Ν. Λυγερός
Μετάφραση
από τα γαλλικά:
Σάνη Καπράγκου
Αρμενία είναι μια μικρή χώρα με μια μεγάλη ιστορία. Τούτο το αρμενικό παράδοξο είναι που αποτέλεσε από μια πλευρά την πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και από την άλλη τη συμβολή στην εξέλιξη της ανθρωπότητας. Το εμπόδιο απέναντι στην απόφαση της ενοποίησης του τουρκικού μηχανισμού προέρχεται από την παρέμβαση της αρμενικότητας στον χρόνο. Πράγματι, η θέση του μέσα στον χώρο υπονομεύτηκε γρήγορα, για να καταλήξει εν τέλει στη γενοκτονία των Αρμενίων. Υπό αυστηρή λογική, η γενοκτονία μοιάζει να ήταν η μοναδική λύση στα μάτια του τουρκικού μηχανισμού προκειμένου ν’ απαλλαγεί όχι μόνον από τον αρμενικό λαό, μα και από το χρονικό δίκτυο που σχηματίζει. Στην πραγματικότητα, το τελευταίο είναι ο κύριος στόχος. Ο αντίκτυπος στον λαό δεν ήταν παρά μόνον μία συνέπεια της αντιπαράθεσης ανάμεσα στον χώρο και στον χρόνο. Η στερέωση του αρμενικού λαού μέσα στη γη των προγόνων δεν είναι μόνο μια κατοχή του εδάφους. Είναι βαθύτερη και ήταν αναγκαίο να τον ξεριζώσουν ή καλύτερα να προσπαθήσουν να τον ξεριζώσουν, για να κατορθώσουν την επιθυμητή τελική λύση. Το αρμενικό παράδοξο δεν είναι μόνο μια λύση, μα κι ένα πρόβλημα. Ο τουρκικός μηχανισμός δεν μπόρεσε να το επιλύσει. Και γι’ αυτόν τον λόγο είναι που προσπαθεί τώρα να ξεπεράσει αυτόν τον προβληματισμό, τονίζοντας και σταδιακά υπογραμμίζοντας το γεγονός ότι η περίοδος του κεμαλισμού είναι ουσιαστικά μια παρένθεση στην ιστορία της Τουρκίας. Το σημείο τούτο συμφωνεί κυρίως με την ιδέα της παροχής μιας ιστορικότητας σε έναν λαό που defactoτην στερείται. Δι’ αυτού του μέσου επομένως είναι δυνατόν να μιλούν και για πολιτισμό. Σ’ αυτό το πλαίσιο, και η γενοκτονία δεν εμφανίζεται παρά μόνον ως εάν απορρέων αντίκτυπος ενός πολέμου πολιτισμού. Ο τρόπος αυτός να βλέπει κανείς τα πράγματα δεν επιτρέπει να λύσει το αρμενικό παράδοξο, μα να το παρακάμψει. Η καθιέρωση μιας τέτοιας διαδικασίας δεν είναι ένα αποκύημα της φαντασίας, μα μια πραγματική αλλαγή φάσης ικανής να προκαλέσει μια γενοκτονία της μνήμης. Και η διαδικασία επανόρθωσης είναι επομένως ακόμη πιο αναγκαία, για να μας προσφέρει τη δυνατότητα να αγωνιστούμε αποτελεσματικά εναντίον αυτής της νέας προσπάθειας του τουρκικού μηχανισμού. Καθώς δεν αφορά apriori παρά τα δικαιώματα του ανθρώπου, παράγει επιπτώσεις ικανές να δημιουργήσουν σημεία αντίστασης εναντίον της απάνθρωπης τούτης πολιτικής. Διότι αυτό που αποδεικνύει το αρμενικό παράδοξο από την ίδια την ύπαρξή του, είναι πως η ανθρώπινη αξιοπρέπεια αντιστέκεται έναντι των αρχών της κοινωνίας, κυρίως όταν αυτή προωθεί τη λήθη και την αδιαφορία. Επί πλέον, το αρμενικό παράδοξο καταδεικνύει με την αντίστασή του, την ήττα της βαρβαρότητας έναντι του πολιτισμού, ο οποίος αποτελεί διαμεσολαβητή για την υποστήριξη της έννοιας της ανθρωπότητας. Με αυτή την έννοια είναι που το παράδοξο τούτο καθίσταται ένα παράδειγμα της εξέλιξης της ανθρωπότητας.
