ΓΕΩΤΕΕ: Προτάσεις για την αναθεώρηση του Σχεδίου Διαχείρισης Υδάτων Δυτ. Μακεδονίας

Επιστολή με παρατηρήσεις – προτάσεις για την αναθεώρηση του Σχεδίου Διαχείρισης Υδάτων Δυτικής Μακεδονίας απέστειλε το Περιφερειακό Παράρτημα Δυτικής Μακεδονίας του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας προς τον Περιφερειάρχη Δυτικής Μακεδονίας, στο πλαίσιο της σχετικής διαδικασίας Περιφερειακής διαβούλευσης.

Οι προτάσεις με στόχο την εποικοδομιτική συνεισφορά τόσο στη διαδικασία διαμόρφωσης θέσεων της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας όσο και στην δημιουργία ενός πιο αποτελεσματικού σχεδίου διαχείρισης αυτού του τόσο πολυτίμου εθνικού αγαθού που είναι το νερό, διαμορφώθηκαν μετά από διαβούλευση μεταξύ των μελών του ΓΕΩΤ.Ε.Ε. σε επίπεδο Παραρτήματος Δυτικής Μακεδονίας. Συνοψίζονται δε στις εξής:

1. Η σύνδεση του καρστικού συστήματος με τα μέτρα για την προστασία ποσίμου νερού που επιχειρείται στο Διαχειριστικό Σχέδιο (ΔΣΧ) είναι προβληματική, δεδομένου ότι τα καρστικά συστήματα είναι υπόγεια με χαώδη δομή διακλάσεων που για να μελετηθούν χρειάζονται εκτεταμένες μελέτες (π.χ γεωφυσικές) και σε πολλά σημεία ελέγχου στάθμης, δεδομένα δηλαδή που δεν έχουμε στη διάθεση μας.

Έτσι ο περιορισμός, για παράδειγμα, ότι οι ζώνες προστασίας υδρευτικού νερού ΙΙ πρέπει να είναι 500 μέτρα κατάντη και 1000 μέτρα ανάντη από το σημείο υδροληψίας για ύδρευση (Μέτρο: Ομ03-02), δεν προκύπτει από τα διαθέσιμα δεδομένα.

2. Δεν υπάρχει ουσιαστικά Εθνικό Δίκτυο παρακολούθησης και καταγραφής της ποιότητας και ποσότητας του υπόγειου και επίγειου νερού, που να ενημερώνεται σχεδόν ταυτόχρονα και να ενημερώνει άμεσα όλους του εμπλεκόμενους φορείς.

Για παράδειγμα το ΔΣΧ βασίστηκε σε παλιές μελέτες των ετών 2006 και 2009, ενώ για τις φυσικοχημικά αναλύσεις βασίστηκε στις αναλύσεις του Γενικού Χημείου του κράτους και της Περιφέρεια κεντρικής Μακεδονίας των ετών 2007 με 2009 (σελ 2246).

Για την ποσοτική κατάσταση των υπογείων υδάτων χρησιμοποιηθήκαν συνολικά μόνο 55 θέσεις (σελ.2274) σε όλο το υδατικό διαμέρισμα της Δυτικής Μακεδονίας (!). Για παράδειγμα το GR 0900081 υποσύστημα ελέγχθηκε και αξιολογήθηκε με ένα σημείο ελέγχου, που δεν επαρκεί για τόση μεγάλη υπολεκάνη, για να χαρακτηριστεί φτωχό και κακό ποσοτικά, όταν μάλιστα η στάθμη της λίμνης βαρόμετρο, που είναι η Βεγορίτιδα, συνεχώς ανεβαίνει και έχει σταθεροποιηθεί σε επαρκές επίπεδο γύρω στα 515 μέτρα.

Άλλο παράδειγμα είναι η θεώρηση του GR 0900060 υπογείου συστήματος γενικά ως προβληματικό ποσοτικά σε όλη την έκταση του, ενώ με την ήδη υπάρχουσα πολιτική μέτρων προστασίας, έχει σταθεροποιηθεί η στάθμη των γεωτρήσεων σε ικανοποιητικά επίπεδα τα τελευταία χρόνια, από την πρακτική των αδειοδοτήσεων στις γεωτρήσεων του Δήμου Εορδαίας. Επιπλέον σε όλο το υδατικό διαμέρισμα Δυτικής Μακεδονίας είναι το μοναδικό που χαρακτηρίστηκε με κακή ποιότητα υδάτων (!).

