Ο Υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, κ. Άδωνις Γεωργιάδης, ο Αναπληρωτής Υπουργός, κ. Νίκος Παπαθανάσης, ο Υφυπουργός κ. Χρίστος Δήμας, παρουσία του Γενικού Γραμματέα Ιδιωτικών Επενδύσεων και ΣΔΙΤ, κ. Ορέστη Καβαλάκη, παραχώρησαν την Τετάρτη 24 Νοεμβρίου, συνέντευξη τύπου, κατά την οποία παρουσίασαν τα τρία επικείμενα νομοσχέδια του Υπουργείου Ανάπτυξης & Επενδύσεων και συγκεκριμένα αφορά και το νομοσχέδιο για την Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση.
Όπως είπε ο Υπουργός Άδωνις Γεωργιάδης: «Θα έχουμε στη Βουλή την εισαγωγή, τη συζήτηση και την ψήφιση του νομοσχεδίου για τη «Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση και ρύθμιση ειδικότερων ζητημάτων απολιγνιτοποίησης». Αυτό είναι ένα πολύ μεγάλο εθνικό στοίχημα. Όπως ξέρετε, θα πει και περισσότερα ο κύριος Παπαθανάσης που είναι ο αρμόδιος Αναπληρωτής Υπουργός, έχουμε στόχο να είναι το πρώτο νομοσχέδιο που θα ψηφιστεί στην Ολομέλεια με το Νέο Έτος. Θα ξεκινήσει η κοινοβουλευτική του συζήτηση στις Επιτροπές πριν το Νέο Έτος και θα ολοκληρωθεί η διαδικασία τις πρώτες μέρες του 2022».
Μιλώντας για το Ν/Σ για τη δίκαιη αναπτυξιακή μετάβαση και ρύθμιση ειδικότερων ζητημάτων απολιγνιτοποίησης ο Αναπληρωτής Υπουργος Νίκος Παπαθανάσης τόνισε πως η Πτολεμαΐδα 5 θα αλλάξει σε χρήση αερίου, ενώ για την αποκατάσταση εδαφών σημείωσε ότι η μεταβιβαζόμενη έκταση είναι 146.000 στρέμματα, εδάφη που μεταφέρονται στην κυριότητα του ελληνικού δημοσίου, δεν θα πουληθούν αλλά θα μισθωθούν σε μακροχρόνιες συμβάσεις. Όπως σημείωσε ο κ. Γεωργιάδης, το ελληνικό δημόσιο αξιοποιεί αυτή τη γη με τα χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας (RRF) προσελκύοντας επενδύσεις.
Αναλυτικότερα αναφορικά με τη δίκαιη μετάβαση τονίστηκαν στη συνέντευξη:
«Όπως γνωρίζετε, το 2019 από τα Ηνωμένα Έθνη ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε ότι η πατρίδα μας θα προχωρήσει στην απολιγνιτοποίηση θέτοντας μάλιστα στόχους που πολλοί εκείνη την εποχή άρχισαν να αμφισβητούν. Δηλαδή το κλείσιμο όλων των λιγνιτικών μονάδων ως το 2023 και τη λειτουργία μόνο μιας λιγνιτικής μονάδας ως το 2028, της Πτολεμαΐδας 5, που κατά το παράδοξο δεν έχει ξεκινήσει να λειτουργεί ακόμα.
Αυτό, βεβαίως, και μετά την αλλαγή της χρήσης του λιγνίτη με αέριο. Για την Πτολεμαΐδα. Αυτή η απόφαση ήταν πάρα πολύ σημαντική γιατί έβαλε την πατρίδα μας στον χάρτη της συζήτησης για την απολιγνιτοποίηση.
Εάν δεν είχε ληφθεί αυτή η απόφαση, δεν θα βρισκόμασταν τώρα να σχεδιάζουμε μπροστά από την έναρξη όλων των διαρθρωτικών ταμείων, περιλαμβάνοντας το κομμάτι αυτό και στο ΕΣΠΑ 21- 27, πολύ δυνατά, με 1,6 δισεκατομμύρια ευρώ.
Στο κομμάτι του RRF αλλά και στο επίκεντρο της προσοχής της Πολιτείας με μια ρήτρα δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης που διατρέχει οριζόντια όλα τα υπουργεία.
Επομένως βρισκόμαστε, λοιπόν, σε μια ευτυχή συγκυρία, στην έναρξη όλων των προγραμμάτων να έχει λάβει ο πρωθυπουργός αυτή την απόφαση.
