Με τον χρόνο να περνάει και τις πηγές χρηματοδότησης του κράτους να εξαντλούνται, έχει ανοίξει μια δημόσια συζήτηση περί της δυνατότητας έκδοσης από την χώρα μας παράλληλου νομίσματος. Θεωρητικά, το ελληνικό κράτος θα μπορούσε να εκδώσει ένα νόμισμα για τις εσωτερικές συναλλαγές του με τους πολίτες (για πληρωμές μισθών, συντάξεων και οφειλών). Ενώ θα παραμείνει στο ευρώ, χρησιμοποιώντας το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα ως επίσημο νόμισμα του κράτους για τις διεθνείς συναλλαγές (αποπληρωμή δημοσίου χρέους και διακρατικών συναλλαγών, νόμισμα εισαγωγών-εξαγωγών).
Πριν αναφερθώ πιο αναλυτικά στις λεπτομέρειες και τον τρόπο εφαρμογής του παράλληλου νομίσματος, θα ήθελα να περιγράψω την απολύτως δραματική κατάσταση που έχει δημιουργηθεί με τα αποθεματικά διαθέσιμα του κράτους. Μια κατάσταση, για την οποία έχουν ευθύνη τόσο οι Ευρωπαίοι με την αδιάλλακτη στάση τους σε διάφορα ζητήματα, όσο και η ελληνική κυβέρνηση με τον πρωτοφανή ερασιτεχνισμό και τις ατέρμονες αμφιταλαντεύσεις που έχει επιδείξει. Οι αποπληρωμές τις Ελλάδας τους επόμενους 4 μήνες είναι τεράστιες, και τολμώ να προβλέψω πως η κατάσταση με την παραμονή ή όχι στο ευρώ, θα ξεκαθαρίσει τελειωτικά μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα. Δεν θα διαρκέσει άλλο το «μαρτύριο της σταγόνας» που ζει ολόκληρη η ελληνική κοινωνία εδώ και τρεις μήνες μετά την εκλογή της νέας κυβέρνησης. Θέλουμε δεν θέλουμε, το ζήτημα θα τελειώσει (θετικά ή αρνητικά…).
Κατά τον μήνα Μάιο η Ελλάδα θα πρέπει να πληρώσει στο ΔΝΤ συνολικά 879 εκατ. ευρώ σε 2 δόσεις, (την 1η και 12η Μαΐου) και περίπου 400 εκατ. ευρώ σε τοκοχρεολύσια . Για αυτό και ακούγεται στα δημοσιογραφικά μέσα, ότι υπό προϋποθέσεις η Ελλάδα έχει χρήματα έως τα μέσα Μαΐου. Ο Ιούνιος είναι ακόμα πιο «βαρύς» μήνας, με την Ελλάδα να οφείλει την πληρωμή 1,4 δις ευρώ στο ΔΝΤ, 500 εκατ. ευρώ σε τοκοχρεολύσια και 5,2 δις ευρώ σε λήξεις ομολόγων. Σύνολο 7,1 δις ευρώ. Ενώ και ο Ιούλιος αλλά και ο Αύγουστος είναι αντίστοιχα «αιματηροί» μήνες, με την Ελλάδα να πρέπει να καταβάλει 6,8 δις ευρώ τον Ιούλιο και 4,8 δις τον Αύγουστο. Συνολικά, η Ελλάδα πρέπει να καταβάλει τους επόμενους 4 μήνες το ποσό των περίπου 20 δις ευρώ μόνο για τόκους, καθώς και αποπληρωμές ομολόγων και μνημονιακών δόσεων. Υψηλότατο ποσό, που δεν υπάρχει απολύτως καμιά περίπτωση να βρει μόνη της. Μέχρι σήμερα η κυβέρνηση αποπλήρωσε τις υποχρεώσεις της χώρας, χρησιμοποιώντας «αθέμιτα» μέσα (ως προς την οικονομική πρακτική). Έτσι, έβαλε «χέρι» στα διαθέσιμα των ασφαλιστικών ταμείων, ενώ παράλληλα υποχρέωσε διοικήσεις δημοσίων φορέων να αγοράζουν ελληνικά ομόλογα. Ακόμα και αυτά τα μέσα όμως, δεν επαρκούν για την αποπληρωμή 20 δις ευρώ, με παράλληλη κάλυψη των μισθών, συντάξεων και υποχρεώσεων του κράτους.
