμαχο των Άγγλων, Ελλάδα, χωρίς παροχή ουσιαστικής στρατιωτικής και οικονομικής βοήθειας.
Η συνθήκη των Σεβρών χωρίς τη στρατιωτική στήριξη των συμμάχων αποδείχθηκε καταστροφική για τον ελληνισμό της Ανατολής.
19 ΜΑΙΟΥ ΤΟΥ 1919
Οι Νεότουρκοι υπό την αρχηγία του Κεμάλ, ενός τούρκου στρατιωτικού από το Λαγκαδά Θεσσαλονίκης, νικητή στη μάχης της Καλλίπολης, συγκροτούν ένα ρατσιστικό εθνικιστικό κίνημα ήδη από τους βαλκανικούς πολέμους στα πανεπιστήμια του Παρισιού, το οποίο καλλιεργεί στις τάξεις του την ιδεολογία για τη φυσική εξόντωση όλων των χριστιανών της Τουρκίας, που δεν θα εξισλαμισθούν.
Την αρρωστημένη αυτή σκέψη την ονομάζουν ως τελική λύση.
Οι Νεότουρκοι το 1911 θα πάρουν την εξουσία καταθέτοντας ένα διάτρητο σύνταγμα φιλελευθεροποίησης και εκδημοκρατισμού της οθωμανικής Τουρκίας.
Μόλις αναλαμβάνουν εντείνουν τις εθνικιστικές τους εξάρσεις και προβαίνουν σε ανοιχτό πόλεμο κατά των Βενιζελικών στρατευμάτων. Όλοι οι Έλληνες του Πόντου θεωρούνται εν δυνάμει εχθροί της πατρίδας (του δοβλετιού), και εξορίζονται από τα παράλια ελληνικά μέρη στα ενδότερα της Μικράς Ασίας και της Ανατολίας .
Η πολιτική των εξοριών αυτών γίνεται υπό την καθοδήγηση των γερμανικών στρατιωτικών συμβούλων, που έχουν αναλάβει την οργάνωση και τον εξοπλισμό του τουρκικού στρατού ήδη από το 1914.
Οι πρώτες εξορίες και οι σφαγές των Ελλήνων του Πόντου μαζί με την επιστράτευση των χριστιανών, που εισηγείται ο γερμανός Λίμαν Φον Σάντερς, είναι οι μέθοδοι, που χρησιμοποιούν στην πρώτη φάση της ποντιακής γενοκτονίας.
Κεντρικό πρόσωπο αυτών των σφαγών αναδεικνύεται ο Τοπάλ Οσμάν, ένας περιθωριακός βαρκάρης της Κερασούντας. Οι περιοχές, όπου δρα, είναι οι πόλεις και τα χωριά του Δυτικού πόντου. Τα εγκλήματα αυτού του ληστοσυμμορίτη γίνονται ανεκτά από την οθωμανική διοίκηση, πράγμα που τεκμηριώνει την πολιτική μεθόδευση εξόντωσης του ποντιακού ελληνισμού.
Μετά την αποβίβαση των ελληνικών στρατευμάτων στη Σμύρνη , οι Άγγλοι στέλνουν μυστικά τον Κεμάλ στις 19 Μαΐου στην Σαμψούντα ως στρατιωτικό ακόλουθο. Ουσιαστικά στέλνουν το λύκο να φυλάξει τα πρόβατα.
Ο Κεμάλ συγκροτεί το 1919 το πρώτο συμβούλιο της επαναστατικής του εθνοσυνέλευσης στη Σεβάστεια και στρέφεται κατά της σουλτανικής κυβέρνησης,
κηρύσσοντας ταυτόχρονα τον πόλεμο κατά της Ελλάδας και επιδιώκοντας συμμαχίες με τους παλιούς αντιπάλους, προκειμένου να ισχυροποιηθεί στρατιωτικά και πολιτικά.
Τη μεγάλη ευκαιρία του τη δίνει ο Λένιν, που υπογράφει συνθήκη φιλίας με τον Κεμάλ, μετά την βενιζελική αποστολή του ελληνικού συντάγματος στην Κριμαία.