Η Ευρώπη όλη να παρακολουθεί την Ελλάδα για τα βήματα και βεβαίως να έχουμε την αμέριστη στήριξη.
Ακριβώς στο πλαίσιο αυτό έρχεται ο νόμος για να δημιουργήσει όλον αυτόν τον μηχανισμό που θα λειτουργήσει με μεγάλη αυτοτέλεια κατ’ ουσίαν, το πρόγραμμα το οποίο θα τρέξει.
Ταυτόχρονα θα οργανώσει τις δομές που θα λειτουργήσουν έτσι ώστε πολύ αποτελεσματικά και πολύ ευέλικτα και πολύ γρήγορα να μπορέσει να ολοκληρώσει και το σχέδιο, το πρόγραμμα δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης σύμφωνα με το σχέδιο, ακολουθώντας πάντα τον κανονισμό της δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης που διέπει όλο το σχέδιο, τον ευρωπαϊκό κανονισμό και ταυτόχρονα να αξιοποιήσει τις γαίες που θα λάβουμε από την ΔΕΗ και θα αποτελούν περιουσιακό στοιχείο νομικού προσώπου ιδιοκτησίας της ελληνικής Πολιτείας, έτσι ώστε να διαθέσει τις γαίες αυτές για εκμετάλλευση.
Αλλά και να αξιοποιήσει το, ένα, το μεγαλύτερο ποσοστό, ίσως περίπου το 70% σε επίπεδο αναψυχής για τους πολίτες της περιοχής.
Αυτό, λοιπόν, είναι το σχέδιο. Βρίσκεται ακριβώς όπως το είχαμε σχεδιάσει. Είμαστε αυτή την στιγμή μπροστά στην διαπραγμάτευση για την εξειδίκευση, όπως γνωρίζετε, για το ΕΣΠΑ 21- 27.
Η πατρίδα μας είναι πρώτη που έλαβε την έγκριση. Όμως είμαστε σε αυτή την φάση στην εξειδίκευση του προγράμματος. Έχουμε καταθέσει το πρόγραμμα. Ολοκληρώνεται η εξειδίκευση.
Θεωρούμε ότι το, το σχέδιο, το πρόγραμμα δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης θα είναι από τα πρώτα που θα εγκριθεί στην εξειδίκευση του, διότι θέλουμε να το τρέξουμε πολύ γρήγορα.
Ο σκοπός, λοιπόν, είναι να προχωρήσουμε στον οικονομικό μετασχηματισμό, στην αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου από τη μονοκαλλιέργεια της λιγνιτικής εποχής ,της παραγωγής ενέργειας από λιγνίτη σε ένα άλλο μοντέλο, όπου οι συμπολίτες μας στη Δυτική Μακεδονία θα μπορούν να εργάζονται σε άλλες εργασίες πολύ εξειδικευμένες, φέρνοντας εκεί πολλές επιχειρήσεις ,δίνοντας κίνητρα, κινητροδότηση ισχυρή και μάλιστα αυτή η κινητροδότηση θα είναι στο ταβάνι της κινητροδότησης που θα λάβουν οι όποιες Περιφέρειες της πατρίδας μας.
Τα εδαφικά σχέδια για τη δίκαιη αναπτυξιακή μετάβαση καταλαμβάνουν τη Δυτική Μακεδονία έχοντας ως επίκεντρο τις λιγνιτικές περιοχές Κοζάνη, Φλώρινα, αλλά και τους άλλους Νομούς, Καστοριά και Γρεβενά και ταυτόχρονα επικεντρώνονται στην Μεγαλόπολη, που είναι ο λιγνιτικός Δήμος και μέρος από τους ενεργειακούς Δήμους, αλλά ταυτόχρονα καταλαμβάνουν και τους πέριξ Δήμους, δηλαδή Οιχαλίας, Γορτυνίας και Τρίπολης.
Ταυτόχρονα, τα σχέδια αυτά καταλαμβάνουν και τις περιοχές Βορείου και Νοτίου Αιγαίου και Κρήτης ως περιοχές που θα τύχουν στήριξης κλόγω του σχεδίου και κατ’ ουσίαν της αποπετρελαιοποίησης, διότι περνούμε σε ένα νέο παραγωγικό μοντέλο αλλάζοντας και το μείγμα της παραγωγής ενέργειας στα νησιά αυτά.