Με βάση την ασφυκτική κατάσταση που μόλις περιέγραψα, κάποιοι (υπουργοί…) στην κυβέρνηση εξετάζουν την λύση του παράλληλου νομίσματος. Πρακτικά πρόκειται για έγγραφα που θα εκδίδει το Ελληνικό Δημόσιο και στα οποία θα αναγράφεται η ημερομηνία έκδοσης, το όνομα του δικαιούχου και το ποσό της οφειλής. Έτσι η Ελληνική Κυβέρνηση ελπίζει ότι θα αποπληρώσει μισθούς, συντάξεις και υποχρεώσεις προς τους Έλληνες πολίτες, τουλάχιστον για όσο διάστημα συνεχίζεται η «διαπραγμάτευση».
Το παράλληλο «νόμισμα», που σύμφωνα με την διεθνή οικονομική θεωρεία ονομάζεται ΙΟU (από την αγγλική φράση “I Owe You” – ελληνιστί «σου χρωστάω») χρησιμοποιήθηκε κατά το παρελθόν τόσο από την μεσοπολεμική Γερμανία, όσο και από την Αγγλία κατά τον Ά Παγκόσμιο Πόλεμο.
Προσωπικά, θεωρώ με τέτοια λύση ανέφικτη και ακριβώς το ίδιο καταστροφική με μια έξοδο από τον ευρώ, για τρεις βασικούς λόγους: Πρώτον, η Ελλάδα δεν διαθέτει επί του παρόντος μηχανισμό έκδοσης τέτοιων εγγράφων. Και με τις ανάγκες να είναι τόσο πιεστικές (χρονικά), είναι πρακτικά αδύνατο να δημιουργηθεί σε λίγες εβδομάδες. Ο δεύτερος λόγος είναι πως δεν υπάρχει σαφές σύστημα διαχείρισης και νομικό πλαίσιο για την χρήση τέτοιων εγγράφων. Δεν είναι ξεκαθαρισμένο δηλαδή, του που θα μπορούν να δίνονται τα IOUs, σε ποιες υπηρεσίες και για ποιες ακριβώς πληρωμές. Αυτό μπορεί να επιλυθεί μόνο με την δημιουργία πολύπλοκου και σαφούς νομικού πλαισίου, που είναι εξίσου αδύνατο να δημιουργηθεί σε λίγες εβδομάδες. Και ο τρίτος (και βασικότερος…) λόγος είναι ότι πρόκειται καθαρά για «πληθωριστικό» χρήμα. Πρακτικά δηλαδή θα δημιουργηθεί αμέσως «μαύρη αγορά» στην διακίνηση αυτών των νομισμάτων, που θα οδηγήσει ταχύτητα σε ραγδαία υποτίμησή τους, που πρακτικά συνεπάγεται έμμεση υποτίμηση του ευρώ.
Ο βασικός λόγος βέβαια – πέρα από τους τρεις προαναφερθέντες – είναι ότι στην πραγματικότητα δεν πρόκειται καν για «νόμισμα». Ούτε για «πληρωμή». Πρόκειται απλά για ένα έγγραφο, που αναφέρει πως το κράτος σου «χρωστάει». Καλά θα κάνει η κυβέρνηση να ξεχάσει αυτήν την πλήρως «αεριτζίδικη» λύση, που ουσιαστικά μεταφράζεται ως παύση πληρωμών και απλά μεταθέτει το πρόβλημα της ρευστότητας για το μέλλον. Ας επικεντρωθεί στην αναζήτηση ουσιαστικών λύσεων – σε ειλικρινή και σοβαρή συνεννόηση με τους Ευρωπαίους χρηματοδότες. Ένα πρώτο βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση, θα ήταν η ολοκλήρωση της περιβόητης λίστας μεταρρυθμίσεων, με ρεαλιστικές, συγκεκριμένες και κοστολογημένες προτάσεις. Μιας λίστας που όλοι περιμένουν (Ευρωπαίοι και Έλληνες πολίτες), αλλά εδώ και σχεδόν τρεις μήνες η κυβέρνηση δεν εννοεί επιτέλους να δώσει.
