Τον χειμώνα παγώνουν και τις καλύπτει παχύ στρώμα χιονιού, μοναξιά και κρύο. Από την άνοιξη και μετά όμως, το σκηνικό αλλάζει. Το χιόνι φεύγει, το γρασίδι κάνει την εμφάνισή του και οι λίμνες αποκτούν ζωή.
Οι ορειβάτες κατασκηνώνουν στις όχθες τους και οι μικροί αλπικοί τρίτωνες με τη δρακόμορφη όψη τους αρχίζουν και πάλι τις βουτιές. Πολλές από αυτές τις λίμνες το καλοκαίρι χάνονται και περιμένουν υπομονετικά τις πρώτες βροχές και τα χιόνια για ξεκινήσουν πάλι από την αρχή και άλλες διατηρούν τα νερά τους όλο τον χρόνο.
Βρίσκονται καλά κρυμμένες μέσα σε ψηλές βουνοκορφές και δημιουργούν συγκλονιστικά τοπία. Εδώ το μόνο που ακούγεται είναι η ησυχία, που την σπάει ο άνεμος και ίσως, καμιά φορά, και κανένα κουδούνι από τα πρόβατα που ξεκαλοκαιριάζουν λίγο πιο χαμηλά. Οι περισσότερες θέλουν κόπο για τις φτάσετε, ενώ άλλες τις προσεγγίζετε από χωματόδρομο. Όλες τους όμως είναι μοναδικές και αξίζουν τον κόπο να τις προσεγγίσετε και να τις θαυμάσετε από κοντά, και με το παραπάνω.
Δρακόλιμνη Τύμφης
Ψηλά, σε υψόμετρο 2.050 μ., κάτω από την κορυφή της Γκαμήλας στο όρος Τύμφη, βρίσκεται ίσως η πιο γνωστή αλπική λίμνη ή αλλιώς δρακόλιμνη της χώρας. Έχει έκταση περίπου 5 στρέμματα και σχήμα σχεδόν ελλειψοειδές. Δεσπόζει στη μέση ενός κοιλώματος που το κυκλώνουν ψηλά άγρια βράχια και λόφοι. Λίγο πιο πέρα, στη μια πλευρά, ορθώνεται πανύψηλη η κορυφή της Γκαμήλας. Στην άλλη ξεκινά ο γκρεμός στο βάθος του οποίου κυλάει ο Αώος και απέναντι βρίσκεται ο ορεινός όγκος που πίσω του κρύβει το Πάπιγκο.
Προς τα εκεί βρίσκεται και το καταφύγιο της Αστράκας με θέα στην Ξηρολίμνη (μια εποχική αλπική λίμνη), τις χαράδρες και τις βουνοκορφές. Η βλάστηση λιγοστή, αλπική. Ένα λεπτό στρώμα χορταριού και αυτό την άνοιξη. Το τοπίο είναι ταυτόχρονα τραχύ και ανάλαφρο, και πάνω από όλα καθηλωτικό.
Η δρακόλιμνη της Τύμφης συνδέεται μέσω ενός μύθου με αυτή του Σμόλικα ακριβώς απέναντι. Ο μύθος – αν και υπάρχουν παραλλαγές αυτού- αναφέρει ότι στις λίμνες ζούσαν δυο δράκοι, οι οποίοι, όμως, δεν είχαν μεγάλη συμπάθεια ο ένας στον άλλον και ουκ ολίγες φορές πολεμούσαν μεταξύ τους. Ο δράκος της Τύμφης πετούσε κούτσουρα και κλαδιά σε αυτόν του Σμόλικα και αυτός με τη σειρά του άσπρες πέτρες. Έτσι εξηγούν οι ντόπιοι το γεγονός πως οι κορυφές της Τύμφης είναι γυμνές, καθώς ο δράκος ξερίζωσε τα δέντρα, αλλά και πως ανάμεσα στις μαύρες πέτρες της λίμνης υπάρχουν και λευκές.