3. Το ΔΣΧ δεν αναφέρεται στους καινούργιους ταμιευτήρες όπως των Μηλοχωρίου, Μεσοβούνου και Σισανίου, που αν και δεν έχουν ακόμα αδειοδοτηθεί έχουν κατασκευαστεί και πρέπει έστω και θεωρητικά να περιληφθούν στο ΔΣΧ.

4. Για όλα τα υπόγεια συστήματα χρειάζονται πολλά περισσότερα στοιχεία για να γίνει σωστά η αναθεώρηση. Αν όντως υπήρχε καλό σύστημα καταγραφής θα αλλάζανε πολλά δεδομένα, που τώρα δεν μπορούν να διερευνηθούν για τους ΥΥΣ.

Για παράδειγμα το GR 0900081 υποσύστημα δεν έχει μονό καρστικό υδροφόρο ορίζοντα, όπως αναφέρει το ΔΣΧ, αλλά και κοκκώδη με πολύ σημαντικό πάχος και υδροφορία (πχ στην θέση Χ=311169 Υ=4493046 το βάθος των ιζημάτων είναι γύρω στα 210 μέτρα). Εντούτοις αυτό δεν αναφέρεται καθόλου στο ΔΣΧ.

5. Ένα άλλο σημείο, που δεν αφορά τόσο το ΔΣΧ όσο το γεγονός ότι δεν έχουν ακόμα εκδοθεί από όλες τις Αποκεντρωμένες Περιφέρειες τα περιοριστικά μέτρα, ενώ είναι ζωτικής σημασίας για την αδειοδότηση των γεωτρήσεων (πχ η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπ.-Δ.Μ. χρησιμοποιεί τα περιοριστικά μέτρα του έτους 2008 που έχουν λήξη, με αναγκαστική ισχύ μέχρι την έκδοση καινούργιων). Επισημαίνουμε ότι το παραπάνω είναι πρόβλεψη του ΔΣΧ που δεν έχει ακόμα υλοποιηθεί.

6. Δεν έχουν εκδοθεί επίσημα οι τοπογραφικοί χάρτες με τα ακριβή όρια των υπογείων υδατικών συστημάτων που να είναι προσβάσιμοι από όλους τους ενδιαφερόμενους.

7. Δεν έγινε ακόμα η επικαιροποίηση της απόφασης Φ16/6631/1981, που αφορά την κατώτερη και ανώτερη απολήψιμη ποσότητα αρδευτικού νερού.

8. Να συνεχιστεί η εξαίρεση του ΥΥΣ GR 0900060 από το Μέτρο ΟΜ04-07, μέχρι να έχουμε επικαιροποιημένα στοιχεία στην καλύτερη των περιπτώσεων.

9. Κρίσιμη παράμετρο αποτελεί και η άμεση προσαρμογή των εμπλεκόμενων υπηρεσιών της Περιφέρειας και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης με την ανάλογη στελέχωση και εξοπλισμό, έτσι ώστε να μπορούν να ανταποκρίνονται αποτελεσματικότερα στις πολύπλοκες ανάγκες και πολυσύνθετες απαιτήσεις του Σχεδίου Διαχείρισης.

10. Είναι απαραίτητη η άμεση αξιοποίηση των δυνατοτήτων χρηματοδότησης των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων του νέου ΕΣΠΑ 2014-2020, για την υλοποίηση των μέτρων και των δράσεων του Σχεδίου Διαχείρισης.

Συνοψίζοντας θα θέλαμε να τονίσουμε ότι το βασικότερο είναι να υπάρχει πολυσημειακό, συνεχές και διαδικτυακό Εθνικό Σύστημα καταγραφής, ώστε τα συμπεράσματα για ποσοτική και ποιοτική αξιολόγηση, τόσο των υπογείων όσο και των επιφανειακών νερών, να ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Άμεση συνέπεια θα είναι και τα μέτρα που θα παίρνονται να είναι ουσιαστικά και αποδοτικά για την προστασία και σωστή αξιοποίηση αυτού του εθνικού αγαθού.

Με εκτίμηση

ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