Η Δυτική Μακεδονία βιώνει μια ιστορική μετάβαση, αφήνοντας σταδιακά πίσω της το μοντέλο της λιγνιτικής παραγωγής και προχωρώντας προς μια πράσινη και καινοτόμα οικονομία. Η περιοχή, που για δεκαετίες αποτέλεσε τον ενεργειακό πυρήνα της Ελλάδας, προσαρμόζεται πλέον στις νέες συνθήκες και προκλήσεις, με ολοκληρωμένο στρατηγικό σχέδιο που κινητοποιεί επενδύσεις, δημιουργεί χιλιάδες θέσεις εργασίας και αξιοποιεί τις τεχνολογίες του μέλλοντος.
Κεντρικό ρόλο στη μετεξέλιξη αυτή διαδραματίζει το Πρόγραμμα Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΠΔΑΜ) 2021-2027, με προϋπολογισμό 1,6 δισ. ευρώ. Αποτελεί το μεγαλύτερο αναπτυξιακό σχέδιο που έχει εφαρμοστεί στη Δυτική Μακεδονία, η οποία θα απορροφήσει και το μεγαλύτερο προϋπολογισμού ύψους περίπου 1 δισ. ευρώ, στοχεύοντας στη διαφοροποίηση της οικονομίας της, την προσέλκυση επενδύσεων και την ενίσχυση των ανθρώπινων πόρων.
Νέα επιχειρηματική εποχή
Η αλλαγή του οικονομικού μοντέλου της Δυτικής Μακεδονίας στηρίζεται στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας. Το ΔΑΜ προσφέρει επιχορηγήσεις και χρηματοδοτικά εργαλεία για μικρές, μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις, διασφαλίζοντας ότι η Περιφέρεια θα παραμείνει ζωντανό επιχειρηματικό κέντρο.
Το Πρόγραμμα Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης 2021-2027, έχει ήδη ανακοινώσει τα αποτελέσματα της αξιολόγησης των επενδυτικών σχεδίων για όλα τα μεγέθη επιχειρήσεων που υποβλήθηκαν για τη Δυτική Μακεδονία στο πλαίσιο των σχετικών προσκλήσεων από την έναρξη του Προγράμματος.
Η σημασία του προγράμματος για την Δυτική Μακεδονία αποδεικνύεται από το γεγονός ότι η αξιολόγηση των σχεδίων έγινε μέσα σε μόλις 4 μήνες.
Συγκεκριμένα, έχουν ανακοινωθεί:
- 515 επενδυτικά σχέδια από πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις, στο καθεστώς de minimis, που έλαβαν έγκριση για χρηματοδότηση, συνολικού επιλέξιμου προϋπολογισμού 43,4 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 30,4 εκατ. θα είναι η επιχορήγηση που θα δοθεί από το Πρόγραμμα της Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης 2021-2027.
- 68 επενδυτικά σχέδια από μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που έλαβαν έγκριση για χρηματοδότηση, συνολικού επιλέξιμου προϋπολογισμού 278,1 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 190,7 εκατ. θα είναι η επιχορήγηση που θα δοθεί από το Πρόγραμμα της Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης 2021-2027.
- 5 επενδυτικά σχέδια από μεγάλες επιχειρήσεις, που έλαβαν έγκριση για χρηματοδότηση, συνολικού επιλέξιμου προϋπολογισμού 99,7 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 60,5 εκατ. ευρώ θα είναι η επιχορήγηση που θα δοθεί από το Πρόγραμμα της Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης 2021-2027.
Συνολικά, για τις Περιφερειακές Ενότητες Γρεβενών, Καστοριάς, Κοζάνης και Φλώρινας, μέσω των 588 εγκεκριμένων επενδυτικών σχεδίων που έχουν ανακοινωθεί, συνολικού επιλέξιμου προϋπολογισμού 421,1 εκατ. ευρώ, τα οποία θα λάβουν 281,5 εκατ. ευρώ ως επιχορήγηση από το Πρόγραμμα της Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης 2021-2027, αναμένεται ότι θα δημιουργηθούν πάνω από 2,500 νέες θέσεις εργασίας.
Μάλιστα, για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, η διαθέσιμη δημόσια χρηματοδότηση της πρόσκλησης αυξήθηκε κατά 100 εκατ. ευρώ λόγω των αυξημένων υποβολών επενδυτικών σχεδίων.
Το πληροφοριακό σύστημα είναι ήδη έτοιμο να υποδεχτεί τα αιτήματα προκαταβολών των επιχειρήσεων.
Στο επόμενο διάστημα αναμένεται να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση των ενστάσεων η οποία αναμένεται να αυξήσει τη διαθέσιμη δημόσια χρηματοδότηση και τις θέσεις εργασίας στην Περιφέρεια.
