Πάνω από τη λίμνη της Καστοριάς που αργοπεθαίνει, καθώς παρατηρείται έξαρση τοξικών κυανοβακτηρίων, τα οποία παράγουν μία έντονη δυσοσμία, στήθηκε ένας καβγάς ως προς την ανάθεση του φορέα που θα προτείνει μέτρα για τη σωτηρία της λίμνης.
Τοξίνες που εγκυμονούν κινδύνους για τη δημόσια υγεία ανιχνεύει μια νέα μελέτη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων στο νερό και στα ψάρια αρκετών λιμνών της χώρας, όπως η λίμνη της Καστοριάς, η Παμβώτιδα, η Μικρή Πρέσπα, η Δοϊράνη, η Ζάζαρη, η λίμνη Πετρών και η Κορώνεια. Ειδικά για τη λίμνη της Καστοριάς η έρευνα αυτή ουσιαστικά επιβεβαιώνει τις έρευνες που επί είκοσι ολόκληρα χρόνια έκανε το Τμήμα Βιολογίας του ΑΠΘ, οι οποίες αφορούν στο φυτοπλαγκτό, στα τοξικά κυανοβακτήρια, στις κυανοτοξίνες και στη διαχείριση του κινδύνου, στις περιβαλλοντικές παραμέτρους νερού και ιζήματος, στην ποιότητα νερού, στην οικολογική κατάσταση, στα τροφικά πλέγματα, στις φυσικές διαταραχές και την αποκατάσταση της οικολογικής ισορροπίας της λίμνης. Υπό το βάρος των ανησυχητικών αποτελεσμάτων των επιστημονικών μελετών, αλλά και υπό την πίεση των διαμαρτυριών που πραγματοποιήθηκαν το τελευταίο διάστημα στην Καστοριά, με πρωτοβουλία του πολιτιστικού συλλόγου «Σπασμένο Ρόδι», συνεδρίασε άρον – άρον πριν από λίγες ημέρες το νομαρχιακό συμβούλιο Καστοριάς με θέμα τη λήψη μέτρων για τη σωτηρία της λίμνης. Στη συνεδρίαση η πλειοψηφία του νομαρχιακού συμβουλίου έφερε για ψήφιση ένα «Επιχειρησιακό Σχέδιο Εξυγίανσης Προστασίας και Ανάδειξης της Λίμνης Καστοριάς». Πρόκειται για μία μελέτη της ΑΝ.ΚΟ. (Αναπτυξιακή Δυτικής Μακεδονίας), την οποία η νομαρχιακή αυτοδιοίκηση είχε στο συρτάρι της από τον Ιούνιο. Τελικώς η πλειοψηφία ψήφισε το σχέδιο, παρά τις έντονες αντιδράσεις της μειοψηφίας, η οποία κατήγγειλε ότι «το σχέδιο είναι ελλιπές».
Την έντονη διαφωνία του με την επιλογή του εν λόγω επιχειρησιακού σχεδίου, εξέφρασε με ανακοίνωσή του το Τμήμα Βιολογίας του ΑΠΘ, το οποίο τονίζει ότι «στην προσπάθειά του να συμβάλλει στην κοινωνική ανάγκη για προστασία των υδάτινων οικοσυστημάτων της χώρας μας και στην αντιμετώπιση των προβλημάτων ποιότητας του νερού, διεξάγει, για περισσότερο από 20 χρόνια, έρευνες στη λίμνη Καστοριάς». Στη συνέχεια σε πιο επικριτικό ύφος, σημειώνει: «Το Τμήμα Βιολογίας θεωρεί ότι στην εποχή της οικονομίας της γνώσης, η προσπάθεια απαξίωσης της επιστημονικής γνώσης θα οξύνει αντί να περιορίσει τα προβλήματα της λίμνης. Σχέδια αποκατάστασης που δεν βασίζονται στην επιστημονική γνώση δεν θα έχουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα». Η υπεύθυνη του τμήματος Μαρία Μουστάκα, δήλωσε στον «Π» πως «δεν μπορούμε να έχουμε δύο κόσμους: των κόσμο των εταιριών και τον κόσμο των πανεπιστημίων. Σαν πανεπιστημιακή κοινότητα στεναχωριόμαστε για την κατάντια της ποιότητας των νερών της Ελλάδας, τα οποία υποβαθμίζονται συνεχώς. Δεν μπορεί να έχουμε νέους επιστήμονες που κάνουν την διατριβή τους στα οικοσυστήματα των λιμνών και να αγνοούνται οι επιστημονικές τους μελέτες». Άλλωστε, είπε ότι «η στρατηγική διαχείρισης μιας λίμνης πρέπει να στηρίζεται στην οργάνωση του συστήματος και όχι σε κάποιες τεχνικές παρεμβάσεις, που θα μπορούσαν να φέρουν αρνητικά αποτελέσματα. Για να σωθεί μία λίμνη πρέπει να έχεις γνώση πολλών ετών. Να γνωρίζεις πως λειτουργεί όλο το σύστημα, τις επιδράσεις των μικροοργανισμών που αναπτύσσονται κ.λ.π.».
