Πριν αρκετές μέρες ο Νίκος Γιώσκος ανέβασε στον προσωπικό του λογαριασμό στο fb μια ανάρτηση που έγραφε
13/2/1977-13/2/2020
43 χρόνια πριν στην αυλή του Γυμνασίου Αμυνταίου ο πρώτος αγώνας ΧΑΝΤΜΠΟΛ στην Ελλάδα!!!!
Υπερήφανος που συμμετείχα!!!!
Χρόνια μας πολλά!!!!!!!
Το χαντ-μπολ λοιπόν έγινε 43 χρονών, ένα χαντ-μπολ που ξεκίνησε από την πόλη του Αμυνταίου και για αυτό το λόγο πριν 3 χρόνια βραβεύτηκαν σε ειδική εκδήλωση κάποιοι από εκείνους που πήραν μέρος σε εκείνο το πρώτο παιχνίδι.
Τιμήθηκε ο Αμύντας Αμυνταίου (1977)
Από τον Αμύντα παρόντες ήταν οι: Χρήστος Κοτζαμανίδης, Νικόλαος Παπαχρήστου, Θωμάς Τζήγας, Βασίλης Τραϊανός, Πραξιτέλης Καζαντζίδης, Νικόλαος Γιώσκος, Κώστας Κοκτσίδης, Παύλος Καζαντζίδης, Κωνσταντίνος Λαζαρίδης.
Προπονητής: Θανάσης Ζάκας
Γραμματεία: Μαρία Πετρίδου
Η αρχή του χαντ-μπολ και οι πρώτοι αγώνες το 1977
Η ιδέα για τη δημιουργία του αθλήματος στο Αμύνταιο
Στους ανθρώπους που ασχολούνται με το άθλημα στη χώρα μας υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια η λανθασμένη άποψη -η οποία υιοθετείται ακόμη και σήμερα από ορισμένους- ότι το χάντμπολ πρωτοπαίχτηκε στο Αμύνταιο, επειδή το γνώριζαν οι κάτοικοι της περιοχής και οι μαθητές από την τηλεόραση των Σκοπίων.
Η άποψη αυτή δεν ευσταθεί βεβαίως, πρωτίστως, γιατί ελάχιστοι κάτοικοι είχαν τηλεόραση στις αρχές της δεκαετίας του ’70, γιατί η τηλεόραση των Σκοπίων έδειχνε κυρίως ποδόσφαιρο και σπάνια χάντμπολ και επειδή αυτοί που διατύπωναν την παραπάνω άποψη δεν γνώριζαν το μικροκλίμα της περιοχής τη χειμερινή περίοδο και το αρνητικό περιβάλλον που επικρατούσε στο σχολείο για το ποδόσφαιρο.
Το χάντμπολ σε μικρό γήπεδο με 7 παίκτες παίχτηκε στο Αμύνταιο σταδιακά και συγκυριακά, για δύο βασικούς λόγους.
Ο πρώτος είχε σχέση με το μάθημα φυσικής αγωγής και ο δεύτερος με την πιθανή εισαγωγή ορισμένων παικτών στην τότε γυμναστική ακαδημία, μέσω της εθνικής ομάδας.
Στο σχολείο τη χειμερινή περίοδο δεν μπορούσαν να εφαρμοστούν προγράμματα φυσικής αγωγής και αθλοπαιδιές -εκτός του ποδοσφαίρου- λόγω της έλλειψης κλειστού γυμναστηρίου και του ψύχους που επικρατούσε στην περιοχή εκείνη την περίοδο.
Έτσι, στη μεγάλη αυλή του Γυμνασίου (λέγεται ότι ήταν το παλιό γήπεδο ποδοσφαίρου της πόλης) παιζόταν τα ακαδημαϊκά έτη 1972-73 και 1973-74 μεταξύ των αγοριών και των κοριτσιών ένα μικτό είδος παιχνιδιού από χάντμπολ με 11 παίκτες και ράγκμπι στο πλαίσιο του μαθήματος φυσικής αγωγής τους χειμερινούς μήνες, επειδή απαγορευόταν αυστηρώς από τη διεύθυνση του σχολείου το ποδόσφαιρο [(τον προηγούμενο χρόνο, πριν διοριστεί στο Γυμνάσιο ως καθηγητής φυσικής αγωγής (ΚΦΑ) ο συντάκτης αυτού του κειμένου (Α. Ζάκας), τραυματίστηκαν μέσα στην τάξη την ώρα του μαθήματος ορισμένοι μαθητές-τριες από τα τζάμια που έσπασαν από την μπάλα ποδοσφαίρου), (το λόγο αυτόν επικαλέστηκε σε εμάς ο Γυμνασιάρχης)].
