88χρονη οδηγός προκάλεσε φονικό τροχαίο στο Νέο Ψυχικό». «82χρονος οδηγός αγροτικού προσέκρουσε σε μηχανή – δύο νεκροί». «Σοβαρό τροχαίο στον Ασκό Θεσσαλονίκης, 80χρονος παρέσυρε με το αυτοκίνητό του 17χρονη κοπέλα».
Μερικοί μόνο από τους τίτλους της ειδησεογραφίας του τελευταίου διαστήματος. Και από κάτω βροχή τα σχόλια – αναθέματα για τους «παππούδες» που δεν αφήνουν το τιμόνι, παίρνοντας σβάρνα όποιον βρεθεί στο διάβα τους. Τι συμβαίνει ακριβώς; Εχουν αυξηθεί πράγματι τα τροχαία ατυχήματα με δράστες ηλικιωμένους; Είναι σε θέση να οδηγούν σε αυτή την ηλικία με ασφάλεια για τους ίδιους και τους γύρω τους; Τι λένε οι ειδικοί;
Σύμφωνα με τη νομοθεσία, δεν υπάρχει ηλικιακός περιορισμός στην οδήγηση. Οταν κάποιος φτάσει στα 65 έτη, υποχρεούται να εξετάζεται κάθε τρία χρόνια από παθολόγο και οφθαλμίατρο προκειμένου να εγκριθεί η ανανέωση του διπλώματος. Από τα 80 και μετά, προστίθενται δύο ακόμη ιατρικές ειδικότητες, νευρολόγου και ωτορινολαρυγγολόγου, ενώ η συχνότητα του ελέγχου μειώνεται στα δύο χρόνια. Στην πράξη, φυσικά, τα πράγματα δεν γίνονται ακριβώς έτσι. «Πήγα σε σχολή οδηγών της γειτονιάς, έδωσα 100 ευρώ και σε λίγες μέρες είχα το δίπλωμά μου», λέει στην «Κ» 79χρονος οδηγός. «Είναι κοινή πρακτική», αναφέρει με τη σειρά του στην «Κ» ο Γιώργος Κουβίδης, πρόεδρος του συλλόγου «SOS Τροχαία Εγκλήματα». «Πάρα πολλοί βρίσκουν πλάγιους τρόπους να ανανεώσουν το δίπλωμά τους. Υπάρχουν γιατροί που υπογράφουν, συνήθως τα αναλαμβάνουν σχολές οδηγών. Κρίμα, γιατί αν τηρούνταν ο νόμος πιο αυστηρά, ένας παθολόγος σε μια ιατρική εξέταση θα μπορούσε να αντιληφθεί κάποιο πρόβλημα».
Τα στοιχεία πάντως δεν επιβεβαιώνουν ότι οι ηλικιωμένοι ευθύνονται για τα περισσότερα τροχαία ατυχήματα στους δρόμους. Σύμφωνα με τον Πανελλήνιο Σύλλογο Εκπαιδευτών Οδήγησης, οι οδηγοί άνω των 65 ετών εμπλέκονται στο 16,6% των τροχαίων και οι οδηγοί άνω των 75 ετών στο 8,06% των τροχαίων ατυχημάτων. Επίσης, σύμφωνα με στοιχεία της ασφαλιστικής Hellas Direct που ανέλυσε τα ατυχήματα που κλήθηκε να αντιμετωπίσει το 2022, οι οδηγοί ηλικίας 20-30 ετών ήταν αυτοί που εμφάνισαν μεγαλύτερο ποσοστό ατυχημάτων (19,3%), ακολουθούν οι οδηγοί 30-40 ετών με ποσοστό 13,4%, ενώ η συμμετοχή των οδηγών 70-80 ετών περιορίζεται στο 9,2%.
Σύμφωνα με τον Πανελλήνιο Σύλλογο Εκπαιδευτών Οδήγησης, οι οδηγοί άνω των 65 ετών εμπλέκονται στο 16,6% των ατυχημάτων και οι οδηγοί άνω των 75 ετών στο 8,06%.