Συνολικά η μεταβιβαζόμενη έκταση ανέρχεται στα 146.000 στρέμματα. Το μεγαλύτερο ποσοστό της έκτασης θα πάει για αναψυχή. Πολύ μικρό ποσοστό θα πάει για βιομηχανική χρήση και για αγροτική καλλιέργεια και για τουρισμό.
Όλα έχουν σχέση με την αποκατάσταση που θα γίνει μέσω του RRF που φέρνει 300 εκατομμύρια, αποκατάσταση που θα την μελετήσει το νομικό πρόσωπο μετάβαση που δημιουργείται και θα εκτελεστεί δια της ΔΕΗ, διότι ο ρυπαίνων πληρώνει. Αυτή είναι η αρχή.
Επομένως ένα κομμάτι της αποκατάστασης θα πάει προς βιομηχανικές και αγροτικές χρήσεις. Το μεγαλύτερο ποσοστό όμως των εδαφών από την αποκατάσταση θα πάνε για χώρους αναψυχής, λίμνες και τα λοιπά, όπου εκεί θα είναι για χρήση όλων των πολιτών της Δυτικής Μακεδονίας.
Δημιουργούνται λοιπόν δύο φορείς, ευέλικτοι φορείς, γρήγοροι φορείς, μια ειδική υπηρεσία δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης που είναι το κατ’ εξοχήν δημόσιο μοντέλο που θα έχει τη διαχειριστική αρχή, θα διαχειριστεί τα χρήματα του ΕΣΠΑ, αλλά και του Πράσινου Ταμείου και έχουμε και την εταιρία μετάβαση που θα λάβει τα εδάφη, θα υποδέχεται τους επενδυτές, θα στηρίζει τις επενδύσεις, θα φροντίζει για την αποκατάσταση, θα μισθώνει τα εδάφη, γιατί προτιθέμεθα να μην πουλήσουμε τα εδάφη αλλά να μισθώσουμε σε μακροχρόνιες συμβάσεις τα εδάφη κρατώντας στο τέλος την κυριότητα του δημοσίου.
Η ειδική υπηρεσία θα προχωρά στον κεντρικό σχεδιασμό, θα παρακολουθεί και θα αξιολογεί όλα τα σχέδια τα οποία εμπίπτουν στις διατάξεις της δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης, θα αντιμετωπίζει τα προβλήματα και θα δίνει λύσεις στα έργα αποκατάστασης.
Θα διαχειρίζεται όλους τους διαθέσιμους εθνικούς πόρους και στο τέλος θα συντονίζει γενικά και θα διευκολύνει όλη την επικοινωνία και θα στηρίζει τις δραστηριότητες της περιοχής και ταυτόχρονα τις δραστηριότητες που προκύπτουν μέσα από τα προγράμματα.
Η Μετάβαση, το Νομικό Πρόσωπο Μετάβαση θα παραλάβει, όπως σας είπα, τα εδάφη από τη ΔΕΗ, θα στηρίξει τον οικονομικό μετασχηματισμό μέσω της διαφοροποίησης της παραγωγικής βάσης δίνοντας τα κίνητρα και στηρίζοντας τις επιχειρήσεις να εγκατασταθούν.
Θα παρέχει αυτό που λέμε end-to-end υπηρεσίες υποδοχής και προσέλκυσης των επενδύσεων στη Δυτική Μακεδονία και στη Μεγαλόπολη. Και βεβαίως θα λειτουργεί ως ο επισπεύδων φορέας για όλες τις εκδοτικές διαδικασίες, ειδικά για τα ειδικά πολεοδομικά σχέδια που θα χαρακτηρίσουν της γαίες έτσι ώστε να αναπτυχθούνε επάνω σε αυτές όλες οι δραστηριότητες είτε είναι βιομηχανικές, είτε είναι δραστηριότητες αγροτικές.
Αυτό το οποίο επιθυμούμε είναι πολύ σύντομα να έχουμε, να ξεκινήσουν τα προγράμματα. Σας είπα ότι το Πρόγραμμα Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης σαν πρόγραμμα ξεκινά από τον Ιανουάριο του 2022, σαν πρόγραμμα ευρωπαϊκό.
Αλλά πέραν αυτού και η εξειδίκευση βρίσκεται σε πολύ καλό δρόμο με την ψήφιση του νόμου που θεωρούμε ότι θα έχει ψηφιστεί ως τις 8 Δεκεμβρίου. Θα ξεκινήσει η κίνηση της σύστασης των υπηρεσιών αυτών με ευέλικτο και γρήγορο τρόπο έτσι ώστε να ξεκινήσουνε τα προγράμματα αμέσως με την έναρξη των διαρθρωτικών αυτών ταμείων».