Επίσης, στους μήνες αυτούς δεν μπορούσε να παιχτεί το βόλεϊ στην αυλή του σχολείου, επειδή οι κινητικές προσπάθειες των παικτών είναι μικρής έκτασης.
Το μπάσκετ δεν μπορούσε να παιχτεί κι αυτό -αν και είναι περισσότερο κινητικό- επειδή το γήπεδο ήταν χωμάτινο με αρκετή άμμο στη σύνθεσή του και κατά το πιάσιμο της μπάλας το χώμα και η άμμος -που κολλούσαν επάνω της- έμπαιναν στα μάτια.
Έτσι, τους χειμερινούς μήνες των παραπάνω ετών παιζόταν αναγκαστικά το μικτό αυτό είδος παιχνιδιού στο μάθημα φυσικής αγωγής, που ήταν μεταξύ του χάντμπολ με 11 παίκτες και του ράγκμπι με κανόνες παιχνιδιού κυρίως αυτών του χάντμπολ με 11 παίκτες (βιβλίο κανονισμών και προπόνησης χάντμπολ με 11 και 7 παίκτες, είχε στην κατοχή του ο συντάκτης ΚΦΑ, αλλά και γνώση του παιχνιδιού με 11 παίκτες από τη φοίτησή του στη γυμναστική ακαδημία).
Η παραλλαγή αυτή του παιχνιδιού άρεσε πολύ στους μαθητές και τις μαθήτριες, που προ-τιμούσαν να παίζουν το παιχνίδι στην αυλή του σχολείου -ενίοτε και με τον ΚΦΑ- από ότι να κάνουν θεωρία του μαθήματος φυσικής αγωγής στην τάξη.
Η αναγκαιότητα αυτή -που οφειλόταν αποκλειστικά στις καιρικές συνθήκες της περιοχής και την απαγόρευση του ποδοσφαίρου στην αυλή του σχολείου- έβαλε τις βάσεις και δημιούργησε τις προϋποθέσεις εκείνες για τη σταδιακή δημιουργία του αθλήματος όπως παίζεται σήμερα, και όχι η τηλεόραση των Σκοπίων.
Σε κανέναν από τους συμμετέχοντες και κυρίως από τον συντάκτη ΚΦΑ δεν πέρασε ποτέ από το μυαλό, ότι έμπαιναν τα θεμέλια και γραφόταν σταδιακά η ιστορία του χάντμπολ της περιοχής και της χώρας και ότι σε κάθε μάθημα φυσικής αγωγής έμπαινε ένα μικρό λιθαράκι και ριχνόταν ο σπόρος του αθλήματος, κάθε φορά που παιζόταν η παραλλαγή αυτή της αθλοπαιδιάς.
Ο δεύτερος λόγος -ο οποίος προέκυψε πολύ αργότερα- είχε σχέση με την πιθανή εισαγωγή ορισμένων παικτών στην τότε γυμναστική ακαδημία -όπως προαναφέρθηκε- και ο οποίος αποτέλεσε ερέθισμα για τον συντάκτη ΚΦΑ, αλλά και κίνητρο για τους μαθητές-παίκτες για πιο συστηματική ενασχόληση με το άθλημα.
Από την άνοιξη του 1974 άρχισε να εξελίσσεται σταδιακά το παιχνίδι από το μεγάλο γήπεδο με 11 παίκτες σε μικρότερο γήπεδο στις διαστάσεις του παιχνιδιού με 7 παίκτες.
Σε κάθε σχεδόν μάθημα οι γραμμές του χωμάτινου γηπέδου οριοθετούνταν με ένα ακόντιο και για εστίες τοποθετούνταν αρχικά φόρμες των μαθητών και αργότερα πέτρες (τοποθετούνταν οι πέτρες αντί τις φόρμες, για να αποφεύγονται οι προστριβές μεταξύ των μαθητών, όταν η μπάλα χτυπούσε στις φόρμες και δεν ήταν εμφανής ο καταλογισμός του γκολ).
Από την επόμενη χρονιά (1975) μέχρι και την άνοιξη του 1977 (αποχώρηση του συντάκτη ΚΦΑ από το σχολείο και την πόλη, λόγω μετάθεσής του) το γήπεδο πήρε μια πιο μόνιμη μορφή και η οριοθέτησή του γινόταν με ασβέστη.
Στην αρχή ήταν ο ασβέστης σε σκόνη και αργότερα ήταν σε διάλυμα μέσα σε βαρέλι, το οποίο βρισκόταν μονίμως δίπλα στο ντουβάρι του κτηρίου του σχολείου. Το χάντμπολ, δηλαδή με 7 παίκτες με τη σημερινή του μορφή άρχισε να παίζεται σταδιακά στην ίδια αυλή από την άνοιξη του 1974.
