Τα νιάτα ελπίδα κάθε λαού
«Αγαπημένα νιάτα, δροσιά και φως γεμάτα»
Έτσι τραγούδησε ο Γ. Βερίτης, ο χριστιανός ποιητής «την άνοιξη της ζωής» τα νιάτα. Ο Πετράρχης είπε πολύ σωστά, «Η άνοιξη είναι η νιότη του Χρόνου, η νιότη είναι η άνοιξη της ζωής». Όμορφη η νιότη όσο και η άνοιξη. Ιδιαίτερα η σημερινή, η ανθισμένη νιότη που παλεύει και μάχεται μέσα σ’ ένα κουρασμένο από τα δεινά τη κρίσης, από το φόβο και την αγωνία μέσα σ’ ένα αβέβαιο παρόν και ένα άγνωστο μέλλον.
Ποιος από μας δεν καμαρώνει την αγωνιστική πορεία, ποιος δεν ξεκουράζεται από την ομορφιά της ζωής της, ποιος δεν αισιοδοξεί στη λαμπερή της ματιά, με μια καινούρια ελπίδα και προσδοκία για το μέλλον, αλλά και ποιος δεν αισθάνεται να τον πιέζει, βαρύ το χρέος γι’ αυτή τη νιότη που γεμίζουν την ύπαρξη της ερωτηματικά, απορίες, αγωνίες, ανησυχίες να χειραγωγήσει σωστά. Αυτήν την αξιαγάπητη ύπαρξη που λέγεται παιδί να διαπλάσσει, να μορφώσει νου και καρδιά, να του καλλιεργήσει πνεύμα και χαρακτήρα.
Είναι γνωστό σε όλους σε ποια κατάσταση βρισκόταν το παιδί στην προχριστιανική εποχή. Αφότου όμως ο Μεγάλος, ο μοναδικός σε παιδαγωγική σοφία και σε αναπλαστική δύναμη παιδαγωγός της ανθρωπότητας, ο Διδάσκαλος Ιησούς, διεκήρυξε με τη διδασκαλία του και με την άγια ζωή του την «καινή εντολή της ΑΓΑΠΗΣ» νέοι ορίζοντες ανοίχτηκαν στην αντιμετώπιση του παιδιού.
Η ανοιχτή αγκαλιά του Μεγάλου Παιδαγωγού που έκλεισε μέσα της τα αγαπημένα «παιδία» και ευλόγησε αυτά, έγινε η απαρχή μιας καινούργιας εποχής για την Παιδαγωγική Επιστήμη. Ήταν τότε η στιγμή της μεγάλης Επανάστασης την οποία ο Χριστιανισμός δια του ίδιου του ιδρυτού Του, κήρυττε όσον αφορά το παιδί.
Και από τότε η Εκκλησία Του, ακολούθησε τη γραμμή αυτή του αρχηγού της. Και δια μέσου των αιώνων ανύψωσε το παιδί. Του πρόσφερε και του προφέρει ατμόσφαιρα λεπτής στοργής και πλούσιας αγάπης. Και το υπηρετεί ώστε να κατακτήσει τα ιδανικά και να ολοκληρώσει την προσωπικότητα του.
«Τι γαρ ίσονρυθμήσαιψυχήν ή διαπλάσαι νέου διάνοιαν;» αναφωνεί ο Χρυσόστομος, για να γράψει αλλού ο βαθύς ψυχολόγος της παιδικής και νεανικής ψυχής αυτά τα λόγια. «Χαλεπόν η νεότηςευρίπιστον, ευεξαπάτητον, ευόλισθον και σφοδροτέρουδείται του χαλινοεί».
Πλούσια εκδηλώνεται η πατρική αγάπη των Τριών Ιεραρχών και το στοργικό τους ενδιαφέρον προπαντός στις παιδαγωγικές τους πραγματείες. «Προς τους νέους, όπως αν εξ Ελληνικών ωφελείντο λόγων», ο Φωστήρας της Καισαρείας θα ξεχύσει της πείρας του το απόσταγμα και θα συμβουλεύσει τη νεότητα για την ορθή μελέτη των κλασσικών κειμένων.
Και στη συνέχεια μεγάλοι παιδαγωγοί και λογοτέχνες, εμπνεόμενοι από την αγάπη στο παιδί, υπηρέτησαν με την πέννα και το στοχασμό τους, τον ποιητικό ή πεζό λόγο τους, την αγωγή της νεότητας. Κι όλοι αυτοί στηρίχθηκαν σε μια ψυχολογημένη αλήθεια.
