Επιμέλεια: Θεόδωρος Κ. Πασσαλίδης
Ο βίος και η πολιτεία του εθνομάρτυρα και Αγίου της Ορθόδοξης Εκκλησίας Μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσοστόμου είναι λίγο – πολύ γνωστή σε όλους. Προτού αναφερθώ στην προτομή του που κοσμεί τον περίβολο του κτιρίου που στεγάζει τις δράσεις του Μικρασιατικού Συλλόγου της Πτολεμαΐδας, νομίζω πως αξίζει να γράψω δυο λόγια για τη ζωή αυτού του φλογερού ιερέα που την ύψιστη ώρα της σφαγής και της εγκατάλειψης τούτος αρνήθηκε να προσβάλλει τα ιερατικά ενδύματα του εγκαταλείποντας το ποίμνιο του: έμεινε ανάμεσα τους και βρήκε τέλος μαρτυρικό, αντάξιο ενός εθνομάρτυρα.
Ο Χρυσόστομος Σμύρνης γεννήθηκε το 1867 στην Τρίγλια της Προποντίδας. Σπούδασε στην Θεολογική Σχολή της Χάλκης και διακόνησε την Ορθόδοξη Εκκλησία από διάφορες θέσεις (Έφεσος, Πόλη, Μυτιλήνη) μέχρι να εκλεγεί Μητροπολίτης Δράμας το 1902. Στην Δράμα έτυχε να βρεθεί την δύσκολη περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα και της έξαρσης του βουλγαρικού κομιτάτου. Γρήγορα, αντέταξε τα στήθη του στη βουλγαρική και ρουμανική προπαγάνδα και κατάφερε σπουδαία πράγματα μεταξύ των οποίων η ανέγερση μητροπολιτικού μεγάρου, η ανέγερση ενός νέου ναού καθώς η ανέγερση σχολών αρρένων και θηλέων. Το 1910 μετατέθηκε στην Μητρόπολη της Σμύρνης. Από εκεί έζησε όλα τα ταραχώδη γεγονότα της δεκαετίας και είχε την ευτυχία να ευλογήσει τα όπλα των ελλαδιτών ελευθερωτών του 1919 καθώς και την τιμή να είναι ο τελευταίος υπερασπιστής εκείνης της ελληνίδας πόλης που χάθηκε μέσα στον καπνό του αβυσσαλέου κεμαλικού μίσους.
Όπως προανέφερα, η προτομή του βρίσκεται τοποθετημένη στον περίβολο του κτιρίου του Συλλόγου Μικρασιατών της Πτολεμαΐδας. Πρόκειται για μια μαρμάρινη προτομή η οποία παρουσιάζει τον Χρυσόστομο σε μέση ηλικία με πυκνή γενειάδα και ενδεδυμένο με όλα τα ιερατικά διακριτικά. Στην πρόσοψη του βάθρου υπάρχει ένας εγχάρακτος σταυρός και από κάτω ακολουθούν χαραγμένα τα λόγια:
ΆΓΙΟΣ
ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
ΣΜΥΡΝΗΣ
1868 – 1922
«Ζηλεύω εκείνους που θυσιάζονται
για την ιδέα του Χριστού
και του Έθνους».
Θυσιάστηκε για το ποίμνιο του και
για τα ανωτέρω υψηλά ιδανικά.
«Αγογγύστως μαρτυρών και ενδόξως
Θνήσκων». 27-8-1922
Από κάτω ακολουθεί έτερος εγχάρακτος σταυρός έσα σε στεφάνη από φύλλα δάφνης.
