Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών Δυτικής Μακεδονίας: Όλα όσα πρέπει να ξέρουμε για το Πασχαλινό Τραπέζι  

Το ΚΕ.Π.ΚΑ., με στόχο την ενημέρωση των καταναλωτών, δίνει στη δημοσιότητα πληροφορίες που αφορούν τα κύρια είδη διατροφής του Πασχαλινού τραπεζιού, για να γνωρίζουν οι καταναλωτές όταν προμηθεύονται τα προϊόντα αυτά τι να αγοράζουν και τι να αποφεύγουν.

Το κατάστημα από το οποίο πραγματοποιούμε τις αγορές των τροφίμων μας, πρέπει να τηρεί τους κανόνες υγιεινής που αφορούν την καθαριότητα των χώρων, του προσωπικού, των εργαλείων, τις συνθήκες συντήρησης των τροφίμων καθώς και την κατάλληλη επισήμανσή τους.

Κρέατα

• Τα κρέατα συντηρούνται στο ψυγείο, ιδίως τα εντόσθια των αμνοεριφίων, που είναι πολύ ευαίσθητα σε θερμοκρασίες εκτός ψυγείου.
• Δεν πρέπει να αγοράζουμε κρέατα από παραγωγούς ή πλανόδιους προμηθευτές, παρά μόνον από καταστήματα, γιατί έτσι διασφαλίζουμε ότι έχουν ελεγχθεί.
• Πρέπει να αγοράζουμε κρεατικά που είναι τοποθετημένα σε ψυγεία ή ψυγεία «βιτρίνες» και όχι αυτά που είναι εκτός ψυγείου εκτεθειμένα σε σκόνη, ρύπανση, έντομα και μικρόβια.
• Βασική ένδειξη της καταλληλότητας του σφαγίου ή του κρέατος που αγοράζουμε είναι η ύπαρξη σφραγίδων σε διάφορα τμήματά του, η οποία δηλώνει ότι έχει γίνει ο απαιτούμενος υγειονομικός έλεγχος. Κάθε σφάγιο (αμνός, ερίφιο) υποχρεωτικά πρέπει να φέρει σφραγίδες και στα δύο ημιμόρια.

• Τα εντόπια και τα προερχόμενα από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αμνοερίφια έχουν σφραγίδα με χρώμα «τυρκουάζ» και σχήμα ωοειδές, όπου αναγράφεται ο αριθμός έγκρισης του σφαγείου. Σε σφραγίδα  σχήματος ορθογώνιου παραλληλόγραμμου πρέπει να αναγράφεται η χώρα προέλευσης «HELLAS» ή «EL» ή «GR» για τα ντόπια ή τα αρχικά του ονόματος άλλης κοινοτικής χώρας.
• Τα αμνοερίφια εισαγωγής δηλαδή τα προερχόμενα από τρίτες χώρες – εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης- έχουν σφραγίδα με χρώμα «καστανό» και σχήμα ωοειδές. Το όνομα της χώρας προέλευσης αναγράφεται στο εσωτερικό σφραγίδας σχήματος ορθογωνίου παραλληλόγραμμου.
• Τα σπλάχνα, το συκώτι, οι πνεύμονες, η καρδιά, οι νεφροί δεν πρέπει να έχουν οζίδια και κύστεις. Αν αγοράσουμε «εντεράκια» για το παραδοσιακό μας κοκορέτσι και τη μαγειρίτσα αυτά δεν πρέπει να παρουσιάζουν μεταβολές του χρωματισμού και να μην είναι εκτεθειμένα στο περιβάλλον, στη σκόνη και στα έντομα.  Φροντίζουμε να τα καθαρίσουμε πολύ καλά.
• Λόγω της μεγάλης ζήτησης εντοσθίων για την παρασκευή Πασχαλιάτικων εδεσμάτων (κοκορέτσι, μαγειρίτσα κ.α.), γίνεται εισαγωγή ανάλογων ποσοτήτων κατεψυγμένων εντοσθίων τα οποία συχνά πωλούνται, μετά από απόψυξη, ως νωπά, παραπλανώντας τον καταναλωτή.
• Αν αγοράσουμε κατεψυγμένη συκωταριά πρέπει να προσέξουμε την ημερομηνία κατάψυξης και λήξης του προϊόντος. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αγοράζουμε αποψυγμένα εντόσθια.
• Η διάκριση των κατεψυγμένων εντέρων από τα νωπά είναι εύκολη, γιατί τα νωπά εντόπια έντερα είναι ακαθάριστα, δηλαδή υπάρχει το εντερικό περιεχόμενο τους, ενώ τα κατεψυγμένα εισαγωγής που αποψύχθηκαν είναι καθαρισμένα.
• Ο καταναλωτής θα πρέπει να προσέχει την πινακίδα πώλησής τους και να αξιώνει την ευδιάκριτη αναγραφή των ενδείξεων. Αν αμφιβάλει ή διαπιστώνει παρατυπίες να τις καταγγέλλει στο ΚΕ.Π.ΚΑ. ή στις Αρμόδιες Αρχές.