Άδωνις Γεωργιάδης: «Αποτέλεσμα πολύμηνης προεργασίας»
Ο υπουργός ανέφερε σχετικά: «Να πω για να γίνει σαφές ότι αυτό το στοίχημα δεν είναι καθόλου εύκολο. Είναι ένα πάρα πολύ σύνθετο σχέδιο. Δεν έχει ξαναγίνει στην Ευρώπη σε αυτή την έκταση. Αυτό είναι καλό γιατί όλη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι μαζί μας για να μας βοηθήσει να το κάνουμε και με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Αλλά δημιουργεί και μεγάλες προκλήσεις σε εμάς να βρούμε λύσεις σε προβλήματα που δεν είχανε αντιμετωπιστεί ξανά στο παρελθόν.
Πρέπει να σας πω ότι το νομοσχέδιο το οποίο έρχεται στη Βουλή δεν ήρθε γραμμένο στο πόδι. Είναι αποτέλεσμα πολύμηνης προεργασίας και με την ΔΕΗ και με τον κύριο Μουσουρούλη που είχαμε φτιάξει το ενδιάμεσο σχήμα για τη δημιουργία του master plan της απολιγνιτοποίησης, έτσι ώστε τελικά να έχουμε την άποψη και της αγοράς για το πως θα φτάσουμε στη γρήγορη υλοποίησή του. Από τον σχεδιασμό δηλαδή, που είμαστε μέχρι τώρα, περνάμε από την 1η Ιανουαρίου στην εφαρμογή.
Να πω ότι για να φτάσουμε εδώ προηγήθηκε και δική μου διαπραγμάτευση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την αλλαγή του χάρτη κρατικών ενισχύσεων και την εντυπωσιακή νομίζω επιτυχία που δεν έχει προβληθεί όσο έπρεπε, για τα εξαιρετικά υψηλά ποσοστά κρατικών ενισχύσεων που δίνει κατ’ εξαίρεση η Ευρωπαϊκή Ένωση στις περιοχές αυτές».
Ερωτηθείς για τη φράση «ο ρυπαίνων πληρώνει» ο υπουργός απάντησε: «Για να το πω απλά, η ΔΕΗ είναι υποχρεωμένη από τη νομοθεσία πριν παραδώσει τα εδάφη αυτά να προχωρήσει στην περιβαλλοντική τους αποκατάσταση. Αυτό είναι ένα έργο πολλών εκατομμυρίων ευρώ. Με το σχέδιο νόμου αυτό όχι μόνο δεν έχει κόστος η ΔΕΗ αλλά αντί να δαπανήσει αυτά τα εκατομμύρια ευρώ, μεταφέρει τα εδάφη στην κυριότητα του ελληνικού δημοσίου. Άρα γλιτώνει αυτό το κόστος που θα πλήρωνε με τη μεταφορά της γης στο ελληνικό δημόσιο. Και το ελληνικό δημόσιο αξιοποιεί αυτή τη γη με τα χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας (RRF) προσελκύοντας επενδύσεις. Για τη ΔΕΗ δηλαδή το σχέδιο είναι άλλο ένα βήμα προς τα εμπρός, γιατί αλλιώς θα έσερνε τις μεγάλες υποχρεώσεις αυτής της περιοχής».
Σε ερώτηση για το αν υπάρχει επενδυτικό ενδιαφέρον στη Δ. Μακεδονία, ο υπουργός απάντησε: “Προσωπικά, αν έχουμε υγεία και όλα πάνε καλά, σκοπεύω τις γιορτές να τις περάσω στο χωριό μου το Αμύνταιο και να συμβάλλω στο τουριστικό εισόδημα της περιοχής. Είναι πολύ όμορφη περιοχή η Δυτική Μακεδονία και έχει μεγάλες δυνατότητες και στον τουρισμό.
Ο λόγος που δεν τα έχει καταφέρει μέχρι τώρα είναι διότι ακριβώς η παρουσία του λιγνίτη είχε φέρει σε δεύτερη μοίρα όλες τις άλλες οικονομικές δραστηριότητες. Και γιατί ο λιγνίτης έδινε ένα μεγάλο εισόδημα σε μεγάλο κύκλο ανθρώπων οι οποίοι ησχολούντο με αυτό και δεν είχανε λόγο να ψάξουν κάτι άλλο αλλά και γιατί πολλές φορές η παρουσία των λιγνιτικών εργοστασίων ήταν αντίρροπη με άλλου τύπου, όπως ο τουρισμός, επενδυτικές δραστηριότητες.
