Όπως μας διδάσκει η επιστήμη της ψυχολογίας το παιδί αναπτύσσεται σωματικά και ψυχικά βοηθούμενο από το περιβάλλον και από την εσωτερική τάση για ικανοποίηση των έμφυτων ορμών του, όπως της ορμής προς κίνηση, μίμηση, κοινωνικότητα, μάθηση κ.τ.λ.
Έτσι ανάμεσα στις άλλες εκδηλώσεις του, το παιδί παρουσιάζει μια έντονη περιέργεια και μια ακατανίκητη τάση να γνωρίσει και να κατανοήσει τον κόσμο που τον περιβάλλει.
Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιεί διάφορα μέσα. Όλοι γνωρίζουμε με πόση επιμονή και σχολαστικότητα περιεργάζεται το παιδί τα διάφορα αντικείμενα προσπαθώντας να μάθει τα μυστικά τους και με πόση ευκολία και συχνότητα υποβάλλει ποικίλες ερωτήσεις στους γονείς του, τους δασκάλους και τα άλλα πρόσωπα του στενού του περιβάλλοντος για να ικανοποιήσει τη δίψα του για μάθηση.
Το παιδί αποκτά αρκετή πείρα και αναπτύσσει ως ένα βαθμό τις ψυχικές του δυνάμεις, στη διάρκεια της προσχολικής ηλικίας με τη βοήθεια του οικογενειακού και φυσιοκοινωνικού περιβάλλοντος μέσα στο οποίο ζει. Σ’ αυτό συντελεί και το πλούσιο θέαμα και το ακρόαμα που του προσφέρει η σημερινή ζωή η οποία κυριαρχείται από τη σύγχρονη τεχνολογική πρόοδο.
Με την πάροδο του χρόνου πλουτίζεται η πείρα του παιδιού και ισχυροποιούνται οι πνευματικές και ψυχικές δυνάμεις. Στην προοδευτική αυτή ωρίμανσή του σπουδαία είναι η συμβολή του σχολείου, το οποίο με συστηματικό τρόπο του παρέχει τα στοιχεία για τη μόρφωση και αγωγή του. Η οικογένεια και το σχολείο επηρεάζουν ουσιαστικά την ψυχική εξέλιξη του παιδιού, αλλά ο κύκλος των επιδράσεων του περιβάλλοντος είναι ευρύτερος.
Υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που δρούν αποφασιστικά προς την κατεύθυνση αυτή. Ένας από αυτούς είναι το παιδικό ανάγνωσμα.
Το ελεύθερο παιδικό ανάγνωσμα με το φανταστικό και περιπετειώδες κατά το πλείστο ν στοιχείο του περιεχομένου, με την απλότητα της εκφράσεώς του και την εντυπωσιακή εικόνα, διεγείρει τη φαντασία και το συναίσθημα του παιδιού. Του προκαλεί έντονο ενδιαφέρον και για τον πρόσθετο λόγο, ότι η ανάγνωσή του δεν απαιτεί ενεργητική προσοχή και κούραση της σκέψης επηρεάζει μπορούμε να πούμε ολόκληρο τον ψυχικό του κόσμο.
Έτσι το σημερινό παιδί βρίσκει χρόνο να αφοσιωθεί και στο παιδικό έντυπο, παρα τις πολλές ενασχολήσεις και δραστηριότητες τις οποίες το έχει οδηγήσει η πολυσύνθετη μορφή της σημερινής ζωής.
Το παιδικό ανάγνωσμα σήμερα με τη μορφή κυρίως του εικονογραφημένου εντύπου παρουσιάζει τεράστια κυκλοφορία και διάδοση.
Η ανάπτυξη των μέσων της τυπογραφίας και η τάση προς το εύκολο κέρδος, συνετέλεσε στην παραγωγή ενός πλήθους ποικιλωνύμων εντύπων πολλά απο τα οποία επιδρούν βλαπτικά στην παιδική ψυχή.
