Σε φάση αναδιάταξης σε όλα τα επίπεδα βρίσκεται η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, μια περιοχή με μεγάλες ιδιαιτερότητες που περνά σε νέα εποχή, αυτή της απεξάρτησης της τοπικής οικονομίας από τον λιγνίτη, αλλά και της εξισορρόπησης των μεγάλων πόλεων της περιφέρειας μεταξύ τους. Στόχος να κλείσει ψαλίδα σε επίπεδο εκσυγχρονισμού και υποδομών με άλλες μεγάλες πόλεις της χώρας.
Στη Δυτική Μακεδονία οι μεγάλες πόλεις που αποτελούν τον κορμό της περιφέρειας είναι τέσσερις. Κοζάνη, Φλώρινα, Γρεβενά και Καστοριά. Μέσα από τα τοπικά σχέδια ανάπτυξης της κάθε πόλης ξεχωριστά, υλοποιούνται έργα και παρεμβάσεις συνολικού προϋπολογισμού άνω των 3,6 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Κοζάνη 1,6 δισ. ευρώ
Πιο συγκεκριμένα, ξεκινώντας από την Κοζάνη, οι 3 σημαντικότεροι οικονομικά τομείς της είναι:
- Ορυχεία, παραγωγή ενέργειας, απόβλητα σε ποσοστό 48% που αποτελούν και τον κυρίαρχο κλάδο
- Δημόσια διοίκηση, εκπαίδευση και υγεία, 16%
- Χονδρικό και λιανικό εμπόριο, καταλύματα, εστίαση, 11%.
Αναφορικά με το οικονομικό επίπεδο των κατοίκων, στην Περιφερειακή Ενότητα Κοζάνης το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι χαμηλό, ανέρχεται στα 16.910 ευρώ (στοιχεία του 2022) και είναι κατά 14% χαμηλότερο του εθνικού μέσου όρου.
Σε μια προσπάθεια η Κοζάνη να γυρίσει σελίδα, το Τοπικό Σχέδιο Ανάπτυξης περιλαμβάνει έργα και χρηματοδοτήσεις ύψους 1,6 δισ. ευρώ. Από αυτά, τα 1,2 δισ. ευρώ αφορούν έργα και 376 εκατ. ενισχύσεις και δάνεια επιχειρήσεων, μέσω Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας και ΕΣΠΑ.
Οι άμεσες παρεμβάσεις που έχουν υλοποιηθεί, βρίσκονται σε εξέλιξη ή στο στάδιο σχεδιασμού για την πόλη είναι:
- Κατασκευή αρδευτικού Βόρειας Ζώνης Πολυφύτου, προϋπολογισμού 100 εκατ. ευρώ
- Ολοκλήρωση οδικού τμήματος Κοζάνη – Γέφυρα Ρυμνίου
- Παραλίμνια οδική χάραξη λίμνης Πολυφύτου
- Επαναλειτουργία της σιδηροδρομικής γραμμής Πτολεμαΐδας – Κοζάνης και Αμύνταιου – Πτολεμαΐδας
- Εθνικό οδικό δίκτυο (σύνδεση με Εγνατία οδό – Πτολεμαΐδα – Αμύνταιο) Τμήμα Πτολεμαΐδα – Ξινό Νερό
- Ολοκληρωμένες παρεμβάσεις στην Ακρινή Κοζάνης
- Αεροδρόμιο Κοζάνης
- Υποδομές ύδρευσης Βελβεντού και Σερβίων
- Αξιοποίηση βιομηχανικής περιοχής ΑΕΒΑΛ
- Κόμβος καινοτομίας για το πράσινο Η2 και την αποθήκευση ενέργειας
- 3ο πρόγραμμα ενίσχυσης κλάδου γούνας
- Κατασκευή ψυχογηριατρικού κέντρου Εορδαίας και
- Φοιτητικές εστίες – 350 κλίνες στην Κοζάνη.
Φλώρινα 1,04 δισ. ευρώ
Η πόλη της Φλώρινας έχει ως σημαντικότερους τομείς για την οικονομία της τους εξής:
- Βιομηχανία και παραγωγή ενέργειας. Καταλαμβάνει την υψηλότερη συμμετοχή με 40%.
- Το Δημόσιο με 18%
- Πρωτογενή τομέα με το υψηλότερο ποσοστό στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας (ΠΔΜ) που φτάνει το 18%
- Χονδρικό και λιανικό εμπόριο, με πολύ χαμηλή συμμετοχή στο 11%.
Με 19.280 ευρώ έχει σταθερά το υψηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ εντός της ΠΔΜ, αρκετά κοντά στον εθνικό μέσο όρο.
