Συνέντευξη στους Αντώνη Πουγαρίδη και Ζήση Πιτσιάβα
Λίγες ημέρες, ή για άλλους λίγες ώρες πριν ο ΑΗΣ Αμυνταίου αποτελέσει παρελθόν για το ενεργειακό σύστημα της χώρας, ο «Π» βρέθηκε στην περιοχή καταγράφοντας τις πρώτες σκέψεις της δημοτικής αρχής σε ένα Δήμο που ουσιαστικά θα βιώσει την απολιγνιτοποίηση πρώτος(χρονικά) σε όλη την Ελλάδα.
Ο Δήμαρχος Αμυνταίου, Άνθιμος Μπιτάκης, δε δείχνει να φοβάται από τις επερχόμενες εξελίξεις οι οποίες άλλωστε δεν είναι άγνωστες για την περιοχή. Άλλωστε όπως λέει ο ίδιος μιλάει για αλλαγή παραγωγικού μοντέλου από το 2008, όταν τότε είχε την ευθύνη του μικρού «Καποδιστριακού» Δήμου Φιλώτα.
Εκφράζει ταυτόχρονα τις ανησυχίες του για το πώς το κράτος και η πολιτεία αντιλαμβάνεται αυτό που έχει ονομάσει «δίκαιη μετάβαση», παλεύοντας παράλληλα ώστε 3 οικισμοί(Αμύνταιο, Φιλώτας και Λεβαία) να μην «παγώσουν» από τον Οκτώβριο, όταν και ο ΑΗΣ Αμυνταίου πλέον δεν θα είναι διαθέσιμος να παρέχει θερμική ενέργεια για τη στήριξη της Τηλεθέρμανσης.
Όλο το βάρος έχει πέσει στην ολοκλήρωση του έργου κατασκευής των δύο βιολεβήτων, δυναμικότητας 15MWH ο καθένας, με τους οποίους ο Δήμος θα συνεχίσει να έχει Τηλεθέρμανση, βάζοντας όμως βαθιά το χέρι στην τσέπη.
Ένα έργο με συνολικό κόστος 14.500.000 ευρώ, το οποίο όμως χρηματοδοτείται μόλις με 53% από ευρωπαϊκά προγράμματα, με το Δήμο να αναγκάζεται να δανειοδοτηθεί για τον υπόλοιπο προϋπολογισμό και να αυξήσει ταυτόχρονα τα δημοτικά τέλη κατά 30% ως συμβατική υποχρέωση της δανειοδότησης.
«Αυτό δεν είναι δίκαιη μετάβαση», λέει στον «Π» ο Άνθιμος Μπιτάκης, ο οποίος φωνάζει από την αρχή της θητείας του πως η πολιτεία οφείλει να στηρίξει την επιλογή του Δήμου Αμυνταίου για την αλλαγή καυσίμου ουσιαστικά, καθώς η βιομάζα που θα καίγεται στους δύο λέβητες κοστίζει και μάλιστα κοστίζει αρκετά.
Το θετικό είναι πως ο Δήμος Αμυνταίου έχει εξασφαλίσει τη δωρεάν προμήθεια λιγνίτη περίπου 25.000 τόνων, για τον πρώτο χρόνο λειτουργίας των λεβήτων(στους οποίους γίνεται σύγκαυση), ενώ φαίνεται πως έχει έρθει σε συμφωνία και με προμηθευτή της ΔΕΗ από τη Δυτική Μακεδονία, ώστε τα επόμενα χρόνια να γίνεται αγορά λιγνίτη σε τιμές που προμηθευόταν η επιχείρηση.
Πάντως στο Δήμο Αμυνταίου ο μεγάλος στόχος είναι η εξασφάλιση της παροχής θερμικής ενέργειας και μέσω της μονάδας «Πτολεμαΐδα 5» καθώς σε συνεννόηση με το Δήμο Εορδαίας, σχεδιάζεται ήδη η σύνδεση της Τηλεθέρμανσης Αμυνταίου με τον αγωγό που θα τροφοδοτεί την Πτολεμαΐδα στο ύψος της ΑΕΒΑΛ.
Ένα έργο που χαρακτηρίζεται πιο εύκολο καθώς η χρηματοδότηση των τηλεθερμάνσεων αγγίζουν τα 75-80% και σύμφωνα με υπολογισμούς δεν θα υπερβεί τα 20εκ. μαζί με τις μελέτες, ποσό που προβλέπεται πως θα πέσει πολύ με τις εκπτώσεις με αποτέλεσμα ο Δήμος Αμυνταίου να χρειαστεί να συμβάλλει με πολύ λίγα χρήματα.
Πάντως οι ανακοινώσεις του ΥΠΕΚΑ για την τροφοδότηση των τηλεθερμάνσεων με φυσικό αέριο δεν φαίνεται να ακούστηκαν καλά στο Αμύνταιο, καθώς στόχο είναι η κατασκευή του αγωγού σύνδεσης με αυτόν που θα τροφοδοτεί την Πτολεμαΐδα από τη νέα μονάδα, κάτι που θα συζητηθεί τις επόμενες ώρες ή ημέρες με τον Υφυπουργό Ενέργειας , Γεράσιμο Θωμά.