Το γεγονός αυτό δημιουργεί την ανάγκη να ελέγχεται η ποιότητα των βιβλίων και εντύπων, που διαβάζει το παιδί και να καθοδηγείται στην επιλογή εκείνου του αναγνώσματος που οικοδομεί τον εσωτερικό του κόσμο, γιατί κατά κανόνα δεν είναι σε θέση μόνο του να επισημαίνει το τι ωφελεί και το τι βλάπτει.
Οι σοφοί της αρχαιότητας τόνισαν την ανάγκη της ορθής και επωφελούς χρησιμοποίησης του ελεύθερου χρόνου των παιδιών.
Ο Πλάτων θεωρεί τις διηγήσεις και τους μύθους απαραίτητα για τα παιδιά με την προϋπόθεση ότι αυτά θα είναι κατάλληλα. «ό, τι εγγίζει την παιδική ψυχή πρέπει να είναι τέτοιο, ώστε να διαπλάσσει και να οδηγεί στην αρετή ,έλεγε»
Δεν είναι δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς το ωφέλιμο από το βλαπτικό παιδικό ανάγνωσμα, γιατί το καθένα από αυτά έχει τα δικά του στοιχεία, τα δικά του γνωρίσματα. Απευθύνεται με το δικό του τρόπο στον ψυχικό κόσμο του παιδιού και δημιουργεί σ’ αυτό ιδιαίτερη ψυχική κατάσταση.
Το κατάλληλο, το καλής ποιότητας παιδικό ανάγνωσμα εξυψώνει πνευματικά και ηθικά το παιδί.
Είναι ο καθρέπτης στον οποίο βλέπει τον εαυτό του τα χαρίσματα και τα ελαττώματά του.
Του προσφέρει χρήσιμες γνώσεις και εμπειρίες, το βοηθά να παρατηρεί και να κρίνει σωστά, του παρουσιάζει τη ζωή με την αντικειμενική, τη σωστή της διάστασης. Ακόμα, του παρέχει στοιχεία για την πνευματική και ηθική καλλιέργειά του ώστε να ακολουθήσει σωστό προσανατολισμό στη ζωή, να μπορεί να αντιμετωπίσει με επιτυχία τα προβλήματά του, να προσαρμόζεται και να ζει ομαλά ειρηνικά και αποδοτικά στο ανθρώπινο περιβάλλον.
Το παιδικό ανάγνωσμα με το ανωτέρω ποιοτικά περιεχόμενο, επηρεάζει, βοηθά τη συναισθηματική και βουλητική περιοχή της παιδικής ψυχής. Προβάλλει στο παιδί ανθρώπινα πρότυπα ευσέβειας, πατριωτισμού, τιμιότητας, αξιοπρέπειας, εργατικότητας, αγάπης και σεβασμού για τον συνάνθρωπο.
Έτσι καλλιεργείται στην παιδική ψυχή η πίστη και η αφοσίωση προς το Θεό, η αγάπη προς την πατρίδα και τις εθνικές και λαϊκές μας παραδόσεις, το αίσθημα της αγάπης και της φιλαλληλίας, της σεμνότητας και της μετριοφροσύνης, η εκτίμηση και ο σεβασμός προς τα πρόσωπα και τις καθιερωμένες ηθικές και κοινωνικές αρχές, η εκτίμηση και ευγνωμοσύνη προς τους δημιουργούς της εθνικής μας ανεξαρτησίας και προόδου προς τους εργάτες του πνεύματος, της επιστήμης και της τέχνης που θεμελιώνουν τον ανθρώπινο πολιτισμό. Ακόμα το κατάλληλο παιδικό ανάγνωσμα καλλιεργεί το κοινωνικό φρόνημα του παιδιού και αναπτύσσει τη βούλησή του σε πράξεις ανώτερες με περιεχόμενο χριστιανικό , του προσφέρει γνήσια χαρά και ευχαρίστηση και μ’ αυτό τον τρόπο συντελεί την οικοδόμηση και διατήρηση της ψυχικής του υγείας.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