Βάσει του Τοπικού Σχεδίου Ανάπτυξης στην πόλη της Φλώρινας θα διοχετευτεί το ποσό του 1,04 δισ. ευρώ για έργα αναβάθμισης των υποδομών και ενίσχυση της επιχειρηματικότητας. Πιο αναλυτικά το ποσό διαμοιράζεται σε 923 εκατ. ευρώ για έργα και 122 εκατ. ευρώ για ενισχύσεις και δάνεια επιχειρήσεων μέσω ΤΑΑ και ΕΑΤ.
Οι παρεμβάσεις που έχουν άμεσο χαρακτήρα είναι:
- Νέο αναπτυξιακό πρόγραμμα ΔΑΜ με πόρους πράσινου ταμείου ύψους 137 εκατ. ευρώ
- Επαναλειτουργία επιβατικής αμαξοστοιχίας Δήμου Αμυνταίου
- Σιδηροδρομική σύνδεση Φλώρινα – Θεσσαλονίκη
- Εθνικό οδικό δίκτυο (σύνδεση με Εγνατία οδό – Πτολεμαΐδα – Αμύνταιο) | Τμήμα Πτολεμαΐδα – Ξινό Νερό
- Επιχειρηματικότητα σε παραμεθόριες περιοχές (φοροαπαλλαγή, επιχορήγηση δημοσίου, επιδότηση leasing, επιδότηση απασχόλησης, ταχεία αδειοδότηση, δάνεια με εγγύηση ΕΑΤ)
- Αναβάθμιση χιονοδρομικού Βίγλας Πισοδερίου
- Αναβάθμιση Κέντρου Φυσικής και Ιατρικής Αποκατάστασης Αμυνταίου
- Αναβάθμιση Γενικού Νοσοκομείου Αμύνταιου Φλώρινας και Κέντρων Υγείας Αμύνταιου
- Επίδομα άγονης πριοχής
- Κινητές Ομάδες Υγείας,
- Φοιτητικές εστίες για 150 φοιτητές και
- Τηλεθέρμανση.
Γρεβενά 437 εκατ. ευρώ
Με χαμηλό κατά κεφαλήν ΑΕΠ αρκετά κάτω από τον εθνικό μέσο όρο και σταθερά πρώτους κλάδους σε απόλυτο αριθμό προσλήψεων την Εστίαση και το Λιανικό Εμπόριο, η πόλη των Γρεβενών έχει να διαχειριστεί σειρά προκλήσεων οι σημαντικότερες από τις οποίες είναι:
- Ανάπτυξη και διαφοροποίηση του Τουρισμού (υποδομές, ορεινός, προσκηνυματικός κ.α.)
- Αξιοποίηση πολιτιστικού αποθέματος και αποτυπώματος φυσικής ιστορίας
- Βιώσιμη και ανταγωνιστική ανάπτυξη υπαίθρου
- Διαχείριση υδάτων
- Εκσυγχρονισμός των βασικών υποδομών και δικτύων
- Ενέργεια
Για να μπορέσει η πόλη να αντεπεξέλθει στις παραπάνω προκλήσεις και να βελτιωθεί σε επίπεδο υποδομών και ανταγωνιστικότητας, το Τοπικό Σχέδιο Ανάπτυξης είναι ύψους 437 εκατ. ευρώ. Από το σύνολο του ποσού τα 412 εκατ. είναι για έργα και τα 25 για ενίσχυση επιχειρήσεων.
Οι παρεμβάσεις προτεραιότητας είναι:
- Ανάπτυξη ειδικών τουριστικών υποδομών και αναβάθμιση αθλητικών εγκαταστάσεων περιοχής.
- Ειδικές μορφές τουρισμού, θεματικά μονοπάτια, αξιοποίηση γεφυριών.
- Οργανωμένη ανάδειξη πολιτιστικού και ιστορικού πλούτου της περιοχής.
- Ίδρυση εκπαιδευτικού κέντρου επαγγελματικής εκπαίδευσης, κατάρτισης, επιστημονικής έρευνας και δια βίου μάθησης του Ε.Κ.Α.Β. για θέματα επείγουσας προνοσοκομειακής φροντίδας πρώτων βοηθειών.
- Οδικές συνδέσεις (Βασιλίτσα, σύνδεση Γρεβενών-Δεσκάτης).
- Ενίσχυση – προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων, αξιοποίηση οδικών αξόνων, σύνδεση με τα διεθνή κέντρα μεταφοράς.
- Κίνητρα συγκράτησης πληθυσμού και επανακατοίκησης στην περιοχή.
- Ανάπλαση Γρεβενίτη ποταμού.
- Αξιοποίηση του Εθνικού Χιονοδρομικού Κέντρου Βασιλίτσας καθώς και του ορεινού όγκου.
Καστοριά 592 εκατ. ευρώ
Η Καστοριά είναι μια πόλη με άμεση ανάγκη ενίσχυσης του εισοδήματος των κατοίκων της και ανάπτυξης του επιχειρηματικού και επαγγελματικού περιβάλλοντος, καθώς καταγράφει το χαμηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ εντός της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας. Οι πρώτοι κλάδοι που προσφέρουν θέσεις εργασίας και πρώτοι σε απόλυτο αριθμό προσλήψεων είναι η Εστίαση, η Φυτική και Ζωική Παραγωγή.