Η αντιστάθμιση
Η εξήγηση που δίνεται είναι ότι οι μεγαλύτεροι οδηγοί δεν οδηγούν μετά την κατανάλωση αλκοόλ και φυσικά δεν υπερβαίνουν τα όρια ταχύτητας όπως συμβαίνει με τους νεότερους. Οπως λέει ο κ. Κουβίδης, τα τροχαία είναι περισσότερα στις νεαρές ηλικίες λόγω του αλκοόλ και της ταχύτητας, που αν δεν ληφθούν μέτρα αντισταθμίζεται στις μεγαλύτερες ηλικίες με την απώλεια αντανακλαστικών και την έλλειψη αντίληψης του χώρου. Ο σύλλογος «SOS Τροχαία Εγκλήματα» έχει ήδη καταθέσει τις προτάσεις του για τον νέο ΚΟΚ, που περιλαμβάνουν την κατάργηση της άδειας οδήγησης στα 17 αλλά και τη θέσπιση αυστηρών ιατρικών κριτηρίων με πραγματοποίηση όλων των αναγκαίων εξετάσεων για την πιστοποίηση της φυσιολογικής εγκεφαλικής λειτουργίας και του επιπέδου των αντανακλαστικών σε ηλικιωμένους οδηγούς. Μάλιστα, προτείνουν για τους μεγαλύτερους σε ηλικία οδηγούς να θεσπιστεί διαβαθμισμένη άδεια οδήγησης ανάλογα με την ιατρική πιστοποίηση (π.χ. οδήγηση μόνο μέρα ή για περιορισμένη απόσταση), αλλά και ανάλογες πρακτικές για τους χρόνιους λήπτες φαρμάκων που προκαλούν υπνηλία, πτώση των αντανακλαστικών ή διαταραχές της αιμάτωσης του εγκεφάλου.
Ποιος ξέρει τι απ’ όλα συνέβη το βράδυ της 20ής Αυγούστου του ’23, όταν 87χρονος οδηγός έπεσε πάνω στον 40χρονο Γιώργο που κινούνταν με το αμαξίδιό του κοντά στο νυχτερινό κέντρο Ribas, έχοντας βγάλει τα δύο σκυλάκια του βόλτα. Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο Γιώργος, που όπως πάντα φορούσε κίτρινο γιλέκο για να φαίνεται τη νύχτα, σκοτώθηκε ακαριαία, το ίδιο και το ένα του κατοικίδιο. «Ο οδηγός με εντολή εισαγγελέα αφέθηκε ελεύθερος και με το δίπλωμα στο χέρι», λέει η Αθηνά, σύντροφος του Γιώργου. «Οπως είπε μια φίλη, ένας άνθρωπος στη δύση της ζωής του αφαίρεσε τη ζωή κάποιου που ήξερε να ζει και είχε όλη τη ζωή μπροστά του. Το “γιατί” θα το αναρωτιόμαστε πάντα, δεν θα απαντηθεί ποτέ ουσιαστικά».
Για την ειδική παθολόγο – γηρίατρο δρα Ευρυδίκη Κραββαρίτη, πάντως, η συλλήβδην δαιμονοποίηση των ηλικιωμένων οδηγών εγκυμονεί κινδύνους. «Για παράδειγμα, γνωρίζουμε ότι οι νεότεροι είναι πιο επικίνδυνοι οδηγοί, αλλά το θεωρούμε εν πολλοίς αναμενόμενο και αποδεκτό», λέει στην «Κ». «Μολονότι έχουν την ψευδαίσθηση ότι είναι άτρωτοι, δεν θέτουμε κανέναν περιορισμό». Φυσικά στους μεγαλύτερους τα προβλήματα είναι υπαρκτά. «Εχουν μειωμένα αντανακλαστικά, προβλήματα όρασης και ακοής και άλλα. Το πιο κρίσιμο είναι σε ποιο βαθμό τα αναγνωρίζουν, κάνουν κάτι για αυτά και βάζουν όρια στον εαυτό τους». Οπως λέει, πολλοί αποφεύγουν από μόνοι τους να βγαίνουν σε δρόμους ταχείας κυκλοφορίας, να οδηγούν βράδυ κ.λπ. «Σε κάθε περίπτωση, δεν εμφανίζουν όλοι οι άνθρωποι τα ίδια προβλήματα. Υπάρχει ετερογένεια στο πώς γερνάμε. Γι’ αυτό δεν μπορούμε να αποκλείσουμε κανέναν από την οδήγηση με μόνο κριτήριο την ηλικία. Αυτό είναι ηλικιακός ρατσισμός. Αν κάτι παρατηρείται σε ορισμένα μέλη μιας ομάδας, δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να τιμωρείται όλη η ομάδα».
Για τους ηλικιωμένους και έμπειρους οδηγούς, το να τους πάρουν το δίπλωμα βιώνεται ως ένας ακρωτηριασμός. Οπως λέει και η κ. Κραββαρίτη, «οι ηλικιωμένοι που εγκαταλείπουν την οδήγηση κλείνονται στο σπίτι και στον εαυτό τους λόγω του αποκλεισμού αλλά και της συμβολικής δύναμης που έχει η απώλεια των κλειδιών». Είναι η απώλεια της αυτονομίας τους, η ιδέα στο μυαλό ότι βρίσκονται σε πορεία κατιούσα.
Πηγή: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
