Ὁ ὅσιος Μακάριος ὁ Αἰγύπτιος 300-390 στὴν 43η ὁμιλία του γράφει εἰδικὰ γιὰ τὸ θέμα μας. «Ὅπως οἱ τελῶνες κάθονται στὶς στενὲς περασιὲς τῶν δρόμων, συλλαμβάνουν τοὺς περαστικοὺς καὶ ξετινάζουν τὶς τσέπες, τὸ ἴδιο κάμνουν καὶ οἱ δαίμονες. Ἐπιτηροῦν καὶ συλλαμβάνουν τὶς ψυχὲς καθὼς ἐξέρχονται ἀπὸ τὸ σῶμα τους. Ἐὰν δὲν εἶναι τελείως ἐξαγνισμένες, δὲν τὶς ἐπιτρέπουν νὰ ἀνέλθουν στὶς οὐράνιες διαμονὲς καὶ νὰ συναντήσουν τὸν Κύριό τους, διότι κρατιοῦνται ἀπὸ τοὺς δαίμονες» (ΕΠΕ 7,580).
Ὁ ἅγιος Μακάριος ὀνομάζει τοὺς δαίμονες κλασσικοὺς τελῶνες. Κάμνουν δὲ καὶ τὴν ἴδια ἐργασία μὲ τοὺς τελῶνες. Ἐμποδίζουν τὶς ἀνερχόμενες ψυχὲς ἀξιώνοντας δίκην τελωνῶν τὴν πληρωμὴ τῶν ὅποιων ἐπιγείων χρεῶν τους (μὲ ποιὸν τρόπο ἆραγε;). Μᾶλλον ὅπως τὸ ἴδιο ἀδιάντροπα καὶ θρασύτατα ἔπραξαν καὶ ἐπὶ τοῦ λειψάνου τοῦ θεόπτου Μωϋσέως.
Στὸ σημεῖο αὐτὸ ποὺ ἔγινε λόγος γιὰ κατάστιχα χρεῶν, πρέπει νὰ μνημονεύσουμε τὸν λόγο τοῦ ἀποστόλου Παύλου γιὰ τὸ χειρόγραφο τῶν ἁμαρτιῶν μας, τὸ ὁποῖο ἐπέσειε ἀπειλητικὰ ἀπέναντί μας ὁ πονηρός. Αὐτὸ τὸ ἐξάλειψε ὁ Χριστὸς Λυτρωτής μας στὸ Σταυρό, ὄντας στὴν ἐσχάτη ἀδυναμία του. Ἐκεῖ κατανίκησε ὅλες τὶς διαβολικὲς ἀρχὲς καὶ ἐξουσίες (Κολασσαεῖς 2,14-15).
Ὁ ἅγιος Αὐγουστῖνος, 354-430, στὸ ΚΕΚΡΑΓΑΡΙΟ του ἰδιαίτερα ἔχει πολλὲς ἀναφορὲς γιὰ τὴν μεγαλειώδη συνάντησι τῆς ψυχῆς μὲ τοὺς Ἀγγέλους καὶ τὴν πανευφρόσυνη γεῦσι τῶν ἀγαθῶν τῆς Βασιλείας. Πολλὲς δὲ εἶναι καὶ οἱ σημειώσεις του γιὰ τὶς ἐπιθέσεις τῶν πονηρῶν πνευμάτων, ὥστε ἡ ψυχὴ σαὐτὴ τὴ μάχη νὰ ἀπωλεσθῆ αἰώνια, (ΚΕΚΡΑΓΑΡΙΟ ἔκδοσι ῾Ι. Μ. Ἁγίου Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ Ἀρδάσσης 2012 σελίδες 327).
ἀρ.νι.μα.