Φίλος από τη Βόρεια Ελλάδα μού τηλεφώνησε πριν λίγες ημέρες σε έξαλλη κατάσταση. “Βαδίζουμε προς ταχύτατη φτωχοποίηση”, μου είπε, “οι επιχειρήσεις κλείνουν η μια μετά την άλλη, οι νέοι εγκαταλείπουν τον τόπο μας, συχνά και τη χώρα την ίδια”, για να καταλήξει: “κι εμείς τι κάνουμε; Ασχολούμαστε νυχθημερόν με τα συλλαλητήρια για το όνομα των Σκοπίων;”
Η απορία του ήταν πως είναι δυνατόν να μην εξεγείρονται οι πολίτες για τους φόρους, για την ανεργία, για την ανυπαρξία αναπτυξιακής πολιτικής, αλλά να ελκύονται κατά εκατοντάδες χιλιάδες από το ζήτημα της ονομασίας της Π.Γ.Δ.Μ.. Πιθανώς την ίδια απορία να έχει και ο Πρωθυπουργός. Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που ο κ. Τσίπρας καυχιόταν για το γεγονός ότι επί Πρωθυπουργίας του δεν υπάρχουν μαζικές διαμαρτυρίες.
Η έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ που δημοσιοποιήθηκε την 1η Φεβρουαρίου, παρουσιάζει τρομακτικά ευρήματα και επιβεβαιώνει πλήρως τα λεγόμενα του φίλου από τη Βόρεια Ελλάδα. Το 14,6% των νοικοκυριών δηλώνει ότι τα εισοδήματά του δεν επαρκούν για να καλύψουν ούτε τις βασικές τους ανάγκες, εύρημα που σχετίζεται με το ποσοστό ακραίας φτώχειας που σημειώνεται στη χώρα. Το 16,3% δηλώνει ότι δεν θα μπορούσε να την πραγματοποιήσει μια πληρωμή έκτακτης ανάγκης ύψους 500 ευρώ, ενώ το 52,2% θα κάλυπτε αυτή τη δαπάνη με μεγάλη δυσκολία.
Και μάλιστα δεν φαίνεται να υπάρχει φως στο τούνελ. Οι προσδοκίες των νοικοκυριών για το νέο έτος παραμένουν αρνητικές, καθώς η ευρεία πλειοψηφία των ερωτηθέντων αναμένει επιδείνωση της οικονομικής του κατάστασης. Το πιο σοκαριστικό είναι ότι η σύνταξη παραμένει η κυριότερη πηγή εισοδήματος για περισσότερα από τα μισά νοικοκυριά. Κι όμως οι μαζικές διαμαρτυρίες δεν προέκυψαν λόγω των μνημονιακών πολιτικών. Ίσως, επειδή αυτές πλέον έγιναν κανονικότητα, όπως φανερώνει η έρευνα.
Ιδιαίτερα οι νέοι άνθρωποι που ξεσηκώνονται πιο εύκολα, δεν έχουν γνωρίσει άλλη κατάσταση πέραν των μνημονίων. Δεν περιμένουν από την Κυβέρνηση να τους βρει δουλειά, γι ‘αυτό και πολλοί εξ αυτών έφυγαν ή ετοιμάζονται να φύγουν εκτός Ελλάδας. Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, το φαινόμενο της οικονομικής μετανάστευσης λαμβάνει χαρακτηριστικά παγίωσης, καθώς το 9% των νοικοκυριών δηλώνει ότι είχε ένα τουλάχιστο μέλος που μετανάστευσε στο εξωτερικό για να βρει εργασία.
Και το μεταναστευτικό ρεύμα δεν υποχωρεί. Το 40,1% των νοικοκυριών θα εξέταζε σοβαρά το ενδεχόμενο να μεταναστεύσει στο εξωτερικό, αν υπήρχαν οι προϋποθέσεις για εύρεση εργασίας. Στις νεότερες ηλικίες 18-34 ετών, το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 72,3%.
Ένας άλλος λόγος που μέχρι σήμερα δεν είχαμε διαμαρτυρίες είναι η αποδυνάμωση των συντεχνιών, που δεν κατόρθωσαν να υπερασπιστούν τα μέλη τους μέσα στην κρίση και ο κατακερματισμός της ελληνικής κοινωνίας.
Πρόκειται, λοιπόν, περί μεγάλου “επιτεύγματος” ότι η Κυβέρνηση με τους χειρισμούς της στο Σκοπιανό ζήτημα κατόρθωσε να λειτουργήσει ως ξυπνητήρι για μια κοινωνία σε λήθαργο. Κατόρθωσε να δώσει ένα κίνητρο για να διαδηλώσουν από κοινού άνθρωποι διαφορετικών επαγγελμάτων και διαφορετικών ηλικιών, που μπορεί να αλληλοκατηγορούνται για την κρίση και να διαφωνούν για τους τρόπους αντιμετώπισής της. Και αυτό το κίνητρο ήταν το πατριωτικό αίσθημα.
Ειδικότερα οι νέοι άνθρωποι που δεν βρίσκουν κάτι για να είναι υπερήφανοι για τη σύγχρονη Ελλάδα, αισθάνονται την ανάγκη να υπερασπιστούν το ένδοξο παρελθόν της. Την ίδια στιγμή, οι γηραιότεροι αισθάνονται ότι δεν μπορούν να κληροδοτήσουν περιουσία στα παιδιά τους, όπως πήραν από τους δικούς τους γονείς, θεωρούν, όμως, ελάχιστη, υποχρέωση να τους κληροδοτήσουν την εθνική υπερηφάνεια. Μπορεί να μην έχουν προσδοκία ότι μια Κυβέρνηση μπορεί να αλλάξει με τις πολιτικές της την κατάσταση, αλλά ανθίστανται στην απώλεια της υπερηφάνειάς τους.
Ο φίλος από τη Βόρεια Ελλάδα, συμμετείχε στο συλλαλητήριο της Θεσσαλονίκης, παρότι θεωρεί ότι άλλα θα έπρεπε να ενδιαφέρουν περισσότερο τους Έλληνες. Και μπορεί όσο γράφονται αυτές οι γραμμές να ψάχνει τρόπο για να έλθει και στο συλλαλητήριο της Αθήνας. Διέγνωσα στον τόνο της φωνής του ότι παρά τη διαφωνία του είχε αρχίσει να έχει την προσδοκία ότι οι συμπολίτες του, που έπαψαν να ζητούν διορισμούς και παροχές από το δημόσιο θα αρχίσουν να διαμαρτύρονται και για τους σωστούς κατά αυτόν λόγους. Αυτή ήταν και η τελευταία του φράση:
Τελικά τι ενδιαφέρει τους Έλληνες;
* Ο κ. Δημήτρης Σ. Παπαγγελόπουλος είναι Σύμβουλος Στρατηγικής & Επικοινωνίας και μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της Νέας Δημοκρατίας.
Μπορείτε να τον ακολουθήσετε στο twitter: @dpapangel