Το τελευταίο διάστημα ευρέως διαδίδονται σε ΜΜΕ, σε αυτοδιοικητικά όργανα, σε δηλώσεις φορέων ότι τα φωτοβολταϊκά (φ/β) έργα επηρεάζουν αρνητικά την κτηνοτροφία, ότι δεν θα έχουν διαθέσιμες εκτάσεις οι κτηνοτρόφοι κτλ, ότι δεν θα απομείνουν εκτάσεις παραγωγικής γης για καλλιέργεια και μετά το υπερβολικό επιχείρημα ότι δεν θα υπάρχει διαθέσιμη γη τη βόσκηση ζώων.
Ένας ακόμη φόβος είναι ότι πλήτουν την βιοποικιλότητα.
Εκ πρώτης όψης δεν είναι κακό να ανησυχεί κανείς εκ των προτέρων για πιθανές επιπτώσεις και συνέπειες από την ανάπτυξη μιας νέας σχετικά τεχνολογίας, όμως κακό ειναι να μην αναζητά πραγματικά στοιχεία και να καταλήγει σε αστήρικτες φοβίες, καλλιεργώντας και αναμεταδίδοντας μύθους και θεωρίες συνωμοσίας που δεν βοηθούν τη βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Η βιοποικιλότητα είναι το κλειδί για τη διατήρηση της ζωής. Η απώλειά της στερεί από τις μελλοντικές γενιές αναντικατάστατη γενετική πληροφορία, μειώνει τις δυνατότητες διαβίωσης, και θέτει σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα.
Στην Ευρώπη, εδώ και χρόνια, ο αριθμός και η ποικιλία των ειδών που βρίσκονται σε γεωργικές εκτάσεις –“η βιοποικιλότητα των γεωργικών εκτάσεων”– ακολουθούν φθίνουσα πορεία. Από το 1990, παραδείγματος χάριν, οι πληθυσμοί των πτηνών των γεωργικών εκτάσεων και των πεταλούδων των λειμώνων έχουν μειωθεί σε ποσοστό άνω του 30% [1].
Σε έκθεση του για την κατάσταση του περιβάλλοντος [2], ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος (ΕΟΠ) διαπιστώνει ότι η γεωργική εντατικοποίηση παραμένει μία από τις κύριες αιτίες απώλειας της βιοποικιλότητας και υποβάθμισης των οικοσυστημάτων στην Ευρώπη.
Ένας ολοένα και αυξανόμενος αριθμός μελετών δείχνει ότι κατά κανόνα, εντός των φωτοβολταϊκών σταθμών παρατηρείται αυξημένη βιοποικιλότητα (σε σχέση με τις γειτονικές γεωργικές εκτάσεις), η δομή των ενδιαιτημάτων παραμένει ανέπαφη και παρέχεται καταφύγιο για πολλά διαφορετικά είδη [3]–[4].
Μία νέα μελέτη του Solar Trade Association [5] του Ηνωμένου Βασιλείου, καταγράφει την αύξηση της βιοποικιλότητας, ως μία ακόμη θετική επίπτωση των φωτοβολταϊκών πάρκων στο περιβάλλον, πέραν της εξοικονόμησης ενέργειας και της μείωσης των εκπομπών.
Σύμφωνα με δημοσίευμα της Cleantechnica, στο πλαίσιο της σχετικής έρευνας, εξετάστηκαν 11 μεγάλα φωτοβολταϊκά πάρκα σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο, τα οποία και συγκρίθηκαν με γειτονικά οικόπεδα, όπου συνεχίζουν να υπάρχουν γεωργικές καλλιέργειες, αντίστοιχες με αυτές που υπήρχαν και στα αγροκτήματα που πλέον «φιλοξενούν» τις ηλιακές εγκαταστάσεις. Μελετώντας λοιπόν, τα σχετικά στοιχεία, αναδεικνύεται μία σημαντική αύξηση της πολυμορφίας των πτηνών στα φωτοβολταϊκά πάρκα, αλλά και των φυτών και των λουλουδιών. Το γεγονός ισχύει μάλιστα και για τα πάρκα που φρόντισαν τα ίδια να φυτέψουν αγριολούλουδα στη γύρω περιοχή, αλλά και σε όλα όσα δεν προνόησαν σχετικά.
Η μελέτη σημειώνει ως αιτιολογία, ότι η εντατικοποίηση των γεωργικών πρακτικών, η χρήση φυτοφαρμάκων, αλλά και η καλλιέργεια σταθερά, συγκεκριμένων φυτών, που μπορούν να εκμεταλλευτούν γεωργικά, έχει «πλήξει» σημαντικά τη βιοποικιλότητα των αγροκτημάτων. Ως εκ τούτου, η παύση αυτών των διαδικασιών, εξαιτίας της εγκατάστασης φωτοβολταϊκών, μπορεί να αποτελέσει ενθαρρυντικό «μήνυμα» για το περιβάλλον.
Τα φ/β πάρκα μάλιστα, δείχνουν πιο ελκυστικά για τα περισσότερα είδη πτηνών, εξαιτίας και της μεγαλύτερης σκίασης που προσφέρουν, καθώς είναι κάτι που αποτελεί ζητούμενο για το κούρνιασμα και την ωοτοκία τους. Αντίστοιχα και η μεγαλύτερη ποικιλία φυτών και λουλουδιών, αυξάνει και την ποικιλία τροφής, για διαφορετικά είδη πουλιών.
Τα φ/β πάρκα επιτελούν το έργο τους χωρίς να ενοχλούν με κανένα τρόπο το περιβάλλον.
Με τη σωστή διαχείριση τους, μπορούν να φιλοξενήσουν μεγάλο κομμάτι χλωρίδας και πανίδας που βελτιώνει την αισθητική αξία και συμβάλλει στη βελτίωση της ποιότητας του αέρα, των υδάτων, της διάβρωτικότητας του εδάφους, και της ρύπανσης, παρέχοντας παράλληλα την ευκαιρία για κοινωνική συμμετοχή και εκπαίδευση.
Βιβλιογραφία
1.Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (2020), Βιοποικιλότητα των γεωργικών εκτάσεων: η συμβολή της ΚAΠ δεν κατάφερε να αναχαιτίσει τη μείωσή της. https://www.eca.europa.eu/el/Pages/DocItem.aspx?did=53892
- Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος (2019), “Ευρωπαϊκό περιβάλλον — Κατάσταση και προοπτικές το 2020”, https://www.eea.europa.eu/el/highlights/i-katastasi-toy-periballontos-stin
- Sandra Enkhardt (2019), Solar parks help biodiversity by recreating pre-industrial soil conditions. https://www.pv-magazine.com/2019/11/21/solar-parks-help-biodiversity-by-recreating-pre-industrial-soil-conditions/
- Rolf Peschel et al (2019), Solarparks – Gewinne für die Biodiversität, https://www.bne-online.de/fileadmin/bne/Dokumente/20191119_bne_Studie_Solarparks_Gewinne_fuer_die_Biodiversitaet_online.pdf
- https://www.solar-trade.org.uk/solar-farms-biodiversity-study-2/
Κων/νος Χ. Γκαράκης
Ενεργειακός Μηχανικός ΜSc, MA, MBA
Eπισκέπτης Καθηγητής στο Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών
Πανεπιστημίου Δυτ. Αττικής