Για να φτάσετε θα πρέπει να ακολουθήσετε το μονοπάτι Ο3 από το Μικρό Πάπιγκο. Είναι η πιο δημοφιλής πεζοπορική διαδρομή μετά από αυτή που ανεβαίνει στον Όλυμπο. Αυτοκίνητο δεν ανεβαίνει μέχρι εκεί. Το μονοπάτι είναι σημαδεμένο με κόκκινη μπογιά και σχετικά βατό, ωστόσο διαρκεί αρκετές ώρες και λόγω κούρασης χρειάζεται προσοχή. Αρχικά κινείστε μέσα σε δάσος από δρύες και κυπαρίσσια, που γίνονται έλατα και σταδιακά, η βλάστηση αραιώνει και χαμηλώνει. Μετά τα περίπου 1.500 μ. υψόμετρο μετατρέπεται σε αλπική. Θα συναντήσετε μονάχα ένα λεπτό στρώμα χορταριού και μικρά λουλουδάκια. Από το Μικρό Πάπιγκο μέχρι το Καταφύγιο Αστράκας, θα χρειαστείτε 3-4 ώρες, ανάλογα πάντα και με το επίπεδό σας, και από το καταφύγιο μέχρι τη λίμνη θέλετε άλλες 1,5 με 2 ώρες. Στη διαδρομή, θα βρείτε κιόσκια και τέσσερις βρύσες στις οποίες μπορείτε να ξεκουραστείτε.
Δρακόλιμνη Γκιστόβα
Είναι η μεγαλύτερη αλπική λίμνη στην Ελλάδα σε έκταση και βρίσκεται στο μεγαλύτερο υψόμετρο, στα 2.350 μ., στην οροσειρά του Γράμμου στα σύνορα με την Αλβανία. Απλώνεται σε ένα κοίλο που το περιβάλλουν ομαλές βουνοκορφές. Το βάθος της είναι μικρό και ο βυθός γεμάτος γκρίζες πέτρες. Και εδώ το τοπίο είναι λιτό, μόνο λίγη πρασινάδα την άνοιξη που λιώνει το χιόνι καθώς εδώ κρατάει για πολύ καιρό. Το χειμώνα φυσικά παγώνει και εννοείται ότι δεν είναι προσβάσιμη μέχρι να μπει για τα καλά η άνοιξη. Μέσα στο απόκρημνο τοπίο, ανεβαίνοντας το βουνό, η Γκιστόβα, είναι μια αποκάλυψη μια έκπληξη που σίγουρα δεν την περιμένεις.
Έχει και αυτή το δικό της μύθο. Σε κοντινό χωριό λέγεται ότι κατοικούσε ένας άκακος δράκος, που όμως οι ντόπιοι αποφάσισαν να τον διώξουν. Τον οδήγησαν λοιπόν, ψηλά στο βουνό για να τον απομονώσουν. Ο δράκος λυπημένος από την αγριότητα των χωριανών, ζήτησε να ξεκουραστεί λίγο πάνω από το χωριό και εκεί έχυσε ένα δάκρυ που έγινε η πρώτη μικρή δρακόλιμνη. Όταν έφτασαν σε σημείο που πλέον δεν μπορούσε να δει το χωριό, στις κορυφές του Γράμμου εκείνος έχυσε ένα ακόμα δάκρυ, μεγαλύτερο, και αυτό μετατράπηκε στη μεγάλη δρακόλιμνη.
Η πρόσβαση γίνεται μόνο με πεζοπορία από το χωριό Γράμμος που διαρκεί περίπου 4 ώρες. Στο χωριό υπάρχει και το καταφύγιο Grammos Lodge, οι διαχειριστές του οποίου μπορούν να σας δώσουν λεπτομέρειες για τη διαδρομή.
Σημειώστε ότι τις πλαγιές του Γράμμου, σε υψόμετρο 1.740 μ., μεταξύ Καστοριάς και Ιωαννίνων, στη θέση Μουτσάλια και πολύ κοντά στα σύνορα με την Αλβανία, υπάρχει μια παραμυθένια λίμνη που περιτριγυρίζεται από πανύψηλες οξιές. Αν η πεζοπορία δεν είναι το φόρτε σας ώστε να ανεβείτε στη δρακόλιμνη, τότε μπορείτε να επισκεφθείτε αυτή τη λίμνη, εύκολα μέσω χωματόδρομου είτε από την Αετομιλίτσα είτε από το Πευκόφυτο Καστοριάς.