Πως το ανάγνωσμα, το κάθε ανάγνωσμα, ασκεί αρνητικά ή θετικά μια μυστηριακή επίδραση στην ψυχή του παιδιού και του νέου, που έχει μια συνηθισμένη δίψα για ό,τι γραπτό.
Και με τα κείμενα τους τα παιδαγωγικά, τα λογοτεχνικά, προσπάθησαν να διδάξουν, να μορφώσουν και να ψυχαγωγήσουν συγχρόνως τα παιδιά.
Αν θέλουμε να δούμε σε μια σύντομη ιστορική αναδρομή αυτή την προσφορά, θα ζωντανέψουμε στη μνήμη μας τους ανθρώπους των γραμμάτων που διέπλασαν τα παιδιά με τα δημοσιεύματα τους, όπως ο Ξενόπουλος, ο Κουρτίδης, Γ.Αθάνας, Τ. Άγρας, Τ. Αυγερινός, Ν. Καμβύσης, Γ. Βερίτης, Ν. Τυπάλδος, Στ. Μπολέτσης, Σ. Σκίπης, Στ. Σπεράντζας, Μ. Στασινόπουλος και πολλοί άλλοι οι οποίοι με θέματα από την ελληνική φύση και ζωή ή από τη Θρησκεία και την ιστορία μας, πλέκουν τους στίχους τους για να δώσουν τα ωραία, παιδικά ποιήματα που λείπουν δυστυχώς σήμερα από τα Αναγνωστικά του Δημ. Σχολείου. Και από την άλλη πλευρά η Π. Δέλτα εμπνευσμένη από τη θρησκευτική, τη βυζαντινή και τη νεότερη ιστορία μας, έγραψε εξαίρετα παιδικά έργα με σκοπό να καλλιεργήσει το θρησκευτικό και πατριωτικό συναίσθημα των παιδιών.
Σήμερα που ο άνθρωπος έγινε μονοδιάστατος αποκλειστικά στη γη στραμμένος, σήμερα που η ζωή μας έγινε ασπόνδυλη χωρίς πνευματική γραμμή, σήμερα που πορεύεται ο σύγχρονος άνθρωπος ψάλλοντας μελαγχολικά τους στίχους του Καρυωτάκη, «Χωρίς πίστη και αγάπη, χωρίς έρμα, γίναμε το λάφυρο του ανέμου».
Οι νέοι μας βομβαρδίζονται και στοιβαγμένες σε χιλιάδες φύλλα χαρτιού οι ιδέες, η γνώση, η σκέψη, προσπαθούν να κερδίσουν την προσοχή τους. Γνώσεις σπουδαίες ή άσημες, ψεύτικες ή σωστές, ακριβές ή φθηνές, σε χιλιάδες μορφές και σχήματα, χρώματα, επιγραφές, πλαισιωμένα όλα με μια καταπληκτική διαφημιστική κίνηση ηλεκτρίζουν, μαγνητίζουν, κεντρίζουν, τραβούν τη νεανική περιέργεια. Αυτό είναι αρκετό. Είναι το πιο πολύ. Τα υπόλοιπα είναι εύκολα, είναι συνεπακόλουθα.
Και έγινε το χαρτί μέσα στο σημερινό κόχλο της δημοσιογραφίας βιβλίο, περιοδικό, φυλλάδια, υπολογιστής. Και θα περίμενε κανείς να σβήσει τη δικαιολογημένη για γνώση και μάθηση δίψα των νέων. Να τους προσανατολίσει σωστά, να τους διαπλάσει το χαρακτήρα τους, να τους εμπνεύσει ιδανικά, να τους κάνει ικανούς να χαίρονται τη ζωή και τη νεότητα τους. Ν’ ανεβαίνουν ψηλά και να κατακτούν καθημερινά κορυφές, γνώσεις και αρετές.
Όμως τι κρίμα. Να τι απέδειξε μια σφυγμομέτρηση μεταξύ των νέων με σκοπό να διαπιστώσει τις σκέψεις και τους προβληματισμούς τους.