• Οι πινακίδες πώλησης των κρεάτων πρέπει να αναγράφουν ευδιάκριτα και υποχρεωτικά τις εξής ενδείξεις:

• Το είδος του ζώου π.χ. ερίφιο, αμνός,
• Το τεμάχιο του κρέατος π.χ. μπούτι, σπάλα κ.α.,
• Την προέλευσή του π.χ. εντόπιο, FYROM κ.α.,
• Αν είναι νωπό ή κατεψυγμένο,
• Την τιμή πώλησης, ανά κιλό.

Λαχανικά

Τα λαχανικά που θα χρησιμοποιήσουμε θέλουν πολύ καλό πλύσιμο με άφθονο νερό. Προτιμήστε τα λαχανικά εποχής που εκτός από πιο φθηνά και νόστιμα είναι λιγότερο επιβαρυμένα με χημικά και λιπάσματα.

Σοκολάτες

Οι καταναλωτές πρέπει να δώσουμε προσοχή στην αγορά των σοκολατένιων αυγών. Να προσέχουμε την ετικέτα για να διαπιστώνουμε αν πρόκειται για αληθινή σοκολάτα ή απομίμησή της καθώς και την ημερομηνία λήξης. Προσοχή στα σοκολατένια αυγά που περιέχουν παιχνίδια, τα οποία απαγορεύεται να καταναλώνονται από παιδιά κάτω των 3 ετών. Αυτά τα παιχνίδια μπορεί να μην πληρούν τις προδιαγραφές ασφάλειας που ορίζει η Ε.Ε. για τα παιχνίδια.

Αυγά

Τα αυγά είναι μία τροφή με μεγάλη θρεπτική αξία, αλλά δεν είναι σπάνια η  επιμόλυνση τους με το μικρόβιο της σαλμονέλας. Τα μέτρα υγιεινής που πρέπει να τηρούνται πάντα είναι:

• Συντήρηση, στις αυγοθήκες του ψυγείου μας, χωρίς να έρχονται σε επαφή με άλλα τρόφιμα. Τα αυγά δεν πρέπει να πλένονται όταν πρόκειται να διατηρηθούν στο ψυγείο, διότι με το πλύσιμο αφαιρείται η εξωτερική μεμβράνη τους και επιταχύνεται η αλλοίωσή τους κατά το χρόνο συντήρησης.
• Καλό βράσιμο ή ψήσιμο των αυγών.
• Μετά το χειρισμό τους πρέπει να καθαρίζονται τα χέρια μας και οι επιφάνειες ή τα σκεύη με τα οποία ήρθαν σε επαφή με επιμέλεια (δηλ. με ζεστό νερό και σαπούνι).

Για να εξακριβώσουμε τη φρεσκότητα του αυγού, βυθίζουμε το αυγό σε νερό και εφόσον στέκεται οριζόντια, στον πυθμένα του δοχείου είναι φρέσκο λιγότερο των 5 ημερών. Αντίθετα, αν ανεβαίνει στην επιφάνεια είναι μπαγιάτικο πάνω από 30 μέρες. Η μέθοδος αυτή ισχύει μόνο για τα αυγά που έχουν βρεθεί σε θερμοκρασία συντήρησης 20-22^oC. Άλλος τρόπος είναι το κούνημα του αυγού. Το αυγό που όταν το κουνήσουμε δημιουργεί αίσθημα μετατόπισης του βάρους του δεν είναι ιδιαίτερα φρέσκο.

