Όλο αυτό το διάστημα της Κρίσης ακούω και διαβάζω στον Ευρωπαϊκό τύπο, τα ειρωνικά και συνάμα επικριτικά σχόλια για τους Έλληνες και τη βραδεία μεταρρυθμιστική τάση που εμφανίζουν σε όλους τους τομείς (δημόσια διοίκηση, παιδεία, οικονομία κτλ.).
Διερωτώμαι ποια περίοδο στην Ελλάδα υπήρξαν οι ιδανικές συνθήκες για ανάπτυξη και πρόοδο;
Οφείλω λοιπόν να προχωρήσω σε μια σύντομη αναδρομή, που θα μας βοηθήσει να συνάγουμε ορισμένα συμπεράσματα.
Μετά την πτώση της Κων/πολης, οι Έλληνες βίωσαν τη -λεγόμενη- σκοτεινή περίοδο των 400χρόνων (1453-1830) υποδούλωσης στους Τούρκους. Την ίδια περίοδο τα περισσότερα κράτη -της σημερινής Ευρωζώνης- γνώριζαν οικονομική άνθιση από το εμπόριο και κυρίως μέσα από μια σειρά τεχνολογικών επιτευγμάτων (μικροσκόπιο 1590,αριθμομηχανή 1642,κεντρική θέρμανση 1716, βιομηχανική ατμομηχανή 1720,γραφομηχανή 1808,θεριστική μηχανή 1830 κ.α.)
Μετά την απελευθέρωση και το σχηματισμό κράτους το 1830 η Ελλάδα έκανε τα πρώτα της δειλά βήματα στο εμπόριο ,την γεωργία και την κτηνοτροφία , όμως αυτή η υποτυπώδες ανάπτυξη δεν κράτησε πολύ ,καθώς η πτώχευση του 1893 επί Χαρίλαου Τρικούπη, σε συνδυασμό με την ήττα των Ελληνικών στρατευμάτων υπό τις διαταγές του βασιλέως Γεωργίου του Α από τον Τουρκικό στρατό το 1897, οδήγησαν το 1898 στην επιβολή του Διεθνούς οικονομικού ελέγχου, από την οποία διαταράχθηκαν οι οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές δομές της χώρας.
Εν συνεχεία οι Βαλκανικοί πόλεμοι το 1912 (Α Βαλκανικός πόλεμος ) και 1913 (Β Βαλκανικός πόλεμος) με τους οποίους αφενός η επιφάνεια του ελληνικού εδάφους και ο πληθυσμός του διπλασιάστηκαν, αφετέρου οι δαπάνες για την προπαρασκευή του πολέμου όπως επίσης και οι ανθρώπινες απώλειες ήταν εξίσου μεγάλες και επιζήμιες.
Ακολούθησε η τραγωδία της Μικρασιατική καταστροφής το 1922 από τους Κεμαλικούς, που οδήγησε στον ξεριζωμό ολόκληρου του ελληνισμού της Μ. Ασίας, ο οποίος κατέφυγε στην Ελλάδα δημιουργώντας μια έκρυθμη κατάσταση, καθώς τα προβλήματα διογκώθηκαν εξαιτίας της έλλειψης υποδομών.
Το 1936 ο Ιωάννης Μεταξάς, αρχηγός του κόμματος των Ελευθεροφρόνων που είχε πάρει μόλις 4% στις εκλογές με την ανοχή του παλατιού, κατέλυσε το κοινοβουλευτικό καθεστώς και επέβαλλε δικτατορία στις 4 Αυγούστου του ίδιου έτους.
Μετά από μια δύσκολη περίοδο προσαρμογής και οικονομικής ύφεσης, η Ελλάδα λίγα χρόνια μετά ξαναδοκιμάζεται ,καθώς στις 28 Οκτωβρίου 1940 εισέρχεται στον Β παγκόσμιο πόλεμο, σημειώνοντας μεγάλες επιτυχίες κατά των Ιταλικών δυνάμεων, αλλά αδυνατεί να αναχαιτίσει την ισχυρή Γερμανική πολεμική μηχανή, που εισχωρεί στο Ελληνικό έδαφος, με συνέπεια η χωρά να γνωρίσει για ακόμα μια φορά την κτηνωδία της κατοχής 1941-1944 (πάνω από 1.000.000 νεκροί).
Μετά τη νίκη των συμμάχων και την αποχώρηση των Ναζί, ξεκίνησε μια ακόμα μελανή περίοδος για τους Έλληνες, η περίοδος του εμφύλιου πόλεμου (1946-49) από τον οποία η χώρα εξήλθε με βαριά ηθικά και υλικά τραύματα.
Το διάστημα των ετών 1949-1967, ολόκληρη η πολιτική ζωή της χώρας χαρακτηρίζεται από αστάθεια, εξαιτίας των έντονων τραυμάτων που άφησε ο εμφύλιος πόλεμος, το ασταθές πολιτικό σκηνικό σε συνάρτηση με τις ανακτορικές επεμβάσεις, διαμόρφωσαν ένα εκρηκτικό σκηνικό, το οποίο εκμεταλλεύτηκαν εξωκοινοβουλευτικές δυνάμεις, επιβάλλοντας στις 21 Απριλίου του1967 την στρατιωτική δικτατορία, με συνέπεια η αναπτυσσόμενη Ευρώπη να απομονώσει τη χώρα (εμπάργκο).
