Τεχνητό στρατηγικό βάθος

 Ν. Λυγερός
 
Μέσω του Νεοθωμανισμού, η Τουρκία προσπαθεί να δημιουργήσει εντυπώσεις με την κατασκευή ενός τεχνητού στρατηγικού βάθους. Η ιδέα βασίζεται μεταξύ άλλων στις τουρκόφωνες οντότητες της Ασίας. Κι επειδή δεν εξετάζουμε τις λεπτομέρειες της περιοχής νομίζουμε ότι στέκει δίχως να αντιληφθούμε ότι αυτό το δόγμα καταρρέει με την ύπαρξη των αραβόφωνων του Ιράκ και των ινδο-ευρωπαίων της Περσίας. Σε αυτό το τριπλό σημείο επαφής πρέπει να προσθέσουμε και την ύπαρξη των Κούρδων που δεν επιτρέπουν για δεύτερη φορά την συνεκτικότητα του λεγόμενου τουρκικού κόσμου. Η μελέτη του χάρτη της περιοχής είναι καθοριστική. Κι αποδεικνύει ότι δεν υπάρχει ουσιαστικά χώρος για στρατηγικό βάθος. Εκτός βέβαια αν η Τουρκία νομίζει ότι μπορεί να κατακτήσει τους αραβικούς και περσικούς κόσμους. Με αυτόν τον τρόπο αντιλαμβανόμαστε την τεχνητή οντότητα του τουρκικού επιχειρήματος. Αυτό σημαίνει επιπλέον ότι έχει ανάγκη να πιστέψει αυτό το νέο δόγμα ακόμα κι αν δεν στέκει όχι μόνο γεωστρατηγικά αλλά και γλωσσικά. Με άλλα λόγια, η δημιουργία εντυπώσεων δεν έχει βάθος αλλά μπορεί να επηρεάσει ειδικά αυτούς που το θέλουν ούτως ή άλλως. Όταν εξετάζουμε αποκλειστικά την Τουρκία μέσω του Αιγαίου, η έννοια του στρατηγικού βάθους φοβίζει. Διότι πιστεύουμε ότι το Αιγαίο είναι ευάλωτο και δεν υπάρχει για μας στρατηγικός στόχος πιο βαθιά. Αυτή η αντίληψη είναι όμως απλοϊκή. Διότι δεν βασίζεται στην πραγματικότητα. Ούτε το Αιγαίο είναι ευάλωτο, ούτε το στρατηγικό βάθος είναι ωχρό. Εδώ κι αιώνες σκοντάφτει πάνω στο Αιγαίο και την στρατηγική του ευελιξία. Από την άλλη το τεχνητό στρατηγικό βάθος προσφέρει πραγματικές δυνατότητες μόνο στο διπλωματικό επίπεδο, όπου το δυνητικό έχει νόημα και πράξη. Μόνο αν οι διπλωμάτες μας περιοριστούν στην ιστορική διπλωματία, δεν θα πέσουν σε αυτήν την παγίδα. Όλοι ξέρουμε την έκφραση: Μία εικόνα, χίλιες λέξεις, αλλά δεν συνειδητοποιούμε την ισχύ του χάρτη και την αναλογία που δημιουργεί: Ένας χάρτης, χίλιες σκέψεις. Γι’ αυτό το λόγο είναι τόσο σημαντική η γεωστρατηγική. Διότι η ύπαρξή της είναι μία αντίσταση στα δόγματα. Επιπλέον, μέσω της τοποστρατηγικής μπορούμε να μετατρέψουμε αυτή την αντίσταση σε γνωστικό αντικείμενο που δεν θα επηρεάζεται από τις τεχνητές πρακτικές της Τουρκίας.