Διευκολύνοντας την Ανάπτυξη
Η επιχειρηματικότητα υποστηρίζεται και από το Ταμείο Χαρτοφυλακίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, με πόρους του Προγράμματος Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, που συστάθηκε για τη χορήγηση δανείων και εγγυήσεων με ευνοϊκότερους όρους ειδικά για τις περιοχές ΔΑΜ. Το Ταμείο, με συνολικό προϋπολογισμό 70 εκατ. ευρώ, δημιουργώντας με τη μόχλευση ένα συνολικό χαρτοφυλάκιο 187 εκ. €, είναι το πρώτο Ταμείο, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, που δημιουργήθηκε από πόρους του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης. Τα δάνεια που έχουν ήδη εγκριθεί είναι άνω των 23 εκατ. €, οι εκταμιεύσεις έχουν ήδη ξεκινήσει ενώ η ζήτηση είναι ιδιαίτερα αυξημένη.
Ζώνη Καινοτομίας Δυτικής Μακεδονίας: Το μέλλον της έρευνας και της τεχνολογίας
Η Ζώνη Καινοτομίας Δυτικής Μακεδονίας συνιστά μοχλό αλλαγής του τοπικού οικονομικού και παραγωγικού μοντέλου, με τη δημιουργία ενός οικοσυστήματος που θα προσελκύσει επενδύσεις και υψηλού επιπέδου ανθρώπινο δυναμικό.
Ο 1ος Θύλακας της Ζώνης, το Τεχνολογικό Πάρκο, θα υλοποιηθεί από το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, εστιάζοντας στους τομείς τεχνολογιών αιχμής πράσινου και ψηφιακού μετασχηματισμού και αποσκοπώντας στην προσέλκυση επενδυτικού/επιχειρηματικού ενδιαφέροντος, περιλαμβάνοντας θερμοκοιτίδα και κόμβο επιτάχυνσης νεοφυούς επιχειρηματικότητας. Άμεσα αναμένεται να ενταχθεί η πρώτη φάση του Πάρκου που αφορά στο έργο «Θύλακας Υποδοχής Καινοτόμων Δραστηριοτήτων».
Ο 2ος Θύλακας είναι ο Κόμβος Καινοτομίας Υδρογόνου (H2-HUB) που έχει ενταχθεί ήδη στο Πρόγραμμα ΔΑΜ, υλοποιείται από το ΕΚΕΤΑ και αποσκοπεί στο να προάγει την έρευνα σε τεχνολογίες πράσινου υδρογόνου.
Ο 3ος Θύλακας είναι το Ζωντανό Εργαστήριο Έξυπνης Πόλης το οποίο θα υλοποιηθεί σε περιοχές μικρής κλίμακας σε συνέργεια με τις δράσεις του 1ου Θύλακα και θα αποτελέσει τη βάση για την ενσωμάτωση καινοτομίας σε λύσεις και εφαρμογές έξυπνων πόλεων και την ενδυνάμωση της ικανότητας των επιχειρήσεων αλλά και των φορέων έρευνας.
Στο ίδιο πλαίσιο δημιουργείται το Πράσινο Κέντρο Δεδομένων και υπερυπολογιστή Δυτικής Μακεδονίας που υλοποιείται από το Εθνικό Δίκτυο Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας Α.Ε., ύψους 22 εκατ. ευρώ.
Ενεργειακή μετάβαση: Από τον λιγνίτη στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας
Η μετάβαση σε ένα καθαρό ενεργειακά περιβάλλον αποτελεί βασική προτεραιότητα. Οι δράσεις που υλοποιούνται αφορούν στη μείωση των εκπομπών άνθρακα και τη στροφή προς ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) :
- Ενεργειακή Αναβάθμιση Γενικών Νοσοκομείων Φλώρινας και Καστοριάς, ύψους 5,6 εκατ. ευρώ.
- Ενεργειακή Αναβάθμιση Κτιρίων του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας σε Κοζάνη, Γρεβενά, Καστοριά, ύψους 3,3 εκατ. ευρώ.
- Εγκατάσταση αντλιών θερμότητας για θέρμανση/ψύξη κατοικιών στη Δυτική Μακεδονία ύψους 12,1 εκατ. ευρώ.
- Χρηματοδότηση της Ενεργειακής Κοινότητας Δήμου Κοζάνης, με στόχο τη μείωση του ενεργειακού κόστους δημόσιων και δημοτικών κτιρίων. Το συνολικό κόστος του έργου ανέρχεται σε 6,8 εκατ. ευρώ.
- Ενεργειακές αναβαθμίσεις κτηρίων ΟΤΑ Α’ και Β’ βαθμού, συνολικού προϋπολογισμού 20 εκατ. ευρώ. Η Πρόσκληση είναι ανοιχτή και στις προτάσεις που θα υποβληθούν ανά ΟΤΑ Α’ βαθμού, τουλάχιστον το 50% των κτηρίων θα αφορά σε κτίρια σχολείων και το υπόλοιπο 50% σε λοιπά δημόσια και δημοτικά κτίρια.