Από την τελευταία περιπέτεια της χώρας, την περίοδο των συνταγματαρχών (1967-1974) ως σήμερα (2015) μεσολάβησαν 41χρόνια, μέσα σ αυτό το χρονικό διάστημα, η χώρα κατέβαλλε μεγάλη προσπάθεια να κατακτήσει ισότιμη θέση μεταξύ των ετέρων της μέσα στην Ευρωζώνη, στόχος ο οποίος επετεύχθη σε σημαντικό βαθμό, καθώς η Ελλάδα εκσυγχρονίστηκε και αναβαθμίστηκε σε όλα τα επίπεδα.
Η υλοποίηση σημαντικών δημοσίων έργων, η δόμηση της δημόσιας διοίκησης, οι ίσες ευκαιρίες στην εκπαίδευση, η αναβάθμιση του εθνικού συστήματος υγείας, η αξιοποίηση των ενεργειακών πηγών, η συγκρότηση του πρωτογενούς τομέα, είναι μόνο μερικά από τα επιτεύγματα που πέτυχε ο Ελληνικός λαός μέσα σε χρόνο ρεκόρ (1974-2015).
Η πρόοδος της χώρας θα μπορούσε να ήταν ευρύτερη, εάν το πολιτικό σύστημα και τα παρακλάδια του, διέπονταν από πολιτικό ήθος και αίσθημα ευθύνης απέναντι στον πολίτη. Η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου σε συνάρτηση με τις παροχές της Ε.Ε., αποτέλεσαν μια καλή αφορμή για το κεφάλαιο (επιχειρηματίες, βιομήχανους, εφοπλιστές κτλ.) τους πολιτικούς και τους ιδιοκτήτες των MEDIA να κινηθούν με καθαρά ιδιοτελείς σκοπούς, συμπαρασύροντας σ’ αυτή την «κουλτούρα» μεγάλο κομμάτι της Ελληνικής κοινωνίας, που την χρησιμοποιήθηκε -έντεχνα- ως γρανάζι του συστημικού μηχανισμού.
Μέσα σ’ αυτό το κλίμα της αποσάθρωσης, οι Διεθνείς Οίκοι αξιολόγησης και η Τρόικα εξύφαναν το σχέδιο του οικονομικού στραγγαλισμού της χώρας , υποβαθμίζοντας την όχι μόνο σε επίπεδο Ευρωπαϊκών μεγεθών αλλά και εντός των Βαλκανίων.
Χρονολογίες-Περίοδοι | Γεγονότα |
1453-1830 | Από την πτώση της Κων/πολης και την υποδούλωση στους τούρκους, μέχρι την αναγνώριση της Ελλάδος ως επίσημου κράτους το 1830. |
1893 | θλιβερή κατάληξη μιας οικονομικής πολιτικής μεγάλων φιλοδοξιών και αγαθών προαιρέσεων επι Χαρίλαου Τρικούπη. |
1897-1898 | Η πτώχευση του 1893 σε συνδυασμό με την ήττα των Ελληνικών στρατευμάτων υπό τις διαταγές του βασιλέως Γεωργίου του Α από τον Τουρκικό στρατό το 1897, ανάγκασε το 1898 την Ελλάδα στην αποδοχή του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου (ΔΟΕ) ο οποίος υποχρέωσε τη χώρα σε πολιτική αυστηρότατης λιτότητας. |
1912-1913 | Συμμετοχή της Ελλάδος στους Βαλκανικούς πολέμους, εναντίον της οθωμανικής αυτοκρατορίας. |
1922 | Μικρασιατική καταστροφή από τους Κεμαλικούς. |
1936 | Το 1936 ο Ιωάννης Μεταξάς αρχηγός του κόμματος των Ελευθεροφρόνων που είχε πάρει μόλις 4% στις εκλογές με την ανοχή του παλατιού κατέλυσε το κοινοβουλευτικό καθεστώς και επέβαλλε δικτατορία στις 4 Αυγούστου. |
1940-1944 | Η Ελλάδα εισέρχεται στον Β παγκόσμιο πόλεμο 1940 και βιώνει τη Γερμανική κατοχή 1941-1944. |
1946-1949 | η περίοδος του εμφύλιου πόλεμου. |
1949-1967 | Πολιτική αστάθεια. |
1967-1974 | Η περίοδο της δικτατορίας των συνταγματαρχών και η εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο. |
2010 | Η Ελλάδα εισέρχεται στην οικονομική κρίση και πτωχεύει. |
H υπονόμευση της πολιτικής από την ευρεία μάζα των Ελλήνων πολιτών, αναδεικνύει την αναγκαιότητα ευρύτερων πολιτικών συνεργασιών-σχηματισμών, που θα κινηθούν με στόχο τη δημιουργία προϋποθέσεων για την πραγματική ανάπτυξη, παρακάμπτοντας τις οποίες κομματικές γραμμές και τις στείρες αντιπαραθέσεις του παρελθόντος.
To συμπέρασμα που βγαίνει αβίαστα, είναι ότι όποια και αν είναι η μετέπειτα πορεία της Ελλάδος, με οποιονδήποτε κυβερνητικό σχηματισμό, η θυσία μιας ακόμη γενιάς στο βωμό των ατυχών συγκυριών αναπόφευκτα συνεχίζεται…
Αρθρογράφος
Γιώργος Θεοχαρίδης (φιλόλογος καθηγητής)