Σε αυξημένη επιφυλακή είναι οι ελληνικές υγειονομικές αρχές μετά την επιβεβαίωση πέντε περιστατικών ιλαράς στη χώρα μας και ενώ, και άλλες χώρες της Ευρώπης καταγράφουν επιδημική έξαρση που οφείλεται σε μείωση της εμβολιαστικής κάλυψης.
Σύμφωνα με το ygeiamou.gr, έως και χθες το μεσημέρι είχαν γνωστοποιηθεί στον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) πέντε κρούσματα ιλαράς, όλα σε ενήλικες που ζουν στην Ελλάδα. Τα δύο εξ αυτών συσχετίζονται με ταξίδι στη Ρουμανία και τη Ρωσία όπου καταγράφονται αρκετά περιστατικά της νόσου, που μέχρι πριν λίγα χρόνια θεωρούταν «ξεχασμένη» στη χώρα μας.
Τα τέσσερα περιστατικά εντοπίζονται στην Κρήτη και το ένα στη Θεσσαλονίκη. Μάλιστα, από τα τέσσερα της Κρήτης, τα δύο αφορούν σε ιατρονοσηλευτικό περιστατικό νοσοκομείου του νησιού. Ο εντοπισμός κρουσμάτων στην Κρήτη, μετά από δύο χρόνια (2022 και 2023) που δεν είχε καταγραφεί κανένα περιστατικό στη χώρα μας, έθεσε το Υπουργείο Υγείας και τον ΕΟΔΥ σε κατάσταση εγρήγορσης.
Στο πλαίσιο αυτό, συγκροτήθηκε ομάδα εργασίας για την ενίσχυση της εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού και την αντιμετώπιση πιθανών κρουσμάτων ιλαράς, υπό το συντονισμό της Καθηγήτριας Παιδιατρικής Λοιμωξιολογίας, μέλους της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών (ΕΕΕ) και αναπληρωματικού μέλους ΔΣ ΕΟΔΥ, κυρίας Βασιλικής Παπαευαγγέλου.
Υψηλή η πιθανότητα εμφάνισης και άλλων κρουσμάτων
Η αρμόδια ομάδα εργασίας εκτιμά ότι η πιθανότητα εμφάνισης κρουσμάτων είναι υψηλή, με βάση τα διεθνή επιδημιολογικά δεδομένα και την υψηλή μεταδοτικότητα του νοσήματος. Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα με τα αποτελέσματα οροεπιδημιολογικής μελέτης αποτύπωσης της ανοσίας έναντι της ιλαράς το διάστημα 2020-2021, η ανοσία του ελληνικού πληθυσμού κρίνεται ικανοποιητική αφού το 89.8% των συμμετεχόντων στη μελέτη είχαν αντισώματα έναντι της ιλαράς (προστασία από τη νόσο), είτε μέσω παρελθούσας νόσησης ή μέσω εμβολιασμού.
Βέβαια, σε ορισμένες περιοχές και πληθυσμούς η ανοσία είναι σαφώς χαμηλότερη που σημαίνει ότι απαιτείται ενίσχυση του εμβολιασμού. Ο ΕΟΔΥ παρήγγειλε εμβόλια ιλαράς – ερυθράς – παρωτίτιδας και σε συνεργασία με τη ΜΚΟ «Υγεία για Όλους» προχωρά στη διενέργεια μαζικού εμβολιασμού σε καταυλισμούς Ρομά με τη συνδρομή των ΚΟΜΥ.
Ενημέρωση ταξιδιωτών όταν πρόκειται να ταξιδέψουν σε επικίνδυνες για ιλαρά χώρες
Επιπλέον, αναμένεται ενημέρωση του πληθυσμού για τον έλεγχο της εμβολιαστικής του κάλυψης και την έγκαιρη ολοκλήρωση του εμβολιασμού με δύο δόσεις, σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, σε περίπτωση που δεν έχει αυτός ολοκληρωθεί και δεν υπάρχει προηγούμενη καταγεγραμμένη νόσηση. Ο ΕΟΔΥ είναι σε στενή συνεργασία με τα ταξιδιωτικά γραφεία ώστε να όταν πρόκειται να ταξιδέψουν Έλληνες σε χώρες – εστίες της ιλαράς να είναι πλήρως ενημερωμένοι και εμβολιασμένοι με τις δύο δόσεις του εμβολίου.