Οι προκλήσεις που έχει να διαχειριστεί στις οποίες εάν μπορέσει να αντεπεξέλθει αποτελούν και ευκαιρίες ανάπτυξης είναι, το μεγάλο περιθώριο ανάπτυξης και διαφοροποίησης του Τουρισμού (υποδομές, ειδικές μορφές κ.α.), η συγκράτηση του κλάδου γούνας, η βιώσιμη διαχείριση υδάτων, ο εκσυγχρονισμός των βασικών υποδομών και δικτύων και η αξιοποίηση του πλούσιου πολιτιστικού αποθέματος.
Το Τοπικό Σχέδιο Ανάπτυξης Καστοριάς είναι ύψους 592 εκατ. ευρώ. Τα 524 εκατ. για την υλοποίηση έργων και τα 68 εκατ. για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας. Οι άμεσες προτεραιότητες που αποτελούν συνεργασία κυβέρνησης, αυτοδιοίκησης και παραγωγικών φορέων είναι μεταξύ άλλων:
Θέματα χωροταξικού σχεδιασμού, χρήσεις, προστασία φυσικού περιβάλλοντος
- Πρόγραμμα ενίσχυσης επιχειρήσεων κλάδων γούνας
- Πρόγραμμα απασχόλησης για εργαζόμενους σε κλάδο γουνοποιίας (ΔΥΠΑ) και παράταση καθεστώτος αναστολής για εργαζόμενος σε γουνοποιία
- Παραχώρηση ακινήτων δημοσίου για αξιοποίηση από αυτοδιοίκηση
- Ειδικές μορφές τουρισμού & συνοδά έργα
- Ενίσχυση μηχανοκίνητου αθλητισμού
- Ζητήματα ενεργειακής αναβάθμισης και αυτονομίας
- Κοινωνικές υποδομές
- Αγροτική και δασική οδοποιία
- Πολιτικές συγκράτησης πληθυσμού
- Τακτοποίηση ιδιοκτησιακών θεμάτων
- Ad hoc πρόγραμμα οικονομικής ενίσχυσης για ζημιές απώλειας παραγωγής στην καλλιέργεια της μηλιάς
Σημαντικά έργα που κάνουν τη διαφορά
Και στις τέσσερις μεγάλες πόλεις της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη μεγάλα έργα τα οποία θα βελτιώσουν σε μεγάλο βαθμό τον τομέα για τον οποίο υλοποιούνται. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν:
Η ανέγερση φοιτητικών εστιών συνολικής δυναμικότητας 750 κλινών στις πανεπιστημιουπόλεις Κοζάνης (350 κλινών), Φλώρινας (150 κλινών), Καστοριάς (150 κλινών) και Πτολεμαΐδας (100 κλινών). Με προϋπολογισμό 105,3 εκατ. ευρώ, το έργο έχει εκτιμώμενο χρόνο ολοκλήρωσης τον 3ο του 2026.
Η Μονάδα Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης (ΣΗΘΥΑ), παραγόμενης ωφέλιμης θερμικής ισχύος ≥65MWth υπό μορφή θερμού νερού για δίκτυο τηλεθέρμανσης το οποίο θα εγκατασταθεί στο χώρο του Α.Η.Σ. Καρδιάς της Δημοτικής Ενότητας Δημητρίου Υψηλάντη, του Δήμου Κοζάνης. Το έργο βρίσκεται σε εξέλιξη έχει προϋπολογισμό 81,3 εκατ. ευρώ και αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί τέλη 2026 με αρχές 2027.
Με προϋπολογισμένη δαπάνη 70 εκατ. ευρώ, υπό σχεδιασμό είναι το έργο, «Εγκατάσταση και λειτουργία Μονάδας παραγωγής ηλεκτρολυτικού υδρογόνου, δυναμικότητας 100 MW, εντός του πρώην ΑΗΣ Αμυνταίου – Φιλώτα».
Σε εξέλιξη βρίσκεται με προϋπολογισμό 13,5 εκατ. ευρώ, η δημιουργία Εκπαιδευτικού Αστρονομικού Πάρκου ΟΡΛΙΑΚΑ στον Νομό Γρεβενών από το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας.
Τέλος, 71 εκατ. ευρώ είναι ο προϋπολογισμός του έργου «Κατασκευή Επαρχιακής Οδού Καστοριάς – Πτολεμαΐδας, Άξονας: Τμήμα ρέμα Κωτούρη – όρια νομού Κοζάνης με σήραγγα στην Κλεισούρα», το οποίο εάν δεν υπάρξουν καθυστερήσεις, η ολοκλήρωση του αναμένεται εντός των επόμενων μηνών.
Πηγή: makedonikanea.gr