Καμπανάκι για τη λίμνη της Καστοριάς χτύπησε πρόσφατη μελέτη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, η οποία μεταξύ άλλων σημειώνει: «Είναι μία αστική λίμνη που μέχρι το 1995 δεχόταν αστικά απόβλητα. Η άνθηση των κυανοβακτηρίων είναι συνηθισμένο φαινόμενο, ενώ οι μικροκυστίνες αποτελούν χαρακτηριστικό συστατικό του νερού της λίμνης. Για πρώτη φορά κυανοτοξίνες στη λίμνη παρατηρήθηκαν το 1987».
Ο πολιτιστικός σύλλογος «Σπασμένο Ρόδι», πρωτοστάτησε στην πρωτότυπη διαμαρτυρία που πραγματοποιήθηκε στη νομαρχία Καστοριάς, με τίτλο «μία κορδέλα για τη σωτηρία της λίμνης». Η διαμαρτυρία διήρκησε τέσσερις ημέρες. Από τις 28 έως τις 31 Αυγούστου εκατοντάδες Καστοριανοί ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση του συλλόγου, κρεμώντας στα κάγκελα της νομαρχίας από μία κορδέλα με το όνομά τους για τη σωτηρία της λίμνης. Δυστυχώς, η διαμαρτυρία εκείνη διακόπηκε βίαια, καθώς με εντολή του νομάρχη Κώστα Λιάντση έκοψαν όλες τις κορδέλες. Αιτιολογώντας την ενέργειά του αυτή ο νομάρχης, σημείωσε ότι «δεν είμαι αντίθετος με την διαμαρτυρία, αλλά δεν μας ενημέρωσαν ότι θα διαρκούσε τόσες ημέρες». Η Ελένη Τσαδήλα, γραμματέας του συλλόγου, υπογράμμισε: «Η λίμνη είναι η ζωή αυτού του τόπου. Χωρίς αυτήν δεν θα υπάρχουμε. Γι’ αυτό ζητάμε άμεσα μέτρα για τη σωτηρία της». Η υπεύθυνη του συλλόγου πρόσθεσε ότι «κάποτε στη λίμνη κάναμε μπάνιο, ήταν καθαρά τα νερά, ενώ τώρα ελαττώνονται συνεχώς οι δραστηριότητες γύρω από αυτή. Η λίμνη αφέθηκε στην τύχη της. Παλιότερα ήταν το στολίδι της Καστοριάς, τώρα έχει υποβαθμιστεί». Επισήμανε ότι «μέχρι τώρα ξοδεύτηκε 1,5 δις. ευρώ για τη λίμνη, σε μελέτες που ήταν αποσπασματικές, αλλά δεν εφαρμόστηκε καμία».
Το ζήτημα ρύπανσης της λίμνης Καστοριάς βρέθηκε στο επίκεντρο σύσκεψης που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 2 Σεπτεμβρίου στη Βουλή των Ελλήνων υπό την προεδρία του προέδρου της Βουλής και βουλευτή Καστοριάς, Φίλιππου Πετσάλνικου.
Στη σύσκεψη συμμετείχαν ο γενικός γραμματέας της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας Γιώργος Κίρκος, ο υπεύθυνος για το περιβάλλον Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Κλιματικής Αλλαγής Ανδρέας Ανδρεόπουλος, ο βουλευτής της ΝΔ Ζήσης Τζηκαλάγιας, ο νομάρχης και ο δήμαρχος της πόλης. Αναζητήθηκαν τρόποι για την άμεση αντιμετώπιση των προβλημάτων προκειμένου να μειωθεί η ρύπανση και να διασωθεί η λίμνη. Αποφασίστηκαν άμεσες ενέργειες από πλευράς Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και υπουργείου Κλιματικής Αλλαγής με χρηματοδότηση από το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς, όπως η εκπόνηση των αναγκαίων τεχνικών μελετών και η κατασκευή των έργων για την αντιμετώπιση των φερτών υλικών, η μείωση των υπολειμμάτων γεωργικών φαρμάκων και λιπασμάτων, καθώς επίσης η αντιμετώπιση του ευτροφισμού και η διαχείριση των καλαμιώνων.
Ωστόσο, η υπεύθυνη καθηγήτρια του Τμήματος Βιολογίας του ΑΠΘ, Μ. Μουστάκα, εξέφρασε επιφυλάξεις για οποιαδήποτε ενέργεια, χωρίς προηγούμενη επιστημονική γνωμοδότηση. Γι’ αυτό πρότεινε «τη σύσταση ομάδας εργασίας από διεθνώς αναγνωρισμένους ερευνητές που θα γνωμοδοτήσει πριν από κάθε σχέδιο σωτηρίας και κάθε νέα χρηματοδότηση». Επίσης διαβεβαίωσε ότι «το Τμήμα Βιολογίας αποδεδειγμένα διαθέτει την απαραίτητη τεχνογνωσία και το κατάλληλο ερευνητικό προσωπικό και είναι πρόθυμο να συμβάλλει στην εκπόνηση σχεδίου προστασίας και αποκατάστασης της λίμνης Καστοριάς».
ΧΡΗΣΤΟΣ ΒΗΤΤΑΣ