«Εμείς στοχεύουμε σε επεκτάσεις της τηλεθέρμανσης σε οικισμούς όπως το Ξινό Νερό και ο Άγιος Παντελεήμονας. Με την θετική βούληση του Δήμου Εορδαίας νομίζω πως μπορούμε να εξασφαλίσουμε τη θερμική ενέργεια που θα εξασφαλίσει την περιοχή μας στο μέλλον», τονίζει ο Άνθιμος Μπιτάκης.
«Δεν μπορούμε να πάρουμε ούτε ένα ευρώ»
Μιλώντας για την πορεία του σχεδίου της δίκαιης μετάβασης και το πως τρέχουν οι διαδικασίες, ο Δήμαρχος Αμυνταίου δείχνει να μην είναι απόλυτα ευχαριστημένος.
«Δεν μπορεί να μη συμμετέχουν οι Ενεργειακοί Δήμοι στο συντονιστικό όργανο της Δίκαιης Μετάβασης», λέει για το πάγιο αίτημα του Α’ Βαθμού αυτοδιοίκησης, ο οποίος έχει αποκλειστεί ουσιαστικά από τη βασική επιτροπή που σχεδιάζει το μέλλον της περιοχής, ενώ αναφέρεται και στη μη ροή χρηματοδότησης από κάποιο ταμείο ή πρόγραμμα που έχει δημιουργηθεί:
«Δεν έχει ενεργοποιηθεί κανένα χρηματοδοτικό εργαλείο, όπως το εθνικό ταμείο δίκαιης μετάβασης από το οποίο δεν μπορούμε ακόμα να αντλήσουμε ούτε 1 ευρώ. Έστω για τη χρηματοδότηση μελετών. Να προβλεφθούν ρυθμίσεις ώστε οι διαδικασίες ανάθεσης μελετών και εκτέλεσης έργων να τρέχουν πιο γρήγορα σαν ένα μοντέλο «Αθήνα 2004». Τα μεγάλα έργα να γίνουν από το Ευρωπαϊκό Ταμείο».
Ένα Ευρωπαϊκό Ταμείο που επίσης δεν έχει προβλέψει αρκετά χρήματα για τη Δυτική Μακεδονία, με τον Άνθιμο Μπιτάκη, να θεωρεί πως ο μεγάλος στόχος είναι η μόχλευση ιδιωτικών κονδυλίων.
«Αυτή η μόχλευση θα επιτευχθεί μόνο με ένα ειδικό αναπτυξιακό και φορολογικό πρόγραμμα ώστε να υπάρξουν κίνητρα στους επενδυτές. Ξέρω επιχείρηση που αναζητά εκτάσεις στην περιοχή μας, αλλά δε βλέπει το λόγο της επένδυσης εδώ όταν δεν έχει καμία διαφορά με τη Θεσσαλονίκη».
«Δε φοβόμαστε τη μετάβαση, χρειάζονται θέσεις εργασίας»
Στο Αμύνταιο έχουν συνειδητοποιήσει πως η παύση λειτουργίας του ΑΗΣ σημαίνει άμεσα 400 εργαζόμενοι χωρίς δουλειά στην περιοχή(θα μετακινηθούν σε άλλες δραστηριότητες της ΔΕΗ), αλλά και μια σειρά συναφών επαγγελμάτων και οικονομικής δραστηριότητας η οποία θα δεχθεί ισχυρή πίεση.
«Η σχέση ΔΕΗ- Αμυνταίου πρακτικά τελειώνει», είναι η παραδοχή που γίνεται από το Δήμαρχο Αμυνταίου ο οποίος επαναλαμβάνει πως δεν φοβάται τη δίκαιη μετάβαση, ζητά όμως χρόνο ώστε να αναπτυχθεί ένα νέο μοντέλο παραγωγής.
«Ναι, μπορούμε και χρονικά να είμαστε Δήμος πρότυπο για τη δίκαιη μετάβαση. Μπορούμε να πυροδοτήσουμε κάθε παραγωγική δύναμη και πλουτοπαραγωγικό πόρο της περιοχής με τις 4 λίμνες, τον πρωτογενή τομέα, την μεταποίηση προϊόντων, το τουριστικό προϊόν της περιοχής και τις ΑΠΕ, με αξιοποίηση γεωθερμικών πεδίων».
«Μονόδρομος ο πρωτογενής τομέας»
Το Αμύνταιο με την μεγάλη κουλτούρα στην αμπελουργία και την ανάπτυξη 7 οινοποιών μπορεί να ελπίζει σε μια στροφή στον πρωτογενή τομέα. Ο Δήμαρχος Αμυνταίου, θέτει ως πρώτη προτεραιότητα την κατασκευή δύο μεγάλων αρδευτικών για την άρδευση περίπου 100.000 στρ., σε μια περιοχή που μπορεί να διαθέτει 4 λίμνες δεν έχει όμως κανένα αρδευτικό.