Το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Ρουμανία όπου καταγράφονται περισσότερα από 3.000 κρούσματα. Επιδημική έξαρση υπάρχει επίσης, στη Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Αυστρία.
Ενημέρωση θα πραγματοποιηθεί και στα Κέντρα Φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών, παρότι οι φιλοξενούμενοι είναι κατά κανόνα εμβολιασμένοι, εξαιτίας της κινητικότητας του πληθυσμού και του συγχρωτισμού που ευνοεί τη μετάδοση. Επιπλέον, στις άμεσες δράσεις του ΕΟΔΥ είναι η εκτίμηση της κάλυψης του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού.
Σοβαρότερα νοσούν οι ενήλικες από τα παιδιά
Η ιλαρά είναι ιογενής λοίμωξη υψηλής μεταδοτικότητας που οφείλεται στον ιό της ιλαράς. Σε πρώτο στάδιο παρουσιάζει πυρετός, έντονα καταρροϊκά συμπτώματα, βήχας, επιπεφυκίτιδα και φωτοφοβία. Το χαρακτηριστικό εξάνθημα εμφανίζεται μετά από 3-4 ημέρες, για αυτό και συχνά η διάγνωση της νόσου διαφεύγει του ιατρικού προσωπικού, ειδικά του νεότερου ηλικιακά που ενδεχομένως δεν έχει δει περιστατικά ιλαράς.
Περίπου 30% των περιπτώσεων ιλαράς έχουν μια ή περισσότερες επιπλοκές που είναι συχνότερες σε παιδιά <5 ετών και ενήλικες >20 ετών. Οι συχνότερες επιπλοκές εμφανίζονται από το πεπτικό, αναπνευστικό και το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα. Από το πεπτικό εμφανίζεται διάρροια (8%) και σπανίως παροδική ηπατίτιδα. Σοβαρότερες επιπλοκές είναι η πνευμονία ιογενής (γιγαντοκυτταρική) ή δευτεροπαθής από μικρόβια (συχνότητα 6%) η οποία αποτελεί και τη συχνότερη αιτία θανάτου, η οξεία μέση πυώδης ωτίτιδα (7%), η οξεία εγκεφαλίτιδα (0,1%) που προβάλλει με υπερπυρεξία, ανησυχία, διέγερση, θόλωση της διάνοιας, σπασμούς και κώμα.
Η υποξεία σκληρυντική πανεγκεφαλίτις (SSPE), είναι σπάνια επιπλοκή, εμφανίζεται μετά παρέλευση κατά μέσο όρο επτά ετών από την εκδήλωση της ιλαράς και οφείλεται σε βλάβη των εγκεφαλικών κυττάρων από τον ιό της ιλαράς που παραμένει και πολλαπλασιάζεται μετά την αποδρομή της νόσου. Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, οι ενήλικες νοσούν σπάνια από ιλαρά αλλά σοβαρότερα σε σχέση με τα παιδιά. Οι επιπλοκές αφορούν κυρίως στο αναπνευστικό σύστημα: πνευμονία (30%), μέση πυώδης ωτίτιδα (29%), ιγμορίτιδα (25%) (6). Η νόσηση κατά την εγκυμοσύνη σχετίζεται με αποβολή του εμβρύου, πρόωρο τοκετό, χαμηλού βάρους γέννησης νεογνό. Θάνατοι από ιλαρά έχουν αναφερθεί σε ανεπτυγμένες χώρες σε 1-2‰ των κρουσμάτων. Η θνητότητα στις αναπτυσσόμενες χώρες αγγίζει το 25%.
