Είναι καλοκαίρι, αλλά οι διακοπές αργούν ακόμη. Η πίεση στη δουλειά αρκετή, η ζέστη αφόρητη και οι ώρες στο γραφείο κυλούν αργά. Το σώμα και πολύ περισσότερο το μυαλό φωνάζουν «ξεκούραση». Και κάπου εκεί ανάμεσα σε ένα ακόμα email και ένα ακόμα τηλεφώνημα το βλέμμα πέφτει στο κενό και ο νους ταξιδεύει σε λιθόστρωτα σοκάκια, βουτιές και ξέγνοιαστες στιγμές κάτω από τον ήλιο. Το χέρι πάει αυτόματα στο πληκτρολόγιο και η λέξη-κλειδί στη μηχανή αναζήτησης είναι μία: Θάλασσα.
Μαγευτικές εικόνες με νερά σε όλες τις αποχρώσεις του μπλε διαδέχονται η μία την άλλη και η αίσθηση ηρεμίας σε κατακλύζει, το στρες μοιάζει μακρινή ανάμνηση και η διάθεση σκαρφαλώνει στα ύψη όπως το κύμα που βλέπεις στις φωτογραφίες. Μετά το σύντομο, «δροσερό» διάλειμμα νιώθεις πιο χαλαρός και είσαι έτοιμος να φέρεις εις πέρας όλες τις υποχρεώσεις σου και όλα αυτά τα οφείλεις στο μπλε. Το «θαυματουργό» μπλε της θάλασσας που ηρεμεί το μυαλό και αναζωογονεί το σώμα. Δεν είναι τυχαίο ότι κατά τη βικτωριανή εποχή οι γιατροί συνιστούσαν τη θαλασσινή αύρα ως θεραπεία για πολλές ασθένειες και ψυχικές διαταραχές, ενώ σύμφωνα με μελέτη της Αμερικανικής Ένωσης για την Προώθηση της Επιστήμης, το μπλε χρώμα συνδέεται με την ενίσχυση της δημιουργικότητας.
Τι είναι η Blue Health;
Μπορεί μέχρι πρότινος οι αγχωμένοι κάτοικοι των μεγαλουπόλεων σε μία προσπάθεια να χαλαρώσουν να αναζητούσαν καταφύγιο στο πράσινο, μέσα σε πάρκα, σε πευκόφυτα δάση, σε πεδιάδες συντροφιά με νωχελικές αγελάδες, ή πιο απλά στο μπαλκόνι του σπιτιού τους φροντίζοντας φίκους και αζαλέες, αφού αποδεδειγμένα η επαφή με το πράσινο είναι ωφέλιμη, όμως, πλέον η επιστήμη απεφάνθη: Το μπλε -φυσικοί χώροι με υδάτινο στοιχείο- κάνει καλό σε σώμα και μυαλό. Το νερό έχει ισχυρή επίδραση στο σώμα σας, δεν είναι τυχαίο ότι το πρώτο πράγμα που προσφέρει κανείς σε έναν άνθρωπο σε ταραχή είναι ένα ποτήρι νερό. Αυτό συμβαίνει επειδή το νερό ενεργοποιεί το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα που ευθύνεται για την χαλάρωση του οργανισμού, με αποτέλεσμα ο παλμός να επανέρχεται και η αρτηριακή πίεση να μειώνεται. Το μπλε χρώμα της θάλασσας, λοιπόν, μας χαλαρώνει, με τον κλινικό ψυχολόγο Ρίτσαρντ Σάστερ να αναφέρει στο NBC ότι αρκεί να το κοιτάξουμε για να αλλάξει η συχνότητα των εγκεφαλικών μας κυμάτων, μεταφέροντας μας σε μία ήπια κατάσταση διαλογισμού. «Το μπλε χρώμα έχει αποδειχθεί από έναν συντριπτικό αριθμό ανθρώπων ότι σχετίζεται με συναισθήματα ηρεμίας και γαλήνης. Το να κοιτάμε τον ωκεανό αλλάζει πραγματικά τη συχνότητα των εγκεφαλικών κυμάτων μας και μας βάζει σε μια ήπια κατάσταση διαλογισμού», είπε χαρακτηριστικά.