Δρακόλιμνη του Σμόλικα (Λύγκα)
Θα την βρείτε μετά από αρκετή ορειβασία στην καρδιά του Σμόλικα στα 2.200 μ. υψόμετρο εκεί που το βουνό πρασινίζει μόνο την άνοιξη. Είναι η δεύτερη μεγαλύτερη αλπική λίμνη της χώρας που εκτείνεται σε περίπου 4 με 6 στρέμματα. Έχει αρκετά μεγάλο βάθος χωρίς να γνωρίζουμε ακόμα το πόσο, και ακανόνιστο σχήμα, που φέρνει λίγο σε αυτό της καρδιάς, ενώ ένα μικρό άνοιγμα στη μια της πλευρά δημιουργεί ένα ρυάκι που πέφτει στον γκρεμό. Μέσα στο κυρτό πλάτωμα η θέα από τη λίμνη είναι μικρή, αν όμως κάνετε δυο βήματα παραπάνω θα δείτε να απλώνεται μπροστά σας ένα ατελείωτο λιβάδι βουνοκορφών. Το χρώμα της συνήθως είναι έντονα γαλανό για αυτό και οι βλάχοι τη λένε «Λάκου-Βίνιτου» που σημαίνει γαλάζια λίμνη, ωστόσο στις όχθες της, ο πυθμένας κοκκινίζει. Γύρω της, τους ανοιξιάτικους μήνες κυρίως, εκτός από το καταπράσινο γρασίδι θα βρείτε κρίνους, άγριες ορχιδέες και μενεξέδες.
Μπορεί στη δρακόλιμνη της Τύμφης, ο δράκος της που πολεμούσε με αυτόν του Σμόλικα να βγήκε νικητής, εδώ όμως η ιστορία τελειώνει διαφορετικά. Νικητής εδώ, βγήκε φυσικά ο δράκος του Σμόλικα καθώς, σύμφωνα με τον μύθο, δεν πετούσε βράχους αλλά τεράστιους σβώλους από αλάτι, τους οποίους ο αντίπαλος κατάπιε και έτσι διψασμένος ήπιε πολύ νερό και πέθανε. Οι αστικοί μύθοι δεν σταματούν εδώ, λέγεται πως εδώ έπεσε και πνίγηκε μετά από ερωτική απογοήτευση ένας τσοπάνος και πως το κακό πνεύμα του στοιχειώνει τη λίμνη ενώ ένας άλλος μύθος θέλει στον βυθό της να κατοικεί ένα χρυσό κριάρι το οποίο έβγαινε και ζευγάρωνε με τις προβατίνες των κοπαδιών «χαλώντας» τα ζώα και όταν οι βοσκοί το κυνήγησαν για να το πιάσουν πνίγηκαν στην λίμνη.
Η πρόσβαση μπορεί να γίνει από το χωριό Παλαιοσέλλι, με στάση ή όχι στο καταφύγιο του Σμόλικα από ένα μονοπάτι μέτριας δυσκολίας και από δασικό δρόμο. Από εκεί περνώντας μέσα από ένα υπέροχο δάσος πεύκων και ρόμπολων θα φτάσετε στη δρακόλιμνη. Υπολογίστε γύρω στις 2 ώρες από το καταφύγιο. Άλλη διαδρομή είναι αυτή που ξεκινάει από το χωριό Πάδες όπου μέσω χωματόδρομου θα φτάσετε στα 1.900 μ. υψόμετρο (πεζοπορώντας ή με αυτοκίνητο) και στη συνέχεια θα κάνετε μια ανάβαση για περίπου 1,5 με 2 ώρες σε μονοπάτι μέχρι τη λίμνη. Υπάρχει και διαδρομή από το χωριό Πουρνιά προς Κλέφτη και μετά προς τη λίμνη αλλά και από τη Σαμαρίνα. Υπάρχουν και αυτοί που ανεβαίνουν με enduro μηχανές μέχρι τη λίμνη αλλά δεν βρίσκω κανέναν λόγω να φέρει κάποιος το καυσαέριο και τη φασαρία σε αυτό το παρθένο μαγικό μέρος.
