Του Μιχάλη Πιτένη
Μια απ΄ τις πρώτες δηλώσεις του κ. Γιάννη Μπουτάρη όταν εξελέγη Δήμαρχος Θεσσαλονίκης ήταν πως απ΄ τις βασικές προτεραιότητες της νέας Δημοτικής αρχής θα ήταν να φέρει πλούτο στην πόλη. Το αν υλοποίησε και σε ποιο βαθμό αυτή τη δέσμευση θα το κρίνουν οι Θεσσαλονικείς. Η δήλωση του αυτή, όμως, αποκαλύπτει έναν απ΄ τους βασικούς λόγους ύπαρξης της αυτοδιοίκησης. Να φέρνει πλούτο. Δύσκολη έως… επικίνδυνη κουβέντα σε μια χώρα που παλιότερα ενοχοποίησε το κέρδος, καθιστώντας το μέχρι και συνώνυμο της απατεωνιάς, και φυσικά γαλουχήθηκε με την πεποίθηση πως για όλα και για όλους φροντίζει το κράτος. Λογική απ΄ την οποία δεν ήταν δυνατόν να ξεφύγει η αυτοδιοίκηση, παρότι είχε πολλές ευκαιρίες και εξαιρετικές δυνατότητες για να το κάνει.
Σημασία όμως δεν έχει πια το τι έγινε, αλλά τι πρέπει και μπορεί να γίνει απ΄ εδώ και πέρα. Είναι σε θέση η αυτοδιοίκηση να φέρει ή να παράξει πλούτο για την κάθε κοινωνία που εκπροσωπεί;
Τα υλικά υπάρχουν. Όπως υπήρχαν βέβαια πάντα. Φυσικό περιβάλλον, ιστορία, πολιτισμός, ικανοί άνθρωποι κ.α. δεν μας έλειψαν ποτέ, όπως και οι μελέτες, τα σχέδια και τα προγράμματα, αλλά παρότι όλα αυτά αποτέλεσαν τα εχέγγυα για την επιτυχία ξένων τοπικών κοινωνιών, δεν είχαν ανάλογα αποτελέσματα στις δικές μας.
Αν δεχθούμε πως οι αιτίες ήταν πολλές και διάφορες, αξίζει να σταθούμε σε μια απ΄ αυτές που σχετίζεται με τον τρόπο λειτουργίας του πολιτικού μας συστήματος σε ό,τι αφορά την αυτοδιοίκηση. Προτάσσοντας το στόχο του πολιτικού οφέλους και θέλοντας πάση θυσία να διαφυλάξει το υπερσυγκεντρωτικό κράτος που το ίδιο δημιούργησε, έκανε και τις ανάλογες επιλογές. Από τη μια κρατώντας εγκλωβισμένο το θεσμό της αυτοδιοίκησης στη μέγγενη που συνιστούν η κρατική επιχορήγηση και το υπάρχον πλαίσιο που καθορίζει τη λειτουργία της, και από την άλλη στηρίζοντας και προωθώντας πρόσωπα που διέθεταν κομματικά ένσημα ή αναγνωρισιμότητα, αλλά ήταν αμφιβόλου αξίας και ικανοτήτων. Αποτέλεσμα; Κόμματα και πρόσωπα βγήκαν κερδισμένα απ΄ την αυτοδιοίκηση, αλλά η ίδια εξ αιτίας τους υπέστη μεγάλη ζημιά και πολύ μεγαλύτερη οι διάφορες τοπικές κοινωνίες που είδαν ευκαιρίες να σπαταλούνται προς χάριν πολιτικών ή προσωπικών στόχων.
Αυτή η κατάσταση βέβαια δεν μπορεί να συνεχιστεί. Θεμιτές οι κομματικές και οι προσωπικές φιλοδοξίες, αλλά δεν πρέπει πλέον να είναι σεβαστές απ΄ τις ίδιες τις κοινωνίες. Αντιθέτως, τα κόμματα και τα πρόσωπα είναι αυτά που οφείλουν να σεβαστούν, επιτέλους, τις κοινωνίες. Η μετριοκρατεία που καθιέρωσαν τα κόμματα, την οποία δυστυχώς αποδέχτηκαν και οι πολίτες ψηφίζοντας τον εκλεκτό του κόμματος τους, ακόμα και όταν τα σημάδια ήταν ξεκάθαρα πως επρόκειτο για… άδειο σακί, συνέβαλε και αυτή στην απαξίωση του πολιτικού μας συστήματος, αλλά οδήγησε και στο να κατέβει πολύ ο πήχης των αξιών στην κοινωνία μας. Και αυτό είναι το χειρότερο.
Ναι, κανείς δεν πήγε να καθίσει μόνος του στη θέση του Δημάρχου, του Περιφερειάρχη ή του βουλευτή. Κάποιοι τον ψήφισαν. Αλλά σημασία έχει και ποιοι ήταν οι προτεινόμενοι γιατί με την επιλογή τους δεν οριοθετήθηκαν μόνο τα περιθώρια των επιλογών που είχαν οι πολίτες, αλλά φράχτηκε και ο δρόμος όσων άξιζαν μα δεν διέθεταν «μπάρμπα στην Κορώνη».
Για να αλλάξει αυτήν η κατάσταση και να ελπίζουμε στον πλούτο που μπορούμε να παράγουμε, είναι εύκολο και συνάμα πολύ δύσκολο. Εύκολο εφόσον όλοι μας κατανοήσουμε το λογικό και το αυτονόητο. Πολύ δύσκολο καθώς όσους, φαίνεται να, ετοιμάζουν τα κόμματα για να μας προτείνουν, το κακό δεν είναι πως έρχονται απ΄ το παρελθόν, αλλά πως δεν μας πείθουν ότι θέλουν και μπορούν να μας πάνε στο μέλλον.
Το δίλημμα «μνημόνιο, αντιμνημόνιο» συντήρησε και βόλεψε το σύνολο του πολιτικού μας συστήματος σε ό,τι αφορά την κεντρική σκηνή, αλλά εφόσον προσπαθήσουν να το διαχύσουν και στις τοπικές κοινωνίες με τις επιλογές τους για την αυτοδιοίκηση θα είναι καταστροφικό. Οι τοπικές κοινωνίες χρειάζονται θετικές προτάσεις και οράματα που να τις ενώνουν. Χρειάζονται ανθρώπους που δεν θα κουνούν απλώς το δάχτυλο και θα διαπιστώνουν, πετώντας απλώς λόγια στον αέρα, αλλά θα σκύψουν το κεφάλι και θα δουλέψουν για το μέλλον. Τέτοιοι άνθρωποι που υπάρχουν σε κάθε τοπική κοινωνία, αλλά το πιθανότερο είναι πως δεν θα τους συναντήσεις σε κομματικούς διαδρόμους ή να τους λούζει το φως προβολέων. Είναι οι πραγματικοί άνθρωποι και όχι οι καρικατούρες του λευκού γιακά και της λεζάντας, που γνωρίζουν καλά, πρώτα απ΄ όλα, και πονούν τον πλούτο του τόπου τους. Και από τη στιγμή που τον γνωρίζουν και τον πονούν μπορούν και να τον αξιοποιήσουν και να τον πολλαπλασιάσουν φέρνοντας και άλλο πλούτο.