«Τίποτα δεν μας γεμίζει. Η ζωή έγινε ρουτίνα. Ψάχνουμε κάτι καλύτερο. Φεύγεις άδειος όπου κι αν πας». «Κι όμως διψάμε για κέφι για ζωή. Είμαστε νέοι». «Δεν υπάρχει εμπιστοσύνη στις σχέσεις των ανθρώπων». «Η καφετέρια είναι μια φυγή». «Προσπαθώ να σκοτώσω την ώρα μου, σκοτώνουμε το χρόνο μας».
Και λυπάται ο καθένας από μας, όταν βλέπει νεαρούς με μπουκωμένα τα στόματα από τα σάντουϊτς, μιλάτε δυνατά για όλα, αλλά με ένα λεξιλόγιο όχι αρεστό, με ατημέλητα μαλλιά, με το τσιγάρο στο χέρι, να γεμίζουν τις καφετέριες και νάϊτκλάμπ κάνοντας τη νύχτα μέρα.
Παρακολουθώντας όλα αυτά, ιδίως όσοι είμαστε εκπαιδευτικοί, να προβληματισθούμε για την κατάντια της «γερασμένης νιότης». Στο μηδέν και στο τίποτα. Στο λευκό θάνατο να παραδίνει το μπουμπούκιασμα της ζωής του. Κουρασμένα παιδιά. Που είναι οι μεγάλοι οραματισμοί και οι πόθοι, ψαλλιδισμένα βλέπω τα φτερά τους.
«Πούναι η φτερούγα της χαράς και της αγάπης τ’ άστρο;
της πίστης τ’ άγιο κάστρο
Πουν της ψυχής τα κρίνα, τα μάτια τα γαλήνια;
Ό,τι πανώριο μέσα μας χρυσάφι τιμημένο στο βούρκο πεταγμένο».
Με αυτά που ανέφερα είναι η αρνητική πλευρά των σημερινών νέων, υπάρχει και η άλλη πλευρά που μας κάνει περήφανους με τις τεράστιες επιτυχίες τους, τόσο στη χώρα μας, όσο και στο εξωτερικό. Η νεολαία μας έχει τεράστιες δυνατότητες κι αυτό το απέδειξε πολλές φορές ως τώρα. Όσοι γονείς κάνουν καλά το έργο τους, όσοι εκπαιδευτικοί δεν ξεχνούν τον όρκο τους, όσες κοινωνίες έχουν να παρουσιάσουν πρότυπα και υποδείγματα προς μίμηση, όσο η Πολιτεία θα λαμβάνει σωστά το ρόλο της και θα αφουγκράζεται σωστά τις ανησυχίες και τον προβληματισμό των νέων και θα οργανώσει σωστά όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, με σύγχρονα προγράμματα, με αξιολογικά εκλεγόμενο προσωπικό, αξιολογούμενο δίκαια, τότε στον τομέα αυτόν δεν έχουμε να φοβηθούμε τίποτα. Πολλές φορές αναγεννηθήκαμε μέσα από τη στάχτη και θριαμβεύσαμε.
Έτσι και τώρα ας ασχοληθούμε σωστά με την υπέροχη και προικισμένη με αρετές νέα γενεά και να είμαστε απολύτως βέβαιοι ότι η πανώρια τούτη χώρα που γέννησε τον Πολιτισμό, θα εξακολουθεί να προσφέρει στην ανθρωπότητα.
Ας προσπαθήσουμε να φέρουμε από το εξωτερικό τα φωτισμένα μυαλά που θάμπωσαν πολλούς λαούς, να λάβουν υπεύθυνους τομείς ώστε να κάνουν κτήμα των νέων μας, όσα αυτοί γνωρίζουν.
Τόπο στη φλογερή νεότητα, που με τα ψυχικά σκιρτήματα της, δημιουργεί επάξια την ηρωική ελληνική ζωή.
Τόπο στα δυνατά και ορμητικά ελληνικά νιάτα που υπόσχονται το μεγαλείο και τη δόξα της Πατρίδας. Τόπο στα αγνά Ελληνόπουλα, χελιδόνια της πίστης, του ενθουσιασμού και της αισιοδοξίας, που προμηνύουν την άνοιξη μιας καλύτερης ελληνικής ζωής και ενός ευτυχισμένου μέλλοντος.
Της νιότης τραγουδείστε
το αφρόντιστο τραγούδι
και το τραγούδι
των ολόχλωρων καρδιών
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