Ένα στα πέντε ζευγάρια αντιμετωπίζει πρόβλημα γονιμότητας. Στα μισά περίπου από αυτά τα ζευγάρια η υπογονιμότητα οφείλεται στον άνδρα.
Υπογονιμότητα είναι η αδυναμία ενός ζεύγους να επιτύχει εγκυμοσύνη στη διάρκεια ενός έτους έχοντας τακτικές ελεύθερες σεξουαλικές επαφές.
Διαχωρίζεται σε πρωτοπαθή (δίχως ιστορικό προηγούμενης εγκυμοσύνης) και δευτεροπαθή (όταν έχει προηγηθεί εγκυμοσύνη).
Τα αίτια της ανδρικής υπογονιμότητας διακρίνονται σε:
– προ-ορχικά αίτια: ορμονικές διαταραχές που οφείλονται σε παθήσεις του υποθάλαμου και της υπόφυσης
– ορχικά αίτια: διαταραχές της λειτουργίας των όρχεων
–μετα-ορχικά αίτια: παρεμπόδιση της εξόδου του σπέρματος, που οφείλεται στην απόφραξη και διακρίνονται σε συγγενή, επίκτητα και λειτουργικά αίτια.
Kατά την διερεύνηση της υπογονιμότητας ο ειδικός ουρολόγος-ανδρολόγος θα πρέπει να πάρει ένα λεπτομερέστατο ιστορικό για καταστάσεις που μπορεί να έχουν επηρεάσει την δημιουργία του σπέρματος (σπερματογένεση) ξεκινώντας από την παιδική ηλικία (κρυψορχία, ιστορικό συστροφής όρχεως ,φλεγμονές όρχεων-επιδιδυμίδας,παρωτίτιδα, τραυματισμοί όρχεων, παρατεταμένη εμπύρετη νόσος, κάπνισμα, χρήση αλκοόλ, ναρκωτικών ουσιών και φαρμάκων που επηρεάζουν την σπερματογένεση).
Στην συνέχεια με την κλινική εξέταση ,εκτιμώνται τυχόν σημεία υπογοναδισμού ,το πέος ελέγχεται για μικροφαλία, υποσπαδία, συγγενή κάμψη ή φίμωση,εξετάζεται το μέγεθος και η σύσταση των όρχεων, γίνεται ψηλάφηση των επιδιδυμίδων ,των σπερματικών πόρων και δακτυλική εξέταση του προστάτη.
Το σπερμοδιάγραμμα είναι η πρώτη εργαστηριακή εξέταση που κάνει ο άντρας για να εκτιμηθεί η ποιότητα του σπέρματός του. Η εξέταση αυτή μας δίνει σημαντικές πληροφορίες για την συγκέντρωση των σπερματοζωαρίων, την κινητικότητά και την μορφολογία τους.Σε περίπτωση που το σπερμοδιάγραμμα δεν πληρεί τις τιμές αναφοράς που έχει ορίσει ο Διεθνής Οργανισμός Υγείας θα πρέπει να γίνει εκτίμηση της υπογονιμότητας με δεύτερο σπερμοδιάγραμμα σε χρονική απόσταση ενός μήνα μεταξύ τους και να ακολουθήσει περαιτέρω διερεύνηση της υπογονιμότητας με αιματολογικό-ορμονολογικό έλεγχο (προσδιορισμός της FSH,LH και Τεστοστερόνης στο αίμα), υπερηχογράφημα-Doppler οσχέου (εξέταση όρχεων,έλεγχος για κιρσοκήλη), γενετικά τέστ (χρωμοσωμιακός έλεγχος), εξέταση αντισπερματικών αντισωμάτων (έλεγχος για αντισώματα που επιτίθενται στα σπερματοζωάρια).
Παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα του σπέρματος είναι το κάπνισμα, το αλκοόλ, η παχυσαρκία, η υπερθέρμανση των όρχεων(χρήση σάουνας, ζεστά μπάνια, πολύωρη καθιστική εργασία, στενά ρούχα, τα lap top που πολλοί άνδρες συνηθίζουν να ακουμπούν στα πόδια τους),η ακτινοβολία, η έκθεση σε χημικές ουσίες(οργανικά διαλύματα, βαφές, βαρέα μέταλλα),το χρόνιο stess,η λήψη αναβολικών στεροειδών, η χημειοθεραπεία, κάποια αντιμυκητιασικά φάρμακα, ορισμένα φάρμακα για το έλκος καθώς και κάποια άλλα φάρμακα.
Η θεραπευτική προσέγγιση της ανδρικής υπογονιμότητας περιλαμβάνει:
Την χορήγηση από του στόματος θεραπεία (βιταμινούχα- αντιοξειδωτικά σκευάσματα που βελτιώνουν την ποιότητα του σπέρματος, αντιβίωση σε φλεγμονές, ορμονική θεραπεία σε υπογοναδοτροπικό υπογοναδισμό, χορήγηση κορτικοστεροειδών σε αντισπερμικά αντισώματα )
Την χειρουργική θεραπεία (σε κιρσοκήλη , σε απόφραξη εκσπερματικής οδού , βιοψία όρχεως με λήψη σπερματοζωαρίων),
Και τέλος εάν παρά τις προσπάθειες για βελτίωση του σπέρματος δεν υπάρχει το επιθυμητό αποτέλεσμα θα πρέπει το ζευγάρι να προχωρήσει σε τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής όπως : ενδομήτρια σπερματέγχυση (IUI), εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF) και μικρογονιμοποίηση (ICSI).
Είναι γεγονός πως η ιατρική έχει κάνει μεγάλα και γρήγορα βήματα για την αντιμετώπιση της ανδρικής υπογονιμότητας με ενθαρρυντικά και ολοένα αυξανόμενα ποσοστά επιτυχίας και τεκνοποίησης.
Μαρτίνος Αθανάσιος
Χειρουργός ουρολόγος –Ανδρολόγος
Βας. Κωνσταντίνου 27,Πτολεμαΐδα
Τηλ.2463053711 κιν.6948782275
http://www.martinos-urology.gr/