Τα βρασμένα αυγά δίνουν μια καλύτερη εικόνα της ηλικίας τους. Έτσι, ένα φρέσκο βρασμένο αυγό δεν αποχωρίζεται εύκολα από το κέλυφός του, το οποίο σπάει εύκολα σε κάθε πίεσή του στην προσπάθειά μας να το καθαρίσουμε. Επίσης, το ασπράδι είναι λευκό, ομοιογενές και ο κρόκος κατέχει στο αυγό κεντρική θέση. Ο αεροθάλαμος του αυγού είναι πολύ μικρός, σε αντίθεση με αυτόν του μπαγιάτικου, το οποίο όταν πάμε να καθαρίσουμε διαπιστώνουμε ότι το κέλυφος αποκολλάται εύκολα και το ασπράδι είναι πιο σκοτεινό και ανομοιογενές.

Ένα αυγό για να είναι κατάλληλο προς βρώση:

• Δεν πρέπει να είναι σε κατάσταση επώασης.
• Δεν πρέπει να έχει ξινή γεύση ή κάποια δυσάρεστη ή ασυνήθιστη οσμή όταν το καθαρίζουμε.
• Δεν πρέπει το ασπράδι να είναι θρομβώδες ή χρωματισμένο.
• Εξωτερικά, στο κέλυφος, δεν πρέπει να υπάρχουν ξένα σώματα ή εκτεταμένες κηλίδες αίματος (κίνδυνος για μολύνσεις).

Τα αυγά που αγοράζει ο καταναλωτής είναι κατηγορίας Α και ταξινομούνται ως εξής:

• XL = πολύ μεγάλο (πάνω από 73γρ.)
• L = μεγάλο (από 63-73γρ.)
• M = μεσαίο (από 53-63γρ.)
• S = μικρό (κάτω από 53γρ.)

Όλα τα αυγά θα πρέπει να φέρουν πάνω στο κέλυφος με καθαρά γράμματα τον διακριτικό αριθμό του παραγωγού. Στα καταστήματα όλα τα αυγά πρέπει να είναι συσκευασμένα. Υποχρεωτικά, τόσο στις μεγάλες όσο και στις μικρές συσκευασίες, πρέπει να φέρουν στην εξωτερική όψη τις προβλεπόμενες ενδείξεις (πέραν εκείνων που υπάρχουν στο κέλυφος), δηλαδή:

• Τον κωδικό αριθμό του ωοσκοπικού κέντρου
• Την κατηγορία ποιότητας και βάρους
• Την ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας (28 ημέρες, μετά την ημερομηνία ωοτοκίας)

Επίσης, πρέπει να γνωρίζουμε:

• Το διαφορετικό χρώμα του κελύφους των αυγών καθώς και ο διαφορετικός χρωματισμός των κρόκων των αυγών δεν αποτελούν κριτήρια ποιότητας, αλλά εξαρτώνται από τη ράτσα της κότας και από τη διατροφή της.
• Αυγά με ακάθαρτο κέλυφος (από αίμα ή περιττώματα κ.λπ.) απαγορεύεται να πωλούνται.
• Οι οδηγίες που δίνει το ΚΕ.Π.ΚΑ. στους καταναλωτές αφορούν κυρίως τη θρεπτική αξία των αυγών και τους τρόπους προστασίας της υγείας του καταναλωτή από τυχόν μολύνσεις, που μπορεί να μεταδοθούν από μολυσμένα και αλλοιωμένα αυγά.

Βαμμένα Αυγά

Οι ενδείξεις που περιλαμβάνονται υποχρεωτικά στην επισήμανση των βρασμένων – βαμμένων αυγών είναι:

• Η ονομασία πώλησης π.χ. Βρασμένα – Βαμμένα αυγά
• Η καθαρή ποσότητα
• Η χρονολογία ελάχιστης διατηρησιμότητας
• Οι ιδιαίτερες συνθήκες συντήρησης και χρήσης
• Το όνομα ή η εμπορική επωνυμία και η διεύθυνση του υπεύθυνου της επιχείρησης
• Ο τόπος παραγωγής ή προέλευσης
• Οδηγίες χρήσης
• Η ένδειξη που επιτρέπει την αναγνώριση της παρτίδας είναι υποχρεωτική, εκτός από την περίπτωση που στην ετικέτα αναγράφεται η ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας, με την προϋπόθεση ότι η ημερομηνία αυτή συμπεριλαμβάνει ένδειξη σαφή και κατά σειρά τουλάχιστον της ημέρας και του μήνα. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να εξασφαλίζεται η ιχνηλασιμότητα του προϊόντος σε όλα τα στάδια παραγωγής του.