Όλα αυτά έχουνε μπει στο σχέδιό μας και όλα αυτά πρέπει πρώτα να αλλάξουμε. Η Δυτική Μακεδονία στο τέλος αυτής της πορείας δεν θα είναι απλώς μία διαφορετική περιφέρεια, θα είναι μία πολύ καλύτερη περιφέρεια. Και η ποιότητα της ζωής των κατοίκων της θα βελτιωθεί πάρα πολύ. Γιατί ο λιγνίτης έφερνε καλά χρήματα αλλά έφερνε και μόλυνση στην ατμόσφαιρα και ρύπανση, έφερνε και υποβάθμιση της ποιότητας ζωής.
Άρα, λοιπόν, όλα αυτά με το σχέδιο που συγκροτούμε, και θέλω να πω εδώ, επαναλαμβάνω, δεν είναι εύκολο σχέδιο, είναι δύσκολο σχέδιο. Ο κύριος Παπαθανάσης εδώ που θα είναι από πλευράς του Υπουργείου μας ο επισπεύδων, εγώ θα είμαι ο επόπτης, αναλαμβάνει στους ώμους του μεγάλο βάρος.
Όμως ξέρω ότι είναι πάρα πολύ επιμελής και εργατικός. Θα είμαι και εγώ συνεχώς από πάνω. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι μαζί μας. Οι κάτοικοι έχουν καταλάβει πια ότι αυτό ήταν προς το συμφέρον τους και πάμε παρακάτω.
Θα μου επιτρέψετε να πω και κάτι ακόμα που είναι λίγο πολύ των ημερών. Διαβάζω συνέχεια στο διαδίκτυο κάτι που δεν ισχύει. Είναι τελείως λάθος. Ότι η απόφαση της κυβερνήσεως για την απολιγνιτοποίηση συμβάλλει στην άνοδο των τιμών του ηλεκτρισμού στην Ελλάδα και υπό την έννοια αυτή ήταν λάθος .
Αυτό είναι τελείως εσφαλμένο διότι πρώτον και κύριον δεν έχουν κλείσει τα λιγνιτικά εργοστάσια. Τα λιγνιτικά εργοστάσια δουλεύουν στο φουλ αυτή τη στιγμή. Πλην του ενός εργοστασίου που έχει κλείσει γιατί είχε λήξει ο χρόνος της ζωής του και δεν μπορούσε να δουλέψει άλλο. Διότι ξεπερνούσε τα όρια ρύπανσης που επιτρέπονται για να μην προκαλείται μόνιμη βλάβη στην υγεία των κατοίκων.
Άρα, σήμερα τα λιγνιτικά εργοστάσια παράγουν όσο περισσότερο ρεύμα δύναται να παράγουν. Άρα, η απόφαση για την απολιγνιτοποίηση δεν έχει καμία σχέση με τις παρούσες τιμές.
Αντιθέτως, και αυτό επίσης αποκρύπτεται, πιστεύω σε ένα βαθμό σκόπιμα, από την κοινή γνώμη ή δεν προβάλλεται όσο πρέπει, είναι ότι σήμερα λόγω των τιμών του διοξειδίου του άνθρακα η καύση λιγνίτη και η παραγωγή ενέργειας από λιγνίτη είναι σημαντικά ακριβότερη συγκριτικά με τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Σήμερα η φθηνότερη ενέργεια είναι από τις ανεμογεννήτριες και από την ηλιακή ενέργεια. Άρα όσο περισσότερο στο ενεργειακό μας μείγμα εισάγουμε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας τόσο συμβάλλουμε στη μείωση της τιμής.
Και επειδή η ενέργεια αυτή παράγεται και στην Ελλάδα από εγχώριες πηγές συμβάλλουμε όχι μόνο στη μείωση αυτής της τιμής αλλά συμβάλουμε και στην απεξάρτησή μας από εισαγόμενες πηγές ενέργειας.
Το λέω διότι ένα από τα προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπίσει η Κυβέρνησή μας και η ελληνική κοινωνία είναι και όλη αυτή η αντίθεση σε κάθε προσπάθεια να τοποθετηθούν νέα πάρκα ανεμογεννητριών στις διάφορες περιοχές της χώρας. Είναι καλό πράγμα οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Συμβάλλουν πολύ θετικά και στην οικονομία και στην καθημερινότητα των πολιτών.”