Από την άλλη, ο κοινωνικός ψυχολόγος Μάθιου Γουάιτ μιλώντας στον βρετανικό Guardian παρέθεσε τους τρεις παράγοντες που συνδέουν την ευημερία με τη ζωή δίπλα στη θάλασσα. Το περιβάλλον δίπλα σε θάλασσα είναι ποιοτικά ανώτερο από εκείνο μίας πυκνοκατοικημένης πόλης. Σε αντίθεση με τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, η ατμόσφαιρα είναι πιο καθαρή και το φως διαχέεται ελεύθερα χωρίς να εμποδίζεται από τσιμεντένια μεγαθήρια. Την ίδια στιγμή, όσοι ζουν σε παράκτιες περιοχές συνήθως είναι περισσότερο δραστήριοι αφού προτιμούν να διανύουν τον ελεύθερο χρόνο τους στη θάλασσα κολυμπώντας ή έστω περπατώντας στην παραλία. Εντούτοις, το τρίτο σημείο που ανέφερε ο ειδικός έχει τη μεγαλύτερη σημασία, αφού σύμφωνα με τον Γουάιτ το νερό επιδρά αναζωογονητικά στην ψυχολογία, αφού βελτιώνει τη διάθεση, μειώνει το άγχος και ενισχύει την ευεξία.
Όλα αυτά συμπυκνώνονται σε έναν όρο: Blue Health, τη Μπλε Υγεία που βασίζεται στην ιδέα ότι ο χρόνος κοντά ή μέσα στο νερό μας κάνει καλό.
“Ροζ θόρυβος” και άρωμα θάλασσας
Βρετανική έκθεση καταδεικνύει τα οφέλη για την ψυχική υγεία όσων ζουν κοντά σε ακτή και παράλληλα προκύπτει ότι η ήπια σωματική δραστηριότητα δίπλα στη θάλασσα αποτελεί σημαντικό στοιχείο για τη βελτίωση της ψυχικής υγείας. Ανασκόπηση του 2020 σε περισσότερες από 30 μελέτες για το υδάτινο δίκτυο επιβεβαιώνει ότι το νερό ενισχύει την ευημερία, ενώ διεθνής έρευνα του 2022 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η έκθεση σε μπλε φυσικούς χώρους κατά την παιδική ηλικία είναι συνώνυμο καλύτερης κατάστασης του οργανισμού στην ενήλικη ζωή.
Δεν είναι, όμως, μόνο το χρώμα που επιδρά θετικά στον άνθρωπο. Ο παφλασμός των κυμάτων είναι από μόνος του μαγικός, αφού ο ήχος εμπίπτει στην κατηγορία του «ροζ θορύβου», ο οποίος σύμφωνα με το κορυφαίο δίκτυο WebMD μπορεί να βοηθήσει για καλύτερο και πιο βαθύ ύπνο. Παρότι δεν έχουν διεξαχθεί πολλές σχετικές έρευνες, εικάζεται ότι ο ροζ θόρυβος -παρόμοιος με τον λευκό- βοηθάει στη μείωση της εγκεφαλικής δραστηριότητας και λέγεται πως ενισχύει τη μνήμη. Με λίγα λόγια, ο συνεχής και σταθερός ήχος των κυμάτων καταπραΰνει και λειτουργεί σαν φίλτρο από άλλους θορύβους που μπορεί να αποσπάσουν την προσοχή.
Όσο για το χαρακτηριστικό άρωμα της θάλασσας που δε συγχέεται με κανένα άλλο και παραμένει γαντζωμένο στο σώμα μας ακόμα και όταν έχουμε φύγει από την ακτή, είναι και αυτό ευεργετικό. Η θαλασσινή αύρα συμβάλλει στη χαλάρωση, καθώς όταν ένα κύμα «σκάει» τα μόρια του νερού και του αέρα διασπώνται, απελευθερώνοντας αρνητικά ιόντα στην ατμόσφαιρα, τα οποία μελέτες υποστηρίζουν ότι μπορούν να αυξήσουν την κυκλοφορία του οξυγόνου στο σώμα μας και να τονώσουν τη διάθεσή μας.
