Για παράνομες πράξεις (ή παραλείψεις) των οργάνων του Δημοσίου, μεταξύ των οποίων οι Δήμοι όπως και άλλα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, κατά την άσκηση δημόσιας εξουσίας που τους έχει ανατεθεί, το Δημόσιο ενέχεται σε αποζημίωση. Η ευθύνη προς αποζημίωση γεννάται δηλαδή και από παραλείψεις οφειλόμενων νόμιμων υλικών ενεργειών, εφόσον οι τελευταίες συνάπτονται με την οργάνωση και τη λειτουργία των δημοσίων αυτών υπηρεσιών. Έτσι έκρινε το Συμβούλιο της Επικρατείας από το 2011 επιδικάζοντας αποζημίωση ύψους 58.694,05 € υπέρ συγγενών απανθρακωμένου θύματος και κατά του Δήμου Αγίου Κυρήκου Ικαρίας έπειτα από πυρκαγιά που ξέσπασε τον Ιούλιο του 1993. Με την πλούσια νομολογία του με τις Αποφάσεις ΣτΕ 3839/2012, ΣτΕ 1774/2015 αλλά και τις εντελώς πρόσφατες ΣτΕ 433/2018 και 1159/2018, το Συμβούλιο της Επικρατείας άνοιξε το δρόμο για την απόδοση ευθυνών και τον καταλογισμό αποζημίωσης στα θύματα των πυρκαγιών.
Αντί νεκρολογίας όμως, θα περιοριστώ στην παράθεση 7 ερωτημάτων που αναζητούν απαντήσεις, καθώς η περίσταση δεν προσφέρεται για τίποτα άλλο πέρα από την ανάγκη για στήριξη όσων θυμάτων ζουν έπειτα από αυτή την ανείπωτη τραγωδία.
- Ήταν ή δεν ήταν γνωστό από το 1980 (βλ. εδώ: https://www.civilprotection.gr/sites/default/gscp_uploads/media/MapPD_575_80_Internet_el_GR.pdf) ότι η περιοχή της Ανατολικής Αττικής χρήζει ιδιαίτερης προστασίας από πυρκαγιές;
- Αποτέλεσε σε σχέση με άλλους υποψηφίους ή όχι κριτήριο για το διορισμό του νυν Γ.Γ. Πολιτικής Προστασίας, η ιδιότητα μέλους σε σύλλογο που ως πρόεδρο έχει τον Υπουργό Εξωτερικών, (βλ. εδώ: https://www.civilprotection.gr/el/γενικός-γραμματέας-πολιτικής-προστασίας).
- Ποιο είναι το κριτήριο για τον ορισμό της ως υπευθύνου πολιτικής προστασίας της Περιφέρειας Αττικής της αρμόδιας Περιφερειακής Συμβούλου; Μήπως το γεγονός ότι «[…] πάλεψε και διαχώρισε τη θέση της στο καθεστώς των Μνημονίων συμμετέχοντας ενεργά σε κινήσεις και κινήματα αλληλεγγύης και ανατροπής», όπως αναφέρει το βιογραφικό της; Ή μήπως η κατάρτισή της σε θέματα διαχείρισης κρίσεων;
- Γιατί δεν εφαρμόστηκε το από 2015 Σχέδιο για την Αντιμετώπιση Κινδύνων από την Εκδήλωση Δασικών Πυρκαγιών του Δήμου Πεντέλης; (βλ. εδώ: http://www.penteli.gov.gr/attachments/article/5162/Antimetopisi%20Kindinon%20Dasikon%20Pyrkagion%202015.pdf)
- Υπάρχει ή δεν υπάρχει Σχέδιο Εκκένωσης των Δήμων που επλήγησαν από τις πυρκαγιές; (πρόκειται φυσικά για ρητορική ερώτηση- σχέδιο δεν υφίσταται, ενώ όπως δήλωσε χθες ο Δήμαρχος Ραφήνας «Ουδέποτε δόθηκε εντολή για εκκένωση οικισμών στη Ραφήνα από τους αρμοδίους», βλ. εδώ: https://www.protothema.gr/greece/article/807712/dimarhos-rafinas-pote-den-lavame-edoli-ekkenosis-ton-oikismon/)
- Γιατί δεν υπάρχει ούτε μία ανακοίνωση των Δήμων που επλήγησαν από τις πυρκαγιές, που να αφορά τη λήψη μέτρων στη βάση του Άρθρου 94, παρ. 1 στ. 26 του Ν. 3852/2010, σχετικά με την υποχρέωση καθαρισμού των ιδιοκτησιών προς αποτροπή πρόκλησης και επέκτασης πυρκαγιάς; Με δεδομένο ότι βρισκόμαστε στην καρδιά της αντιπυρικής περιόδου, και με το Δείκτη Επικινδυνότητας στο 4, τι περίμεναν οι Δήμοι για να εκδώσουν σχετικές ανακοινώσεις;
- Άραγε, απαιτείται καλύτερος συντονισμός ή μήπως φταίει κάτι άλλο; Διότι με τα όσα προβλέπει το αναλυτικότατο υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο για το σχεδιασμό και την αντιμετώπιση ανάλογων περιστατικών και για τα τρία επίπεδα (γενικό, περιφερειακό, τοπικό) πολιτικής προστασίας, δεν νοείται να θρηνούμε τόσες ζωές σε παραθαλάσσιες και μη δύσβατες αστικές περιοχές.
- Αληθεύει ότι από τα 18 Canadair, επιχειρησιακά είναι μόνο τα 7 ενώ τελικά έμειναν να επιχειρούν μόνο τα 2; Ποιος θα αναζητήσει την πολιτική ευθύνη των προσώπων που ορίζει ο νόμος ως υπευθύνους πολιτικής προστασίας και στα τρία επίπεδα διάρθρωσής της;
Για αυτή τη τραγωδία, στο πλαίσιο της αστικής ευθύνης του Δημοσίου θα αποζημιωθούν μόνο οι συγγενείς των θυμάτων. Οι 80 όμως νεκροί ζητούν δικαίωση, και για τη δικαίωση αυτή πρέπει να αναζητηθεί η πολιτική ευθύνη των προσώπων που ευθύνονται, ενδεχομένως και η ποινική τους ευθύνη. Νομολογιακό προηγούμενο υπάρχει.
Είναι ντροπή να δαπανώνται τόσα ποσά για πυροπροστασία, να υφίσταται ένα επαρκές θεσμικό πλαίσιο για τον σχεδιασμό και την αντιμετώπιση πυρκαγιών και φυσικών καταστροφών, και οι υπεύθυνοι για την άσκηση των ανωτέρω πολιτικών να αποδίδουν τις ευθύνες στο «Στρατηγό Άνεμο».
του Γιάννη Τζιουρά,
Διεθνολόγος- Πολιτικός Επιστήμονας,
υπ. δρ. Νομικής ΑΠΘ
