Από την ίδρυση της Μητρόπολης μέχρι σήμερα πέρασαν 10 Μητροπολίτες αξιόλογες προσωπικότητες που πολλοί από αυτούς επιτέλεσαν σημαντικό έργο .
Μόνον ένας ήταν Κοζανίτης και είχε γεννηθεί στην πόλη της Κοζάνης ο Ευγένιος ο Β’ ,που τυπικά ήταν μητροπολίτης από τον Μάιο 1926 – Μάρτιος1927 αλλά ποτέ δεν ανέλαβε καθήκοντα .
Γεννήθηκε στην Κοζάνη τον Απρίλιο του 1841 . Ο πατέρας του όμως ήταν από το ακατοίκητο σήμερα χωριό Πάδες (Βογγόπετρα) κοντά στο Μικρόβαλτο των Σερβίων Κοζάνης.
Ο Ευγένιος Πατέρας γεννήθηκε στα Σέρβια Κοζάνης το 1808.
Τιμής ένεκεν συμπεριλάβαμε στους Μητροπολίτες και τον ηρωικό αρχιμανδρίτη Ιωακείμ Λιούλια που αντικατέστησε προσωρινά τον Μητροπολίτη Ιωακείμ από 4 Μαρτίου 1943 ως την άγρια δολοφονία του από τους Γερμανούς Γεννήθηκε στον Κρόκο Κοζάνης το 1919
Αναζητήσαμε πληροφορίες για αυτούς στα αρχεία του Πατριαρχείου προκείμενου να ολοκληρώσουμε την έρευνα για την ιστορία της Κοζάνης και τους ανθρώπους της ( από το 1432 μ. Χ. έως το 1950 μ. Χ) , κάτι
που άρχισε από το 2011 όταν στις Προγονικές εστίες την παρουσιάζαμε σε μια σειρά εκπομπών στο flash tv
Μια ιστορία που είχε και συνέχεια όταν γυρνώντας πολύ πιο πίσω από το 1432 μ.Χ. ,όταν στην θέση που σήμερα βρισκόταν η Κοζάνη ,υπήρχε αρχαία πόλη με άλλο όνομα από την προϊστορική εποχή έως και το 395 μ.χ. τελικά διαπιστώσαμε ότι η πόλη λεγόταν Τύρισσα .
Μετά το τέλος των εκπομπών δεν σταματήσαμε πότε την έρευνα .προσπαθώντας να συγκεντρώσουμε όλες εκείνες τις πληροφορίες που θα αποδείκνυαν πέρα πάσης αμφιβολίας ότι υπήρχε η πόλη και να γράψουμε ένα βιβλίο ,.
Για την Τύρισσα την αρχαία πόλη που βρισκόταν στην θέση της Κοζάνης έως το 395 μ.Χ. η έρευνα τελείωσε , το κείμενο έχει γραφτεί και οσονούπω το βιβλίο παίρνει τον δρόμο για εκτύπωση.
Γιατί άλλο είναι το βιβλίο και άλλο η τηλεόραση ,στην τηλεόραση ο χρόνος είναι περιορισμένος , ο λόγος πρέπει να είναι επίσης περιορισμένος αλλά ουσιώδης και η φωτογραφία έχει το πρώτο λόγο .τα τυχόν λάθη μπορούν να διορθωθούν σε μια επόμενη εκπομπή ή και τον ομιλούντα αν κατά την εκφορά του λόγου αντιληφθεί το λάθος του. .
Σε ένα βιβλίο λάθη δεν επιτρέπονται , το γραπτό κείμενο πρέπει να δίνει λεπτομέρειες και συγχρόνως η κάθε λέξη να αποδεικνύεται με παραπομπή στην βιβλιογραφία
Η έρευνα για την νεώτερη ιστορία της Κοζάνης γινόταν παράλληλα και ένα κεφάλαιο που αναμφίβολα έχει θέση σε αυτή, είναι η θρησκευτικότητα των κατοίκων της , οι εκκλησίες , και οι άνθρωποι που την υπηρετήσαν .