Στο ερώτημα αν υπάρχει διάθεση του κόσμου να ασχοληθεί με τον πρωτογενή τομέα, ο Αντιδήμαρχος Ιορδάνης Μπαντής, παρεμβαίνει άμεσα: «Υπάρχουν οικογένειες που δούλευαν στη ΔΕΗ και σπρώχνουν τα παιδιά τους στις δυναμικές καλλιέργειες».
Την ίδια εικόνα έχει και ο Άνθιμος Μπιτάκης, ο οποίος δίνει το παράδειγμα της αμπελοκαλλιέργειας και των οινοποιών:
«Η αμπελουργία πάει καλά γιατί είναι μια ελεγχόμενη καλλιέργεια, και επειδή υπάρχουν 7 οινοποιεία και μεταποιούν το προϊόν. Άρα θέσεις εργασίας και συγχρόνως αυξημένη τιμή στο σταφύλι. Όσο δεν υπήρχαν αυτά οι παραγωγοί παρακαλούσαν τις εταιρίες, ενώ τώρα οι εταιρείες παρακαλάνε τους παραγωγούς μας», σημειώνει και χαρακτηρίζει «μονόδρομο» την ενασχόληση με τον πρωτογενή τομέα:
«Πρωτογενής τομέας με μεταποίηση. Πρωτογενής τομέας που θα στοχεύσει στη Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη. Εκεί δηλαδή που ο καταναλωτής μπορεί να αγοράσει».
«Ναι, στο τουριστικό προϊόν»
Ο Δήμαρχος Αμυνταίου εμφανίζεται πεπεισμένος και για την επένδυση στο τουριστικό προϊόν της περιοχής, ως σημαντική διέξοδο για την επόμενη μέρα.
Με 50.000 ετησίως στον Αρκτούρο και περισσότερους από 150.000 στο Νυμφαίο, η στόχευση είναι να κρατηθεί όλος αυτός ο όγκος επισκεπτών για 2-3 ημέρες στην περιοχή.
Παράλληλα ο Δήμος Αμυνταίου σχεδιάζει και πάνω στον εναλλακτικό τουρισμό στοχεύοντας με πρότυπες προτάσεις που ήδη έχει καταθέσει.
Όπως, η δημιουργία στη λίμνη Ζάζαλη, ενός πρότυπου οικισμού για πρόσβαση Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες, στο Λιμνοχώρι, απ’ όλη την Ευρώπη.
«Ναι, πιστεύω στο τουριστικό προϊόν της περιοχής και οφείλουμε να επενδύσουμε σε τέτοιες υποδομές», λέει ο Δήμαρχος Αμυνταίου
Η αντίστροφή μέτρηση στον ΑΗΣ
Ο «Π» επισκέφθηκε και τον ΑΗΣ Αμυνταίου, στις τελευταίες ουσιαστικά ώρες λειτουργίας του σύμφωνα με το σχεδιασμό. Πάντως, η αλήθεια είναι πως κανείς δεν έχει λάβει εντολή αναστολής των εργασιών στο σταθμό που ουσιαστικά λειτουργεί πλέον για την τροφοδοσία της τηλεθέρμανσης, η οποία λόγω καιρικών συνθηκών δε έχει την ανάγκη πολλών θερμικών MWH.
Όπως όλα δείχνουν την επόμενη εβδομάδα σε συνεννόηση Δήμου και ΔΕΗ ο ΑΗΣ θα σταματήσει να τροφοδοτεί την Τηλεθέρμανης, μιας και η 10Η Μαΐου είναι η μέρα που λήγει η θερμική περίοδος.
Ο σταθμός πιθανότατα περνά σε εφεδρεία, χωρίς όμως επίσημες εντολές για το μέλλον της.
Ο «Π» συνάντησε το Διευθυντή του ΑΗΣ, Γεώργιο Μούκα, ο οποίος βρέθηκε από την πρώτη στιγμή λειτουργίας του στην περιοχή και έχει περάσει απ’ όλες τις βαθμίδες του οργανογράμματος.
Στο ημερολόγιό του από την αρχή της χρονιάς, υπάρχει καθημερινά η αντίστροφη μέτρηση για τις ημέρες λειτουργίες του ΑΗΣ, με τον ίδιο να βγαίνει στη σύνταξη στο τέλος του έτους και να θυμάται όλες τις θετικές αλλά και αρνητικές στιγμές στο σταθμό.
Οι εργαζόμενοι του οποίου, θα μετακινηθούν σε άλλες δραστηριότητες της ΔΕΗ, ενώ ερωτηματικό παραμένει τι θα συμβεί με το διοικητικό προσωπικό με τις σκέψεις του Υπουργείου και της διοίκησης, να είναι η μετακίνησή τους ενδεχομένως και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα.