Για το βάψιμο των αυγών ή για τη σφράγισή τους μπορούν να χρησιμοποιούνται μόνον χρωστικές που επιτρέπονται από τη νομοθεσία.

Οι ενδείξεις, που αφορούν την ταξινόμηση των αυγών ανά ποιότητα και βάρος καθώς και η ένδειξη «φρέσκο» δεν πρέπει να αναγράφονται στα βρασμένα – βαμμένα αυγά.

Γαλακτοκομικά

Όταν προμηθευόμαστε γαλακτοκομικά προϊόντα προσέχουμε:

• Αγοράζουμε τυριά μόνο από καταστήματα, που λειτουργούν σε ελεγχόμενα σημεία π.χ. αγορές, συνοικιακά καταστήματα κ.λπ. Δεν αγοράζουμε ποτέ «φρέσκα τυριά» από παραγωγούς που τυροκομούν οι ίδιοι, χωρίς τις νόμιμες εγκρίσεις, διότι οι υγειονομικές συνθήκες παραγωγής τους είναι άγνωστες και πιθανόν όχι σωστές.
• Τα τυριά θα πρέπει να φέρουν το σήμα αναγνώρισης (οβάλ σφραγίδα) με τα αρχικά της χώρας παραγωγής και τον αριθμό έγκρισης του παρασκευαστή. Επίσης, πάνω στη συσκευασία πρέπει να φέρουν την ημερομηνία παραγωγής, συσκευασίας και ανάλωσης.
• Η κοπή των τυριών σε φέτες θα πρέπει να γίνεται παρουσία του πελάτη. Πρέπει να ζητάμε να μας δείξουν την επισήμανση της αρχικής συσκευασίας.

Αλλαντικά

Πρέπει να προσέξουμε:

• Το περίβλημά τους πρέπει να είναι καθαρό, στεγνό και να μην έχει προσβληθεί από μούχλα.
• Να μην έχουν δυσάρεστη οσμή και γεύση.
• Να μην είναι ταγγισμένα και να μην έχουν γλοιώδη υφή.
• Να διατηρούν το φυσιολογικό τους χρώμα.
• Να διατηρούνται στο ψυγείο εκτός από τα αλλαντικά αέρος, πολλά από τα οποία όσο είναι ακέραια μπορούν να συντηρηθούν σε δροσερό μέρος εκτός ψυγείου, σε θερμοκρασία, μέχρι 18 βαθμούς Κελσίου.

Πρέπει όμως να γνωρίζουμε ότι οι μέρες των γιορτών και τα ειδικά εδέσματα που καταναλώνονται και, μάλιστα, σε μεγάλες ποσότητες μπορούν να αποδειχτούν επικίνδυνα για την υγεία μας. Το αρνίσιο κρέας είναι πλούσιο σε λίπος και επομένως πλούσιο σε χοληστερίνη. Κάθε 100γρ. ψημένου αρνιού περιέχουν: 10 γρ. λίπος, 30 γρ. πρωτεΐνες, 400 θερμίδες και δίνουν στον οργανισμό μας το μισό της ημερήσιας επιτρεπόμενης ποσότητας σε χοληστερίνη.

Παραθέτουμε σχετικό πίνακα, με τις θερμίδες και τα ποσά χοληστερίνης που καταναλώνουμε στο Πασχαλινό μας τραπέζι.

Μετά από αυτές τις πληροφορίες αντιλαμβανόμαστε γιατί πρέπει να καταναλώνουμε τα τόσο νόστιμα παραδοσιακά πασχαλινά εδέσματα με μέτρο.

Για περισσότερες πληροφορίες, απευθυνθείτε στο ΚΕ.Π.ΚΑ. Δυτικής Μακεδονίας, στο τμήμα εξυπηρέτησης Καταναλωτών: τηλ. 2461042282, ώρες 09:00-12:00.