«Δώστε μας ένα παιδί για 8 χρόνια και θα είναι Μπολσεβίκος για πάντα»
Β. Λένιν
Πριν από λίγες ημέρες εδόθη για δημόσια διαβούλευση το νέο νομοσχέδιο του Υπουργείου Παιδείας. Άλλη μια απόπειρα μεταρρύθμισης. Άλλη μια περίπτωση κατά την οποία οι λέξεις χάνουν τη σημασία τους.
Ψηλάφισα το σχέδιο νόμου και απόλαυσα την αοριστία, δημιουργική ασάφεια ίσως, της αιτιολογικής έκθεσης στα καλολογικά της στοιχεία γιατί σε γενικές γραμμές ο νέος νόμος αποτελεί μια ακόμη συγκεντρωτική συνταγή βγαλμένη από τα κιτάπια του εγχώριου νεοσοσιαλιστικού κρατισμού. Δεν αφήνει καμία εκπαιδευτική δομή στη χώρα, ιδιωτική ή δημόσια, η οποία να μην έχει απόλυτη, χωρίς καμία εξαίρεση, διοικητική εξάρτηση από την κεντρική εξουσία. Τέτοιος είναι ο πραγματικός αλλά και δυνητικός βαθμός ελέγχου που ασκεί το κράτος που καθιστά ολόκληρο το εκπαιδευτικό σύστημα έρμαιο των βουλών της εκάστοτε κυβέρνησης. Κατάλοιπο της εποχής που ο ολοκληρωτισμός (πρωτοπορία κάποτε της σκέψης και απομεινάρι του Μεσοπολέμου) απαιτούσε την παιδεία όργανο ενός απόλυτου κράτους με στόχο την διαμόρφωση, μεταξύ άλλων, εθνικής ( για μας στην Ελλάδα, ταξικής για τις χώρες του υπαρκτού) συνείδησης, κατασκευασμένης ή πραγματικής δεν έχει σημασία.
Η ανάγκη ωστόσο αυτή υποστηρίχθηκε από μια διοικητική μηχανή που όμοιά της αρχιτεκτονική βρίσκουμε στις ιεραρχικές δομές ενός στρατού. Μια αρχιτεκτονική δηλαδή βασισμένη στον κεντρικό σχεδιασμό, άκαμπτη και πυραμιδοειδής η οποία επιβάλει ομοιομορφία και όχι απλά δεν ευνοεί αλλά απαγορεύει οποιαδήποτε διαφοροποίηση ούτε στα εσωτερικά υποκείμενα του συστήματος (διδάσκοντες, διδασκόμενοι) ούτε στα αντικείμενα (ύλη) ενώ παράλληλα στερεί οποιαδήποτε δυνατότητα έμμεσης ή άμεσης επιλογής στους πολίτες στους οποίους επιβάλει 9 έτη αδιαφοροποίητης υποχρεωτικής παιδείας και έτη εις τη ν απαξιωμένης τριτοβάθμιας.
Ο κεντρικός σχεδιασμός στη διοίκηση, όπως και στην οικονομία, μπορεί στα αρχικά στάδια ανάπτυξης μιας κοινωνίας πράγματι να έχει θεαματικά αποτελέσματα σε όλους τους τομείς της εφαρμογής του. Κορυφαίο επίτευγμά του η σφυρηλάτηση και εμπέδωση του Νεοελληνικού Εθνικού Κράτους μέσω της καταπολέμησης του σχετικού αναλφαβητισμού και της καλλιέργειας της Εθνικής Ιδέας.
Αυτή η δομή όμως αρκούσε όταν οι γνωστικές απαιτήσεις περιοριζόταν αφενός στην διδασκαλία της γραφής και της ανάγνωσης και σε πεπερασμένα, χαμηλών απαιτήσεων γνωστικά αντικείμενα ενώ αφετέρου απαιτούσε υψηλό διοικητικό συγκεντρωτισμό για εθνικούς (;) λόγους. Το παράδοξο είναι ότι την κρατική μονο-παροχή στην αναγνωρισμένη εκπαίδευση λυσσαλέα υποστηρίζουν οι δυνάμεις των οποίων την ιδεολογία και τους φορείς της τούτο το σύστημα δημιουργήθηκε να αποκλείσει από το εθνικόφρον κοινωνικό γίγνεσθαι. Τελικά το ζητούμενο της Αριστεράς φαίνεται δεν είναι (και ούτε ίσως ποτέ ήταν) ο δημοκρατικός πλουραλισμός αλλά ο ολοκληρωτικός έλεγχος όλων απολύτως των εκπαιδευτικών δομών στον δρόμο προς τον σοσιαλισμό (sic). Εύλογα επομένως κανείς ψάχνει την διαφορά με τους εκ δεξιών επινοητές του παρόντος συστήματος. Δεν μπορεί να εξηγηθεί διαφορετικά ότι καμιά δομική αλλαγή δεν προτείνεται παρά ακόμη περισσότερο σφίξιμο της παιδείας στη μέγγενη του κρατισμού.
Με αυτόν τον τρόπο, νομοτελειακά, θα αυξηθεί η αυτό-αναφορικότητα ενός ούτως ή άλλως μονολιθικού, ερμαφρόδιτου συστήματος το οποίο γεννά μόνο τον εαυτό του τείνοντας προς τον εκφυλισμό. Οι μονόλιθοι είναι αλήθεια πως αντέχουν στον χρόνο. Πέρα απ’ αυτό όμως δεν έχουν καμία χρησιμότητα.
Έτσι κάπως έρχεται αυτή η στιγμή που γίνεται αντιληπτό πως η δήθεν πρωτοπορία του παρελθόντος τελικά δεν ήταν παρά μονάχα ένα προϊστορικό μενίρ εφάμιλλο, ίσως και χειρότερο, των προηγούμενων.
Ο Δ. Σιόλιος είναι εκπαιδευτικός και μέλος της Δ.Ε της Δράσης.
