Ο κάθε άνθρωπος αντιλαμβάνεται τους διάφορους ήχους που φτάνουν στα αυτιά του άλλοτε ως ενόχληση κι άλλοτε ως μελωδία. Άλλοτε πρόκειται πράγματι για εξωτερικούς ήχους κι άλλοτε για εσωτερικές φωνές που ανασκαλεύουν συναισθήματα, μνήμες και προσδοκίες. Κάποιες φορές μπορεί ο ήχος να μεταφράζεται σε χρώμα ή ακόμα και σε γεύση και να παίρνει άλλες ερμηνευτικές διαστάσεις, που εξαρτώνται από την ιδιοσυγκρασία ή το βαθμό συναισθησίας του καθενός. Οι περισσότεροιάνθρωποι πάντωςενώ μπορούν εύκολα να διακρίνουν (ή μήπως όχι;) τη μουσική από ένα βάζο που σπάει ή από το θρόισμα των φύλλωνδεν θα μπορούσαν το ίδιο εύκολα να αντιληφθούν ή να περιγράψουν τον ήχο των πραγμάτων όταν πέφτουν. Πόσο διαφορετικός μπορεί να είναι αυτός ο ήχος;
Όσο διαφορετική είναι και η συγγραφική συμβολή του κολομβιανού Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες, ο οποίος στο Ο Ήχος των Πραγμάτων όταν Πέφτουν αφηγείται μια ανθρώπινη ιστορία σε προσωπικό επίπεδο και σε παροντικό χρόνο και ξετυλίγει την νεότερη ιστορία ολόκληρης της χώρας του σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο παρεμβάλλοντας την αναδρομική αφήγηση.
Η ιστορία ξεκινά όταν ο βασικός ήρωας, ο νεαρός Αντόνιο Γιαμάρα, διαβάζει ένα άρθρο για τη θανάτωση ενός ιπποπόταμου που είχε δραπετεύσει από το ζωολογικό κήπο του διαβόητου Πάμπλο Εσκομπάρ, του βασιλιά της κοκαΐνης και θεμελιωτή των καρτέλ ναρκωτικών στην Κολομβία. Ο Εσκομπάρ δολοφονήθηκε από την κολομβιανή κυβέρνηση ύστερα από ένα απίστευτο ανθρωποκυνηγητό, οικονομικά δέλεαρ για όποιον από τους πολίτες τον κατέδιδε στην αστυνομία και τους πολέμους που μαίνονταν στους δρόμους της Κολομβίας ανάμεσα στους διακινητές ναρκωτικών και την κυβέρνηση. Μια ολόκληρη γενιά στιγματίζεται, προσπαθεί να απαγκιστρωθεί από αυτά τα γεγονότα και να καθορίσει ένα νέο μέλλον και την ανυστερόβουλη εκδοχή της ζωής της μακριά από τη βία και τα ναρκωτικά, σε μια Λατινική Αμερική που απέχει από τον τόπο μαγείας και εξωτισμού του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες.
Εν μέσωαυτών των ιστορικών αναδρομών, ο Γιαμάρα, ο οποίος είναι καθηγητής της Νομικής, γνωρίζει έναν μοναχικό και ιδιότυπομπιλιαρδόρο, τον ΡικάρδοΛαβέρδε, πρώην κατάδικο και με μυστηριώδη ζωή. Η σύντομη φιλία τους θα τον σημαδέψει εφ’ όρους ζωής, αφού όταν οΛαβέρδε δολοφονείται και ο Γιαμάρα τραυματίζεται σοβαρά, ο δεύτερος επιδίδεται σε έναναστείρευτο αγώνα εξιχνίασης τόσο της δολοφονίας όσο και εν τέλει της ίδια της ταυτότητάς του. Ο Γιαμάρα συμβιώνει με μια γυναίκα κι αποκτά μια κόρη, δεν μπορεί όμως να απολαύσει τη ζωή του και παγιδεύεται σε έναν ζωντανό εφιάλτη μεταξύ παρόντος και παρελθόντος, του δικού του, της γενιάς του, της κοινωνίας στην οποία ζει, αναπνέει και ακούει τους ήχους της κατάρρευσης.
Ο ήχος της κατάρρευσης είναι εκκωφαντικός για τον ίδιο, αφού τα πάντα «ακούγονται» να πέφτουν: το αεροπλάνο στο οποίο επέβαινε η γυναίκα του Λαβέρδε, η προσωπική του ζωή, οι απόψεις του περί δικαιοσύνης, η χώρα του, ο πρότερος εθισμός στο εύκολο χρήμα και η «βδελυγμία ως γνώρισμα εθνικής ιδιοσυγκρασίας». Η ίδια η πτώση της ύπαρξης απλώνεται σε όλες τις σελίδες του βιβλίου και ακούγεται σαν τη βοή που δημιουργούν στο ανθρώπινο μυαλό οι απρόσμενες συμπτώσεις, η βυθομέτρηση της μνήμης και τα υπαρξιακά ερωτήματα, που ταλανίζουν κάθε ανθρώπινο πλάσμα, το οποίο προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στο πριν και το μετά. Ο Βάσκες γοητεύεται από και γοητεύει για τον ήχο κατά τη διάρκεια της πτώσης, όχι για την ίδια την πρόσκρουση. Κι επιμένει ότι ακόμα και μετά την πρόσκρουση το βουητό της πτώσης αργεί να καταλαγιάσει, όπως ακριβώς αργούν να καταλαγιάσουν οι συνέπειες κάθε πράξης ή διαδικασίας.
Ο Χουάν ΓκαμπριέλΒάσκες γεννήθηκε στην Μπογκοτά της Κολομβίας το 1973 και σπούδασε Λατινοαμερικανική Λογοτεχνία στη Σορβόννη. Έχει αποσπάσει πλήθος βραβείων για το συγγραφικό του έργο και θεωρείται μια από τις πιο πρωτότυπες νέες φωνές της Λατινικής Αμερικής.
Ο Ήχος των Πραγμάτων όταν Πέφτουν
Χουάν ΓκαμπριέλΒάσκες
Μετάφραση: Αχιλλέας Κυριακίδης
Εκδόσεις Ίκαρος
