Το πρώτο σου χρέος, εκτελώντας τη θητεία σου στη ράτσα, είναι να νιώσεις μέσα σου όλους τους προγόνους. Το δεύτερο, να φωτίσεις την ορμή τους και να συνεχίσεις το έργο τους. Το τρίτο σου χρέος, να παραδώσεις στο γιο τη μεγάλη εντολή να σε ξεπεράσει….. Ν.Καζαντζάκης
Το δωδεκαήμερο των Χριστουγέννων πλησιάζει και ο Θεός Μώμος θα πάρει σάρκα και οστά. Οι ιερείς χορευτές του, θα βγουν στους δρόμους για το καλό της χρονιάς μιας και ανήκει τις ευετηριακές γιορτές, όπως αναφέρει ο μεγάλος πατέρας της Λαογραφίας Ν. Πολίτης. Ένα δρώμενο που έχει την απαρχή του στην εποχή πριν την ελληνική αρχαιότητα, και κατά συνέπεια είναι παλαιότερο από τις διονυσιακές τελετές και το αρχαίο αττικό δράμα και έχει επιβιώσει ανά τους αιώνες. Τα Μωμοέρια ή Κοταμάνια είναι δικαίως το δρώμενο των δρωμένων αφού έχει περάσει στη νέα γενιά μέσω βιωματικού χαρακτήρα. Στα προσφυγικά χωριά του Δήμου Κοζάνης, Άγιο Δημήτριο, Αλωνάκια, Πρωτοχώρι, Ρυάκιο, Σκήτη και Τετράλοφο, όπως κάθε χρόνο αναβιώνει το δρώμενο των Μωμογέρων με ιδιαίτερη θέρμη από τους νέους τέταρτης προσφυγικής γενιάς και αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του δωδεκαημέρου. Οι νέοι άντρες, οι 12 χορευτές και ο θίασος με τη συνοδεία των παραδοσιακών μουσικών οργάνων χορεύοντας, τραγουδώντας και σατιρίζοντας γυρνούν σε όλο το χωριό για να ευχηθούν σε κάθε οικογένεια «Υίαν και ευλο’ίαν και καληχρονίαν».
Αυτό που προκαλεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι το πάθος και η συνέπεια των νέων που έρχεται να δώσει την απάντηση στις πληροφορίες που δεχόμαστε καθημερινά και θέλουν τους νέους να απομακρύνονται από την παράδοση, να δείχνουν έναν αρνητισμό, να είναι αδιάφοροι και την παράδοση να χάνεται στην σφαίρα της παγκοσμιοποίησης. Ζωντανό παράδειγμα αποτελεί η αναβίωση του δρωμένου, όταν τα νέα παλικάρια με το πρόσταγμα του αρχηγού χτυπούν δυνατά τα πόδια στη γη και αυτή τρέμει, όταν τραγουδούν δίστιχα στην ποντιακή διάλεκτο, όταν φορούν την παραδοσιακή φορεσιά που φορούσαν οι πατεράδες τους, οι παππούδες τους, οι πρόγονοί μας, όταν κοιτούν ψηλά τον ουρανό και βλέπουν εκείνη τη μορφή που σήμερα δεν είναι μαζί τους αλλά τους έμαθε να σέβονται να εκτιμούν και να είναι άνθρωποι. Ένα δρώμενο μπορεί για κάποιους να είναι μία ζωντανή αναπαράσταση αλλά για έναν νέο που έχει τη βιωματική σχέση είναι όλη του η ζωή. Γι αυτό και όλοι οι νέοι των Ποντιακών Σωματείων, που είναι πιστοί στην παράδοση διαμορφώνουν τους συλλόγους τους σε κέντρα πολιτισμού και προσπαθούν να εμφυσήσουν στους μικρότερους την αυθεντικότητα της παράδοσης και στους μεγαλύτερους να μην ξεφεύγουν από αυτή ,γιατί εμείς το μέλλον μας δεν το θέλουμε αλλοιωμένο, εντυπωσιάζει η μοναδικότητά του, που είναι όλη του η ψυχή. Η νεολαία μας, λοιπόν, στέλνει το μήνυμα σε όλους τους νέους να είναι κοντά στην παράδοση γιατί είναι ένας αναλλοίωτος πολιτιστικός θησαυρός που προάγει ύψιστες αξίες και διαμορφώνει στάσεις και αντιλήψεις ζωής. Έτσι κάθομαι διαβάζω και ξανά διαβάζω το γνωμικό του Νίκου Καζαντζάκη «Το πρώτο σου χρέος, εκτελώντας τη θητεία σου στη ράτσα, είναι να νιώσεις μέσα σου όλους τους προγόνους. Το δεύτερο, να φωτίσεις την ορμή τους και να συνεχίσεις το έργο τους. Το τρίτο σου χρέος, να παραδώσεις στο γιο τη μεγάλη εντολή να σε ξεπεράσει» και σκέφτομαι πως είναι η απόλυτη φράση για να χαρακτηρίσει τον Ελληνικό Πολιτισμό και τον κάθε νέο που ασχολείται σοβαρά με την παράδοση!
Κατσόγιαννου-Τριανταφύλλου Ευθυμία
(Έφη Πορτοράζ)
Ιστορικός
Με σεβασμό τον πολιτισμό και την παράδοση !
Υίαν και ευλο’ίαν και καληχρονίαν!
Σας προσκαλούμε στα χωριά του Δήμου Κοζάνης τις μέρες του Δωδεκαημέρου των Χριστουγέννων όπου θα αναβιώσει το δρώμενο.
Άγιος Δημήτριος 25-26 Δεκεμβρίου 2014
Αλωνάκια 31-1 Ιανουαρίου 2015
Πρωτοχώρι 4 κ’ 6 Ιανουαρίου 2015
Ρυάκιο 1 Ιανουαρίου 2015
Σκήτη 27-28 Δεκεμβρίου 2015
Τετράλοφος 25-26 Δεκεμβρίου 2014