Η Ιταλία συμμαχεί πρώτη με τον Κεμάλ, γιατί εποφθαλμιά τα νότια παράλια της Τουρκίας και την Αλεξανδρέττα. Η Γαλλία έχοντας εκτεταμένες δραστηριότητες στην Τουρκία συντάσσεται με το μέρος του Κεμάλ προκειμένου να της αποδοθούν τα μεγάλα δάνεια αξίας 12 δισεκατομμυρίων λιρών, που της οφείλει η Τουρκία.
Η Αγγλία μετά την ήττα του Βενιζέλου και την άνοδο της φιλογερμανικής κυβέρνησης Γούναρη –Κωνσταντίνου , διαφοροποιείται από τις συμμαχικές υποχρεώσεις της με αποτέλεσμα να αφεθεί ο ελληνικός στρατός έρμαιο στα χέρια των κεμαλικών δυνάμεων.
Ο Πόντος κατά την διάρκεια του μικρασιατικού πολέμου.
Ο ποντιακός ελληνισμός τόσο κατά την περίοδο του πρώτου πολέμου όσο και αυτήν του μικρασιατικού, δέχεται όλες τις μορφές εξόντωσης, που σχεδιασμένα και μεθοδικά εφαρμόζουν οι Νεότουρκοι εθνικιστές.
Το τουρκικό κράτος ιδιαίτερα μετά το 1919 προβαίνει σε πογκρόμ διώξεων κατά των Έλλήνων του Πόντου. Μαζικές εξορίες όλου του χριστιανικού πληθυσμού από τα παράλια του Πόντου προς τα ενδότερα της Μικράς Ασίας, Άγκυρα, Ερζερούμ, Ντιαρπεκίρ, Χαρπούτ.
Οι εξόριστοι Έλληνες πεθαίνουν από τις κακουχίες και τις αρρώστιες .Τα αμελέταμπουρού ήταν τα στρατιωτικά γκουλάγκ των τούρκων μιλιταριστών.
Σε αυτά τα τάγματα εργασίας το 80% των ελλήνων στρατιωτών πεθαίναν από μολυσματικές αρρώστιες και κακουχίες.
Οι φυγόστρατοι Έλληνες, όπου συλλαμβάνονταν, εκτελούνταν επί τόπου ή δικάζονταν σε θάνατο δια της αγχόνης προς παραδειγματισμό.
Εκατοντάδες χωριά στις πόλεις Πάφρα, Κερασούντα, Σαμψούντα, Μερζιφούντα, Αμάσεια, πυρπολούνται και οι κάτοικοί τους εξοντώνονται μετά από μαζικές δολοφονίες.
Ο συνολικός απολογισμός των Ποντίων που αφανίστηκαν με διάφορους τρόπους ανέρχεται σε 350000 ψυχές..
Τα νικηφόρα τουρκικά στρατεύματα του Κεμάλ μπένουν στην ελληνική Σμύρνη και την κατακαίνε ως άλλη Καρχηδόνα ολοκληρώνοντας τον γενοκτονικό κύκλο της κεμαλικής ιδεολογίας.
Ο απολογισμός πολύ οδυνηρός για το ελληνικό έθνος.
Κατακτήθηκε το μισό των εδαφών, που ιστορικά ανήκαν στους Έλληνες. Έπεσαν στα χέρια των τούρκων τα ιστορικά κέντρα του ελληνισμού με τις εκατοντάδες πόλεις και τις χιλιάδες των ελληνικών χωριών. Η Τραπεζούντα, η Κωνσταντινούπολη, η Σμύρνη ,η Έφεσος το Αϊβαλί, οι περιουσίες και τα αρχοντόσπιτα με τις εκκλησίες και τα σχολεία αρπάχτηκαν από τους νικητές.
Ξεριζωμός, Προσφυγιά.
Οι Έλληνες του Πόντου, της Θράκης και της Ιωνίας, όσοι κατόρθωσαν να επιζήσουν από τη λεπίδα και τις αρρώστιες, κατάκοποι και τρομαγμένοι από τις εικόνες της κόλασης, που έζησαν, ανέβηκαν στα καράβια της προσφυγιάς για τα ελληνικά λιμάνια.