Δρακόλιμνες της Φλέγγας
Μέσα στον Εθνικό Δρυμό της Πίνδου, πάνω από το χωριό Μηλιές στο Μέτσοβο και την τεχνητή λίμνη του Αωού, βρίσκονται οι δυο μικρές αλλά πανέμορφες λίμνες. Η «Λάκλου μάρε» και «Λάκλου νιίκου», όπως ονομάζονται στη βλάχικη διάλεκτο, που βρίσκονται σε υψόμετρο 1.960 και 1.940 μέτρων αντίστοιχα και απέχουν λίγα μέτρα η μία από την άλλη. Η πάνω λίμνη είναι μεγαλύτερη, περίπου 5 στρέμματα και μέσω ενός μικρού ρυακιού τροφοδοτεί την κάτω που εκτείνεται σε περίπου 3 στρέμματα, η οποία όταν ξεχειλίσει, το νερό της κυλάει προς το Αρκουδόρεμα. Εδώ το τοπίο είναι υποαλπικό, που σημαίνει ότι θα βρείτε διάσπαρτα έλατα στην περιοχή γύρω από τις λίμνες. Αξίζει να ανεβείτε μέχρι εκεί μόνο και μόνο για δείτε πανοραμικά όλη τη Βάλια Κάλντα ή αλλιώς τη Ζεστή Κοιλάδα.
Όπως κάθε δρακόλιμνη που σέβεται τον εαυτό της έτσι και οι λίμνες της Φλέγγας έχουν το δικό τους μύθο. Σύμφωνα με αυτόν λοιπόν, στην περιοχή υπήρχαν δυο αδέρφια, δράκοι, που ζούσαν σε αντικριστές κορφές. Ο ένας στο Αβγό και ο άλλος στη Φλέγγα. Αρχικά τα αδέρφια ήταν αγαπημένα ώσπου κάποια στιγμή, συνάντησαν στο κυνήγι, μια όμορφη κοπέλα και την ερωτεύτηκαν. Ξεκίνησαν λοιπόν να τρέχουν πίσω της για να τη διεκδικήσουν, εκείνη όμως από τον φόβο της έτρεξε να ξεφύγει, κλαίγοντας και σκοντάφτοντας. Από τα δάκρυά της γεννήθηκαν οι λίμνες. Τα αδέρφια ωστόσο συνέχισαν να μαλώνουν μεταξύ τους και η μητέρα τους θυμωμένη με όσα συνέβαιναν, πετάχτηκε από τη γη σαν αφρισμένο ρέμα, και έτσι λέγεται πως γεννήθηκε η Βάλια Κάλντα. Άλλος μύθος κάνει λόγο για τον γιο του Μακεδόνα, Πίνδο, τον οποίο σκότωσαν τα αδέρφια του. Όταν τον βρήκε πεθαμένο, ο δράκος φίλος του Λύγκος, έκλαψε και από τα δάκρυά του δημιουργήθηκαν οι λίμνες ενώ έδωσε στο βουνό το όνομα Πίνδος για να τιμήσει τον φίλο του.
Για να φτάσετε στις λίμνες υπάρχει δασικός δρόμος που ανεβαίνει μέχρι το Καταφύγιο των Πηγών του Αωού και στη συνέχεια μονοπάτι που οδηγεί σε αυτές (πριν ανεβείτε ενημερωθείτε για την κατάσταση του δρόμου). Υπάρχουν διάφορα μονοπάτια για να τις προσεγγίσετε, όπως αυτό που ξεκινά από το Αρκουδόρεμα στο ύψος της συμβολής με το ρέμα «Μνήματα», ή από το ρέμα «Σαλατούρα» αλλά και από το διάσελο «Σαλατούρα Μηλιάς» και ακολουθεί την κορυφογραμμή του Μαυροβουνίου.