Μετά το διαχωρισμό του σχολείου σε Γυμνάσιο και Λύκειο κάθε τμήμα στο λύκειο είχε την ανδρική και γυναικεία του ομάδα μέσα από τη μαθητική του κοινότητα και γίνονταν αγώνες άτυπου πρωταθλήματος μεταξύ των μαθητικών κοινοτήτων σχεδόν ολόκληρη την ακαδημαϊκή χρονιά.
Σχολικές ομάδες χειροσφαίρισης με 7 παίκτες άρχισαν να συγκροτούνται από τη μεθεπόμενη χρονιά (1976) και σε άλλα μέρη της Δυτικής Μακεδονίας από καθηγητές φυσικής αγωγής των σχολείων (Φλώρινα, Σέρβια, Άργος Ορεστικό, Πτολεμαΐδα, Κοζάνη).
Σε αυτό συνέβαλε η τοπική επιτροπή Σ.Ε.Γ.Α.Σ. Δυτικής Μακεδονίας, στην οποία υπεύθυνος ανάπτυξης του αθλήματος και μέλος του διοικητικού της συμβουλίου ήταν ο συντάκτης του κειμένου ΚΦΑ.
Από τις σχολικές αυτές ομάδες προήλθε ο «Εθνικός» Κοζάνης με προπονητή τον ΚΦΑ Αθανάσιο Μιμίτο, ο «Αμύντας» Αμυνταίου με προπονητή τον ΚΦΑ Αθανάσιο Ζάκα, και αργότερα η «Δόξα Περδίκκα» (είναι χωριό στην περιοχή Πτολεμαΐδας) με προπονητή τον ΚΦΑ Σταύρο Νόβα.
Οι πρώτοι επίσημοι αγώνες χάντμπολ στην Ελλάδα με 7 παίκτες
Οι πρώτοι επίσημοι αγώνες χάντμπολ στην Ελλάδα με 7 παίκτες έγιναν στο Αμύνταιο στις 13 Φεβρουαρίου 1977, ημέρα Κυριακή, στις 12 το μεσημέρι στην αυλή του Γυμνασίου με υπεύθυνο τον ΚΦΑ του Λυκείου Αθανάσιο Ζάκα, και φορέα τον Αμύντα Αμυνταίου.
Τους αγώνες παρακολούθησαν επίσημοι [(Γ.Γ. Βόρειας Ελλάδας (Μαρινάκης), Νομάρχης Φλώρινας (Ασπασίδης), Δήμαρχος Αμυνταίου (Φιλίππου), Ειρηνοδίκης Αμυνταίου (Σαββάκης) και φορείς της πόλης)], εκπρόσωποι της τεχνικής επιτροπής χειροσφαίρισης του Σ.Ε.Γ.Α.Σ (Μπουφίδης, Μαγκλάρας, Σταθάτος), και πολλοί κάτοικοι της περιοχής Αμυνταίου. Η πρόσκληση των επισήμων έγινε με έγγραφα από τον Αμύντα και το «κάλεσμα» των κατοίκων έγινε με φέιγ βολάν .
Στους αγώνες εκείνους συμμετείχαν οι ομάδες του «Εθνικού» Κοζάνης, του «Αμύντα» Αμυνταίου, του «Λυκείου» Αμυνταίου και η ομάδα «Λαϊκής Επιμόρφωσης» (Ν.Ε.Λ.Ε.) Αμυνταίου.
Στους αγώνες συμμετείχαν, επίσης και κοπέλες της ομάδας «ΝΕΛΕ» και του «Αμύντα». Οι παίκτες και οι παίκτριες που συγκροτούσαν τις ομάδες Αμυνταίου, ήταν όλοι μαθητές και μαθήτριες του Λυκείου, εκτός από τον Χρ. Κοτζαμανίδη που ήταν παίκτης του Αμύντα και ΚΦΑ στο Γυμνάσιο – Λύκειο.
Στους αγώνες έγιναν τρία παιχνίδια αρρένων και ένα παιχνίδι θηλέων με διαιτητές τον παίκτη – μαθητή Ηλία Μπούτση και τους ΚΦΑ Κοτζαμανίδη Χρ. και Ζάκα Αθ., Γραμματείς των αγώνων ήταν οι μαθήτριες του Λυκείου Χατζηαθανασίου E. και Πετρίδου Μ.
Στον πρώτο αγώνα αντίπαλοι ήταν οι ομάδες του «Αμύντα» και του «Εθνικού» και το σκορ ήταν 8-2 υπέρ του «Αμύντα».
Στον δεύτερο αγώνα ήταν οι ομάδες του «Αμύντα» και της «ΝΕΛΕ» και το σκορ ήταν 16-6 υπέρ του «Αμύντα», και στον τρίτο αγώνα αντίπαλοι ήταν οι ομάδες της «ΝΕΛΕ» και του «Λυκείου» και το σκορ ήταν 6-3 υπέρ της «ΝΕΛΕ».