Στην εξέλιξη της πόλης έπαιξαν σημαντικό ρόλο από παλιότερα οι εκάστοτε Επίσκοποι Σερβιων και Κοζανίτης και αργότερα οι Μητροπολίτες
Ουσιαστικά επί Τουρκοκρατία ήταν διοικητικά οι αρχηγοί των Χριστιανικών κοινοτήτων υπό την επιτήρηση του οικουμενικού Πατριαρχείου και φυσικά των Οθωμανών, με ότι αυτό σημαίνει και επιπλέον είχαν
αναλάβει ενεργό και ουσιαστικό ρόλο στην απονομή της δικαιοσύνης στο Χριστιανικό πλήρωμα ,Σήμερα θα δώσουμε τα ονόματα των Μητροπολιτών από την εποχή της ίδρυσης της Μητρόπολης Σερβιων και Κοζάνης το κοσμικό όνομα , τον χρόνο και την διάρκεια της θητείας τους Σε επόμενες δημοσιεύσεις εκ περιτροπής θα δώσουμε πιο ολοκληρωμένα το βιογραφικό τους χρησιμοποιώντας τόσο τα αρχεία του Πατριαρχείου, όσο και και αρκετές άλλες πηγές
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΕΣ
1) Κυρός * ΕΥΓΕΝΕΙΟΣ (κατά κόσμον Ευγένιος Πατέρας)
Ο 1ος Μητροπολίτης της νέοσυσταθείσας Μητρόπολης το 1882
Επίσκοπος αρχικά της επισκοπής Σερβίων και Κοζάνης 33 χρόνια. Μάρτιος 1849 – Μάρτιος 1882
2) κυρός ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΟΣ (κατά κόσμον Κωνστάντιος Ματουλόπουλος)
Ο Μητροπολίτης με 2 θητείες που τον λάτρεψε το ποίμνιο του
Μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης για 3 χρόνια. Ιούνιος 1889 – Απρίλιος 1892
Μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης για άλλα 16 χρόνια. Μάϊος 1894 – Ιούνιος 1910
3) κυρός Γεράσιμος (κατά κόσμον Γεράσιμος Τανταλίδης)
Μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης για 18 μήνες. 3 Μαΐου 1892 – 23 Οκτωβρίου 1893
Μητροπολίτης Πισιδίας με έδρα την πατρίδα του πατέρα μας Σπάρτη Μ. Ασίας .
Στις 23 Οκτωβρίου 1893 διαδέχτηκε στον Μητροπολιτικό Θρόνο της Πισιδίας τον Βενέδικτο . Εισήγαγε πολλές καινοτομίες και έβαλε έλεγχο στη διαχείριση της εκκλησιαστικής περιουσίας. Στήριξε τα γράμματα στη Σπάρτη έδρα της μητρόπολης του και πρωτοστάτησε στην ίδρυση γυμνασίου .
4) κυρός Γρηγόριος (κατά κόσμον Ιωάννης Γιάνναρης ή Προδρόμου)
Μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης για 8 μήνες. Οκτώβριος 1893 – Μάιος 1894
5) κυρός Φώτιος (κατά κόσμον Φώτιος Μανιάτης) Ο Μητροπολίτης της απελευθέρωσης
Μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης για 13 χρόνια. Αύγουστος 1910 – Μάρτιος 1923
6) κυρός Ιωακείμ (κατά κόσμον Ιωάννης Αποστολίδης) Ο Επαναστάτης Μητροπολίτης με 2 θητείες
Μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης για 21 χρόνια. Μάρτιος 1923 – Απρίλιος 1926 και Μάρτιος 1927 – Απρίλιος 1945
7) κυρός Ευγένιος (κατά κόσμον Δημήτριος Παπαθωμάς). Ο Κοζανίτης Μητροπολίτης που δεν ανέλαβε ποτέ
Ήταν Μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης για 10 μήνες. Μάϊος 1926 – Μάρτιος 1927 αλλά δεν μπόρεσε να έρθει ποτέ στην Κοζάνη
7β) Ιωάννης Λίουλιας Αρχιμανδρίτης
(Τον περιλαμβάνουμε στην λίστα τιμής ένεκεν)
Αντικατέστησε προσωρινά στην Μητρόπολη Σερβίων και Κοζάνης τον Ιωακείμ που είχε διαφύγει στο βουνό την 4 Μαρτίου 1943
8 ) κυρός Κωνσταντίνος (κατά κόσμον Κωνσταντίνος Πλατής)
Ήταν Μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης για 12,5 χρόνια Απρίλιος 1945 – Νοέμβριος 1957
Γεννήθηκε στην Πάτρα το 1900.
Τον Απρίλιο του 1945 χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης.
Εκοιμήθη στην Αθήνα στις 12 Ιουνίου 1975 σε ηλικία 75 ετών
9) κυρός Διονύσιος (κατά κόσμον Νικόλαος Ψαριανός) Ο Μητροπολίτης με την μεγαλύτερη θητεία
Ήταν Μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης για 40 χρόνια Νοέμβριος 1957 – Δεκέμβριος 1997
10) κυρός Αμβρόσιος (κατά κόσμον Αμβρόσιος Γιακαλής) Ο παραιτηθείς Μητροπολίτης
Ήταν Μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης για 5,5 χρόνια Οκτώβριος 1998 – Φεβρουάριος 2004
11) κύριος** Παύλος (κατά κόσμον Παύλος Παπαλεξίου) Ο ενεργεία σεβασμιότατος Μητροπολίτης
Είναι Μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης από της 29 Απριλίου 2004. (18 χρόνια)
*κυρός(προσφώνηση) τιμητική προσφώνηση επισκόπων της ορθόδοξης εκκλησίας μόνο μετά το θάνατό τους
** κύριος Ο εν ενεργεία Μητροπολίτης