Δρακόλιμνη Βερλίγκα ή Βρίγγα
Είναι ίσως ένα από τα πιο όμορφα αλπικά τοπία. Την άνοιξη ένα πράσινο σεντόνι καλύπτει τα πάντα με μικρά κίτρινα και μοβ λουλουδάκια, ρυάκια, μικρούς καταρράκτες. Μαζί με την αλπική λίμνη σπάνε τη μονοτονία και συνθέτουν ένα μοναδικό σκηνικό. Η λίμνη βρίσκεται πάνω από το χωριό Χαλίκι Τρικάλων κοντά στις πηγές του Ασπροποτάμου, την αρχή του Αχελώου, στο βουνό Λάκμος, στα 2.050 μ. υψόμετρο. Βρίγγα στα βλάχικα σημαίνει κύκλος ωστόσο η λίμνη δεν είναι ακριβώς κυκλική έχει αυτό το όνομα γιατί στροβιλίζει και δημιουργεί πανέμορφους σχηματισμούς. Θα συναντήσετε κατασκηνωτές αλλά και κοπάδια πρόβατα που ξεκαλοκαιριάζουν στα βουνά και αν αναρωτιέστε πως θα φτάσετε μέχρι εκεί, μην ανησυχείτε πάει δρόμος που φτάνει πολύ κοντά στο σημείο, η συνέχεια απαιτεί μια μικρή πεζοπορία. Ωστόσο η πεζοπορική διαδρομή μέχρι εκεί, αν και κουραστική, είναι πραγματικά μεγαλειώδης, η φύση έχει κάνει την καλύτερη δουλειά της.
Σύμφωνα με τον μύθο από τα βράχια του βουνού βγήκε με ορμή ένας δράκος με τη μορφή φιδιού, ο οποίος διαγράφοντας μια φιδογυριστή τροχιά βυθίστηκε στη γη, εκεί όπου φεύγουν τα νερά για να σχηματίσουν τον Ασπροπόταμο και στη συνέχεια τον Αχελώο. Από το σημείο που εμφανίστηκε ο δράκος ξεκίνησε να τρέχει νερό το οποίο διαγράφει την ίδια πορεία που έκανε ο δράκος. Τη δρακόλιμνη οι βοσκοί την ονομάζουν και Φαρμακόλακκα, καθώς η παράδοση λέει πως τα ζώα που βοσκάγανε στις όχθες της πέθαιναν.
Το μονοπάτι ξεκινά από την πλατεία του χωριού Χαλίκι, κατεβαίνει στο ρέμα και παίρνοντας τον δασικό δρόμο ανεβαίνετε στη λίμνη. Υπάρχουν και μονοπάτια από τον χωματόδρομο που μπορείτε να ακολουθήσετε τα οποία κινούνται μέσα σε πυκνό ελατόδασος.
Δρακόλιμνες στο Λάκκο ή Αρβανίτας
Στις πλαγιές της Τύμφης λίγο πριν το τοπίο αλλάξει και κυριαρχήσει το γκρι της πέτρας, από την πλευρά του Ηλιοχωρίου, βρίσκονται δυο μικρές αλπικές λίμνες, γνωστές ως του Λάκκου ή Αρβανίτας. Βρίσκονται στα 1.400 μ. υψόμετρο και μαζεύουν το νερό που κυλάει από το βουνό όταν σιγά-σιγά τα χιόνια λιώνουν. Το τοπίο είναι μικτό, πυκνό ελατόδασος και οξιές περιτριγυρίζουν τις λίμνες ενώ από πάνω τους ορθώνονται οι απότομες βραχώδεις πλαγιές της Τύμφης.
Η πρόσβαση είναι αρκετά εύκολη καθώς μπορείτε να φτάσετε και με το αυτοκίνητο. Λίγο πριν το Ηλιοχώρι, στη διασταύρωση που οδηγεί στο χωριό Λάιστα, παίρνετε τον χωματόδρομο στα αριστερά. Ωστόσο επειδή το χειμώνα ο δρόμος κλείνει από το χιόνι και γίνονται κατολισθήσεις καλό είναι να ρωτήσετε για την κατάστασή του στο χωριό πριν επιχειρήσετε να ανέβετε μέχρι εκεί.