Οι γιατροί συνταγογραφούν «μπλε»
Στα βορειοανατολικά της Καταλονίας, μόλις 25 χλμ. από τα σύνορα με τη Γαλλία, ξεπροβάλλει ένα φυσικό καταφύγιο, το τοπίο του οποίου μάγεψε τον Σαλβαντόρ Νταλί που αποτύπωσε την ομορφιά της περιοχής με τον δικό του εκκεντρικό τρόπο στον πίνακα «Η εμμονή της μνήμης», αλλά και τον συγγραφέα Ζουζέπ Πλα. Η ξεχωριστή μορφολογία του Cap de Creus αποδίδεται στην αριστοτεχνική πνοή της τραμουντάνα, του βόρειου ανέμου που σαν δεξιοτέχνης γλύπτης έχει σμιλέψει τους βραχώδεις όγκους του καταφυγίου. Ο μύθος, πάντως, θέλει τον Ηρακλή με τα στιβαρά του μπράτσα να «σκαλίζει» τα πετρώματα που δίνουν τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του τόπου. Είτε χάρη στη μυθική παρέμβαση, είτε στη φύση, το αποτέλεσμα παραμένει το ίδιο: Ένα επιβλητικό φυσικό περιβάλλον με μικρούς κόλπους και καταγάλανα νερά. Σε αυτό το σημείο επέλεξαν ερευνητές και γιατροί από την Ισπανία να διεξάγουν μελέτη στην οποία συμμετείχαν 24 ογκολογικοί ασθενείς. Στο πλαίσιο της έρευνας η ομάδα κατέγραψε για δύο χρόνια τα οφέλη της επαφής με τη θάλασσα. Ακόμα και αν οι δραστηριότητες με τις οποίες ασχολήθηκαν οι συμμετέχοντες δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τη θεραπεία, με έκπληξή τους οι επιστήμονες διαπίστωσαν σημαντική βελτίωση στην ευημερία των ασθενών. Ανάμεσα σε αυτούς και μία ογκολόγος, η οποία πριν την εμπλοκή της στη μελέτη διαγνώστηκε με καρκίνο του μαστού και υποβλήθηκε σε θεραπεία. Όπως είπε, η επαφή της με τη θάλασσα, η μυρωδιά κι ο ήχος της, ήταν το καλύτερο φάρμακο για την ψυχική της υγεία.
Ως εκ τούτου, οι ερευνητές προτείνουν τη «μπλε συνταγογράφηση» -σύμφωνα με την οποία προκρίνονται οι δραστηριότητες σε θάλασσα, καθώς και σε λίμνη ή ποτάμι- ως μέρος της θεραπείας των ασθενών. Η Εύα Φοντεκάμπα, οικογενειακή γιατρός στο Καταλανικό Ινστιτούτο Υγείας μιλώντας στο Euronews είχε επισημάνει την αξία της παραμονής στον καθαρό αέρα και τη θάλασσα, αναφέροντας πως σε προβλήματα υγείας που δεν απαιτούν θεραπεία, μερικές φορές οι δραστηριότητες στη φύση είναι πιο ωφέλιμες από τα φάρμακα.
Ποια τα οφέλη της θάλασσας
Σύμφωνα με τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό για τη διατήρηση των ωκεανών Oceana η επαφή με τη θάλασσα:
-Μειώνει το άγχος: Ο υπνωτιστικός ήχος του κύματος, το χαρακτηριστικό άρωμα του αέρα, οι μπλε αποχρώσεις κι η απεραντοσύνη του ωκεανού μπορούν να έχουν ηρεμιστική επίδραση για μερικούς ανθρώπους. Εξάλλου, είναι αποδεδειγμένο ότι ο χρόνος στη φύση μειώνει τα επίπεδα της κορτιζόλης, της ορμόνης του στρες.
-Βελτιώνει τη διάθεση: Αρκεί και μόνο η παραμονή μας κοντά στη θάλασσα για να ενισχυθεί η διάθεση μας, ενώ οι δραστηριότητες στην παραλία αυξάνουν τα επίπεδα σεροτονίνης, του νευροδιαβιβαστή που παίζει ρόλο στη ρύθμιση της θετικής διάθεσης.
-Αυξάνει τη δημιουργικότητα: Η επαφή με τη φύση έχει αποδειχθεί ότι ενισχύει τη δημιουργικότητα. Από μελέτες προκύπτει ότι όσοι διανύουν χρόνο στη φύση επιλύουν προβλήματα ευκολότερα και αντιμετωπίζουν δύσκολες καταστάσεις με δημιουργικό τρόπο.
-Ενθαρρύνει τη σωματική δραστηριότητα: Το κολύμπι, το περπάτημα στην παραλία είναι υπέροχοι τρόποι άσκησης, με τους ειδικούς να συνιστούν την ήπια δραστηριότητα για καλύτερη σωματική και ψυχική υγεία.