Στις γυναίκες ήταν οι ομάδες του «Αμύντα» και της «ΝΕΛΕ» και το σκορ ήταν 1-0 υπέρ του «Αμύντα».
Η κατάταξη των ομάδων ήταν «Αμύντας», «Εθνικός,» «ΝΕΛΕ» και «Λύκειο» Αμυνταίου και στις γυναίκες ήταν ο «Αμύντας» και η «ΝΕΛΕ» Αμυνταίου.
Την ίδια ημέρα στην Αθήνα ( Καλογρέζα) διεξάγονταν και οι πανελλήνιοι αγώνες ανωμάλου δρόμου, στους οποίους συμμετείχαν οι δρομείς των μεσαίων και μεγάλων αποστάσεων του Αμύντα, που ήταν όλοι μαθητές και μαθήτριες, αλλά και παίκτες και παίκτριες χάντμπωλ.
Για τους αγώνες αυτούς ο συντάκτης ΚΦΑ που ήταν προπονητής τους βρισκόταν στο δίλημμα να συνοδεύσει την ομάδα στην Αθήνα ή να παραμείνει στους αγώνες χάντμπωλ, που είχε όλη την ευθύνη διεξαγωγής τους.
Στον προβληματισμό αυτόν τη λύση έδωσε ο έφορος της ομάδας Γιώργος Ελληνίδης, που συνόδευσε την ομάδα στην Αθήνα. Αξίζει να σημειωθεί ότι ολόκληρη η εκδήλωση ή στιγμιότυπά της καταγράφηκαν από το μέλος της επιτροπής ανάπτυξης του Σ.Ε.Γ.Α.Σ. Μίλτο Μπουφίδη, ο οποίος θα δωρίσει την ταινία -όπως μάς υποσχέθηκε- στο Δήμο Αμυνταίου για το μουσείο χάντμπωλ που θα γίνει στο κλειστό γυμναστήριο της πόλης.
Με σκοπό να τιμήσουμε τους συμμετέχοντες παίκτες και τις παίκτριες -έστω και μετά 40 χρόνια- αναφέρουμε τα ονόματά τους, όπως είναι γραμμένα στο φύλλο αγώνων .
Έτσι, την ομάδα του «Εθνικού» Κοζάνης αποτελούσαν οι παίκτες: Μούττας, Τζιούτζιος, Μαυροματίδης, Γιάντζος, Καλαμάτας, Κάβουρας, Παπαϊωάνου, Μάμμας, Τσακιλτζίδης, Βασιλειάδης και Κωνσταντινίδης, ενώ προπονητής της ήταν ο ΚΦΑ Αθανάσιος Μιμίτος.
Την ομάδα του «Αμύντα» Αμυνταίου αποτελούσαν οι παίκτες: Μουταφίδης Νικόλαος, Μουταφίδης Αναστάσιος, Κοτζαμανίδης Χρήστος, Παπαχρήστου Νικόλαος, Τζήγας Θωμάς, Τραϊανός Βασίλειος και Χατζίκας Δημήτριος.
Την ομάδα του «Λυκείου» αποτελούσαν οι παίκτες: Δήμας Ιωάννης, Παπαδόπουλος Γεώργιος, Μπάρζας Γεώργιος, Αναστασιάδης Γεώργιος, Καζαντζίδης Παύλος, Λαζαρίδης Κων/νος και Δέτσικας Ηλίας.
Την ομάδα της «ΝΕΛΕ» αποτελούσαν οι παίκτες: Καζαντζίδης Πραξιτέλης, Τσουμήτας Αλέξανδρος, Ρακόπουλος Πέτρος, Γιώσκος Νικόλαος, Σαρακατσάνης Ευάγγελος, Μπούτσης Ηλίας, Λαζαρίδης Ιωάννης και Κοκτσίδης Κων/νος.
Τη γυναικεία ομάδα του «Αμύντα» αποτελούσαν οι παίκτριες: Νικολαϊδου, Γιαννίδου, Μούρτζου Βασιλική, Χατζή, Μπάρου, Γαργάνη Ανθούλα, και Ταμίλια Ζαχαρούλα.
Τέλος, τη γυναικεία ομάδα της «ΝΕΛΕ» αποτελούσαν οι παίκτριες: Χατζηιωάννου Αλεξάνδρα, Παπαδάκη, Χρηστίδου, Τσουμήτα Στέλλα, Φωτιάδου Παρθένα, Χατζηκωνσταντίνου και Παλιάτσου.
Προπονητής σε όλες τις ομάδες του Αμυνταίου ήταν ο ΚΦΑ του Λυκείου Αθανάσιος Ζάκας.
(Πηγή: Αθανάσιος Ζάκας πρώην καθηγητής φυσικής αγωγής και νυν Ομότιμος καθηγητής ΤΕΦΑΑ, ΑΠΘ)
