Ο «Μάρτης», βραχιολάκι φτιαγμένο από στριμμένη κόκκινη και λευκή κλωστή είναι ένα έθιμο που συναντάται σε όλα τα Βαλκάνια.
Πιστεύεται, ότι έχει τις ρίζες του στην αρχαία Ελλάδα και συγκεκριμένα στα Ελευσίνια Μυστήρια.
Στην Ελλάδα – Μάρτης
Την 1η Μάρτη φοράμε το βραχιολάκι και τα βγάζουμε τέλη Μάρτη ή όταν δούμε το πρώτο χελιδόνι. Σε κάποιες περιοχές, το βγάζουν την Λαμπρή για να καεί μαζί με το αρνί ή το κρεμούν στην λαμπάδα. Κάποιοι βάζουν και κάτι σε χρυσό για την αφθονία. Φορώντας τον Μάρτη δεν θα καούμε από τον ήλιο της άνοιξης. Όταν έρθει η ώρα να τον βγάλουμε, τον αφήνουμε επάνω στις τριανταφυλλιές ή στο ψηλότερο κλαδί ενός δέντρου για να το πάρουν τα χελιδόνια και να χτίσουν τη φωλιά τους.
Ο Μάρτιος είναι μήνας μετανάστευσης των πουλιών από την Αφρική στην Ελλάδα. Μαζί με τα υγιή χελιδόνια και τα άλλα πουλιά, μεταναστεύουν και τα άρρωστα. Το ασθενές χελιδόνι αν δει κόκκινο χρώμα στην κλωστή, την αποφεύγει και δεν πλησιάζει. Αντιθέτως, το υγιές χελιδόνι μαζεύει τον «Μάρτη» και τον μεταφέρει στη φωλιά του για να προστατεύσει το σπίτι του από κάθε άρρωστο εισβολέα και έτσι να κλωσήσει ήσυχα τα υγιή αυγά του.
Στη ΠΓΔΜ – Μαρτίνγκα και στην Αλβανία Βερόρε.
Κι εδώ το φορούν για να μην τους πιάσει ο ήλιος. Στο τέλος του μήνα, εδώ το κρεμούν σε ένα καρποφόρο δέντρο ώστε οι καρποί του να είναι άφθονοι.
Στη Βουλγαρία – Μαρτενίτσα.
Και την πρώτη ημέρα του Μάρτη φορούν στο πέτο τους στολίδια φτιαγμένα από λευκές και κόκκινες κλωστές.
Κάποιοι τοποθετούν ένα κόκκινο κομμάτι υφάσματος στην είσοδο του σπιτιού τους για προστασία από τη γιαγιά Μάρτα (μπάμπα Μάρτα στα Βουλγάρικα) που είναι η θηλυκή προσωποποίηση του Μάρτη.
Η Μαρτενίτσα, θεωρείται φυλακτό το οποίο προσφέρεται ως δώρο μεταξύ της οικογένειας συνοδευόμενο από ευχές για υγεία και ευημερία.
Στη Ρουμανία – Μαρτιζόρ.
Η κόκκινη κλωστή, συμβολίζει την αγάπη για το ωραίο και η λευκή την αγνότητα. Σύμφωνα με την μυθολογία ο Θεός Ήλιος, μεταμορφώθηκε σε νεαρό άνδρα και κατέβηκε στη γη για να πάρει μέρος σε μια γιορτή. Τον απήγαγε όμως ένας δράκος, με αποτέλεσμα να χαθεί και να βυθιστεί ο κόσμος στο σκοτάδι. Μιαν ημέρα ένας νεαρός, μαζί με τους συντρόφους του, σκότωσε το δράκο και απελευθέρωσε τον Ήλιο, φέρνοντας την άνοιξη. Ο νεαρός όμως, έχασε τη ζωή του και το αίμα του – λέει ο μύθος- έβαψε κόκκινο το χιόνι. Από τότε οι νεαροί άνδρες πλέκουν «Μαρτισόρ» με κόκκινη κλωστή, σαν το αίμα του νεαρού άνδρα για την αγάπη προς τη θυσία και λευκή κλωστή σαν την αγνότητα της ψυχής.
Λευκή κλωστή για την αγνότητα…
Κόκκινη για την αγάπη…
Χρυσό για την αφθονία…
Φορέστε τον Μάρτη σας κι εσείς και το έθιμο θα συνεχιστεί, γιατί μην ξεχνάτε…
«Απρίλης έχει τα χάδια κι ο Μάρτης τα δαυλιά»,
«Κάλλιο Μάρτης καρβουνιάρης, παρά Μάρτης λιοπυριάρης»,
«Ο ήλιος του Μαρτιού, τρυπάει κέρατο βοδιού»,
«Οπού ‘χει κόρη ακριβή, του Μάρτη ήλιος μη τη δει»,
«Του Μάρτη ο ήλιος βάφει και πέντε μήνες δεν ξεβάφει».
Το Coffee Island σας χαρίζει έναν Μάρτη για να συνεχίσει μαζί με εσάς την παράδοση!
Τσιμπλίδου Κική