Καθαρή ενέργεια: Υδρογόνο και Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας
Στο πλαίσιο της μετάβασης στην πράσινη ενέργεια προβλέπεται η υλοποίηση πιλοτικού ερευνητικού έργου από το ΕΚΕΤΑ/ΙΔΕΠ που αφορά στην εγκατάσταση και λειτουργία πιλοτικής μονάδας ΣΗΘΥΑ με κελί καυσίμου και Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, προϋπολογισμού 8 εκατ. ευρώ. Αποτέλεσμα θα είναι η παραγωγή και αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας από υδρογόνο με στόχο τη σταθερή και αδιάλειπτη τροφοδότηση δημοσίων κτιριακών εγκαταστάσεων, μεταξύ των οποίων: το Μποδοσάκειο Γενικό Νοσοκομείο Πτολεμαΐδας το Κέντρο Διημέρευσης και Ημερήσιας Φροντίδας ΑμεΑ του Δήμου Εορδαίας.
Στήριξη της επιχειρηματικότητας και επενδύσεις στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας
- Με συνολικό προϋπολογισμό 70 εκατ. ευρώ, υλοποιείται ένα καινοτόμο πρόγραμμα ενίσχυσης νέων και υφιστάμενων επιχειρήσεων για την παραγωγή ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές, ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων για το ανανεώσιμο υδρογόνο και συμπαραγωγή υψηλής απόδοσης. Στόχος είναι η ώθηση στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, συμβάλλοντας στην οικονομική ανάπτυξη της περιοχής.
Με επίκεντρο τον άνθρωπο
Η μετάβαση στη νέα εποχή δεν περιορίζεται στην οικονομική ανάπτυξη και την τεχνολογική εξέλιξη, αλλά επικεντρώνεται και στον άνθρωπο, με στοχευμένες δράσεις.
Συγκεκριμένα περιλαμβάνει:
- Ολοκληρωμένα προγράμματα συμβουλευτικής, κατάρτισης, πρακτικής άσκησης και πιστοποίησης για άνεργους, ύψους 25 εκατ. ευρώ που υλοποιούνται από τα 4 τοπικά – Επιμελητήρια καθώς και τα 2 εθνικής εμβέλειας, το Οικονομικό Επιμελητήριο Ελλάδας και το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος.
- Τρία Κέντρα Ανάπτυξης Δεξιοτήτων και Απασχόλησης σε Κοζάνη, Φλώρινα και Ακρινή που υλοποιούνται από την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΙΚΑΙΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗΣ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ Α.Ε., ύψους 20 εκατ. ευρώ.
- Ειδικό Πρόγραμμα Επιχορήγησης Επιχειρήσεων για την Απασχόληση Ανέργων, Πρώην Εργαζομένων στις Επιχειρήσεις που επλήγησαν λόγω της απολιγνιτοποίησης που υλοποιείται από τη ΔΥΠΑ, ύψους 7,5 εκατ. ευρώ.
- Αναβάθμιση και Διεύρυνση των Κοινωνικών και Προνοιακών Υπηρεσιών στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας ύψους 8 εκατ. ευρώ.
- Ολοκληρωμένες παρεμβάσεις ενδυνάμωσης του εργατικού δυναμικού για τη δίκαιη μετάβαση στη μεταλιγνιτική περίοδο από το ΙΝΕ ΓΣΕΕ, ύψους 15,9 εκατ. ευρώ.
Εκπαίδευση για την Επόμενη Ημέρα: Ανάπτυξη Πράσινων και Ψηφιακών Δεξιοτήτων
Με προϋπολογισμό 5,5 εκατ. ευρώ, θα υλοποιηθούν προγράμματα διά βίου μάθησης, εστιάζοντας στην ανάπτυξη δεξιοτήτων σε άτομα έως 65 ετών, διευκολύνοντας τη μετάβασή τους από την εκπαίδευση στην απασχόληση σε ένα περιβάλλον αυξημένων απαιτήσεων.
Τα ζωντανά εργαστήρια της Δυτικής Μακεδονίας
Η δημιουργία 4 θεματικών “ζωντανών εργαστηρίων” στις πόλεις της Πτολεμαΐδας, Φλώρινας, Γρεβενών και Καστοριάς, προϋπολογισμού 7 εκατ. ευρώ, αποτελεί μια σημαντική πρωτοβουλία για την προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας στην περιοχή.
Σκοπός των εργαστηρίων είναι η ανάπτυξη ανοικτών οικοσυστημάτων καινοτομίας, που θα ανταποκρίνονται στις τοπικές ανάγκες και θα ενισχύουν τη συνεργασία μεταξύ των πανεπιστημίων, των επιχειρήσεων και των τοπικών φορέων.
Δίκαιη Μετάβαση & Νέοι
Στο πλαίσιο του δημοσίου διαλόγου πραγματοποιήθηκε στην Κοζάνη διαδραστική ενημερωτική εκδήλωση, με τη συμμετοχή άνω των 200 νέων της περιοχής, 16 έως και 29 χρονών.
Η Δυτική Μακεδονία έχει πλέον στα χέρια της τους πόρους για να αλλάξει το μέλλον της.