Στη νέα τους πατρίδα ,αφού μέτρησαν τους άταφους νεκρούς τους, πότισαν με τα δάκρυα του χαμού και του πόνου τα ξεροχώραφα και τα λιθοχώματα της προσφυγιάς.
Δούλεψαν και μόχθησαν μεγαλώνοντας τις νέες γενιές της προσφυγιάς για να ανθίζει και πάλι η ζωή και η ελπίδα στη νέα πατρίδα, που μαζί με τη φτώχια και τις στερήσεις τούς πρόσφερε άφθονο τον αέρα της ελευθερίας και της ζωής.
Η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου ήταν μια πολιτική προαποφασισμένη
πράξη αφανισμού ενός λαού ανυπεράσπιστου ειρηνικού, δημιουργικού,
που στη διαχρονική του πορεία καλλιέργησε τα γράμματα και τις τέχνες, δόξασε την δημιουργική εργασία και έζησε υμνώντας τη ζωή και τον άνθρωπο.
Το τουρκικό αυτό έγκλημα έχει τις ίδιες διαστάσεις με αυτό της αρμενικής γενοκτονίας.
Για λόγους όμως, που είχαν να κάνουν με την αμερικανική επέμβαση στην περιοχή και το νατοϊκό δόγμα για την ακεραιότητα της Τουρκίας, έπρεπε να αποσιωπηθούν όλα τα εγκλήματα του τουρκικού κράτους σε βάρος των λαών .
Ιδιαίτερα μετά τον ΄Β παγκόσμιο πόλεμο και την ψήφιση από τον ΟΗΕ του νόμου για τις γενοκτονίες το 1946, ήταν απαγορευμένη κάθε αναφορά και σκέψη, που θα αναδείκνυε τέτοιο ζήτημα.
Το ζήτημα της ποντιακής Γενοκτονίας δεν το ανέδειξε η πολιτική και ακαδημαϊκή κοινότητα αλλά το διεκδίκησαν και το έφεραν μετά 70 χρόνια σιωπής και συγκάλυψης οι ποντιακές οργανώσεις με πρωτοπόρα την Εύξεινο Λέσχη Πτολεμαΐδας.
Στις 6 Αυγούστου 1986 με μια ιστορική απόφαση το Δ.Σ. της Ευξείνου Λέσχης Πτολεμαΐδας αποφάσισε σε συνεργασία με όλες τις εθνικές οργανώσεις των γενοκτονημένων λαών της Ανατολής, να οργανώσει εκδηλώσεις μνήμης και διεκδίκησης με θέμα την αναγνώριση της Ποντιακής γενοκτονίας.
Στο Πρακτικό Νο 62 σ. 38 του βιβλίου πρακτικών συνεδριάσεων της ΕΥΞΕΙΝΟΥ ΛΕΣΧΗΣ ΠΤΟΛΕΜΑΙΔΑΣ αποφασίστηκε η διεκδίκηση της ποντιακής γενοκτονίας:
Πρακτικό Νο 62. 6-Αυγούστου 1986
΄΄Το Δ.Σ. αποφασίζει την υλοποίηση πολιτιστικού διημέρου αφιερωμένο στις αλησμόνητες πατρίδες, με τη συνεργασία όλων των οργανώσεων, που εκπροσωπούν λαούς, που γενοκτονήθηκαν και ξεριζώθηκαν από τις πατρίδες τους .
Για το σκοπό αυτό αποφασίζεται η έκδοση αφίσας ( με θέμα τη διεκδίκηση του δικαιώματος των λαών στην ιστορική μνήμη) με τίτλο ΄΄Πόντος Δικαίωμα στη Μνήμη΄΄, έκθεση ιστορικών ταμπλώ με θέμα: Η γενοκτονία των Ποντίων.
Κεντρική Ομιλία με τον Μιχάλη Χαραλαμπίδη, με θέμα: Το παλιό και νέο ανατολικό ζήτημα, ΄΄ και παρουσίαση διαφανειών από τον γράφοντα, με θέμα :΄΄Η γενοκτονία των Ποντίων ΄΄.
