Επιμέλεια: Θεόδωρος Κ. Πασσαλίδης
Η Μαυροπηγή βρίσκεται σε ευθεία γραμμή περίπου οκτώ χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Πτολεμαΐδας. Πρόκειται για έναν πάλαι ποτέ μεγάλο οικισμό ο οποίος ωστόσο έχει – όπως και ο γειτονικός Κόμανος – ημερομηνία λήξης. Οι εξορυκτικές δραστηριότητες της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού στο ορυχείο που βρίσκεται σε μικρή απόσταση βορείως του οικισμού και φέρει το όνομα του έχουν καταστήσει την περιοχή μη κατοικίσιμη και σύντομα οι τελευταίοι κάτοικοι θα την εγκαταλείψουν καθιστώντας το ιστορικό αυτό εορδαϊκό χωριό παρελθόν.
Στο κέντρο του οικισμού στέκει ακόμα βουβός μάρτυρας όσων περάσαν το μνημείο πεσόντων. Πρόκειται για μια μαρμάρινη στήλη, έργο αγνώστου γλύπτη. Στην κορυφή της εδράζεται μια αναμμένη δάδα ενώ στην προσοψη της υπάρχει ένα ανάγλυφο δάφνινο στεφάνι. Κάτω από το στεφάνι είναι χαραγμένα τα λόγια:
Η ΚΟΙΝΟΤΗΣ
ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΕΝ
ΠΟΛΕΜΟΙΣ ΠΕΣΟΝΤΩΝ
Δεν αναφέρονται πουθενά ονόματα πεσόντων. Η όλη κατασκευή εδράζεται πάνω σε βαθμιδωτό, μαρμάρινο βάθρο και είναι τοποθετημένη στο χώρο με τέτοιο τρόπο που έχει στο πίσω μέρος της το Κοινοτικό Γραφείο του χωριού.
Πρόκειται για ένα ζωντανό σύμβολο της ιστορίας του χωριού το οποίο ας αλπίσουμε ότι δεν θα αφεθεί στην τύχη του όταν ο οικισμός εγκαταληφθεί ολότελα στις δαγκάνες των εκσκαφέων.
