Αύριο αναμένεται να «κλειδώσουν» οι αποφάσεις για τα μέτρα αντιμετώπισης του κύματος των ανατιμήσεων, με το βάρος να πέφτει στο ενεργειακό κόστος, ειδικά στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος.
Ωστόσο, οι αυξήσεις στις πρώτες ύλες και στα τρόφιμα καθιστούν πολύ πιο σύνθετη την εξίσωση για το οικονομικό επιτελείο, καθώς είναι προφανές ότι δεν αρκούν οι παρεμβάσεις στο (ενεργειακό) κόστος παραγωγής για να αποφευχθούν οι ανατιμήσεις και το σοκ στο καλάθι της νοικοκυράς.
Η διαταραχή στις διεθνείς τιμές των τροφίμων δεν προέκυψε χθες. Είναι ένα φαινόμενο που εξελίσσεται εδώ και μήνες, συνδέεται με τα προβλήματα που προκάλεσε η πανδημία τόσο στις μεταφορές όσο και στο ισοζύγιο προσφοράς – ζήτησης, ενώ τα ακραία καιρικά φαινόμενα -όπως ο καύσωνας που ρήμαξε τις φυτείες καφέ στη Βραζιλία- ήταν το κερασάκι στην τούρτα. Τα συγκριτικά στοιχεία της Eurostat αποκαλύπτουν ότι η Ελλάδα δεν είναι σε χειρότερη μοίρα από τις υπόλοιπες χώρες, αν και η σύγκριση με τις περσινές τιμές των τροφίμων δείχνει ότι οι αυξήσεις δεν είναι αμελητέες.
Μελέτη του ΙΕΛΚΑ, που ανατρέχει στις αρχές της κρίσης, δηλαδή στον Ιανουάριο του 2020, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι μέχρι τώρα ένα σημαντικό μέρος των αυξήσεων τιμών πρώτων υλών φαίνεται να έχει απορροφηθεί από τους ενδιάμεσους κόμβους της αλυσίδας παραγωγής και διάθεσης, παραγωγούς, μεταποιητές, προμηθευτές και το λιανεμπόριο στην Ελλάδα, αυτό όμως δεν μπορεί να θεωρηθεί ως δεδομένο για το μέλλον, εφόσον οι αυξητικές τάσεις συνεχιστούν, καθώς όλες οι επιχειρήσεις έχουν να αντιμετωπίσουν αυξημένα κόστη λόγω της συνεχιζόμενης πανδημίας στη χώρα. Και κάπου εδώ μοιραία ξεκινά η συζήτηση για τα πρόσθετα βάρη στα τελικά προϊόντα από τους φόρους στην κατανάλωση.
Το «αγκάθι» των υψηλών συντελεστών ΦΠΑ
Όπως επισημαίνει το ΙΕΛΚΑ, σημαντικό εμπόδιο στην διαχείριση των τιμών σε χαμηλότερα επίπεδα αποτελούν οι υψηλοί συντελεστές ΦΠΑ και αυτό ήταν το βασικό επιχείρημα των κυβερνήσεων στους δανειστές, όταν εκείνοι επέμειναν στην αύξηση των συντελεστών αλλά και στις μαζικές μετατάξεις από τον χαμηλότερο στον υψηλότερο συντελεστή. Μια απλή ματιά στα επίσημα στοιχεία φανερώνει ότι η Ελλάδα έχει από τους υψηλότερους συντελεστές ΦΠΑ στα τρόφιμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στη συγκεκριμένη κατάταξη βρίσκεται στην 6η θέση με τον υψηλότερο συντελεστή ΦΠΑ. Η βασική διαφοροποίηση είναι ότι πολλές χώρες και ιδιαίτερα οι χώρες της Δυτικής Ευρώπης έχουν αρκετά χαμηλότερο συντελεστή ΦΠΑ για τα τρόφιμα πρώτης ανάγκης (π.χ. ψωμί, γαλακτοκομικά κλπ), ο οποίος κατά κανόνα κυμαίνεται στο ύψος του 4% έως 7%, όταν στην Ελλάδα τα αντίστοιχα αγαθά έχουν διπλάσιο ή τριπλάσιο συντελεστή ΦΠΑ 13%. Όμως και ο υψηλός συντελεστής ΦΠΑ, στον οποίο υπάγονται ακόμα και σήμερα αρκετά προϊόντα τροφίμων, είναι σημαντικά υψηλότερος από τις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συγκεκριμένα, ο συντελεστής αυτός στην Ελλάδα είναι 24%, ο 6ος υψηλότερος ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όταν ο μέσος όρος των χωρών είναι 21%.
Ακόμα πιο ενδιαφέρον έχει η ανάλυση του ΙΕΛΚΑ για το πώς κινήθηκαν τους προηγούμενους μήνες στην Ευρώπη, για να ανακόψουν το κύμα ανατιμήσεων λόγω πανδημίας: με μείωση συντελεστών ΦΠΑ. Ειδικότερα:
• Η Ιρλανδία μείωσε τον συντελεστή ΦΠΑ από 23% σε 21%
• Η Αυστρία μείωσε τον συντελεστή ΦΠΑ από 20% σε 10% για τα μη αλκοολούχα ποτά και από 10% σε 5% για μία σειρά υπηρεσιών
• Η Βουλγαρία μείωσε τον συντελεστή ΦΠΑ από 21% σε 10% σε υπηρεσίες εστίασης και ξενοδοχεία
• Η Κύπρος μείωσε τον συντελεστή ΦΠΑ από 9% σε 5% σε υπηρεσίες εστίασης και ξενοδοχεία ως τον Δεκέμβριο 2021
• Η Τσεχία μείωσε τον συντελεστή ΦΠΑ από 15% σε 10% σε ξενοδοχεία και άλλες υπηρεσίες
• Η Γερμανία μείωσε τον συντελεστή ΦΠΑ από 9% σε 5% σε υπηρεσίες εστίασης και ξενοδοχεία από 19% σε 7% έως τον Δεκέμβριο του 2022
Παράλληλα, αρκετές χώρες χρησιμοποιούν τους χαμηλότερους συντελεστές ΦΠΑ για την προστασία των τιμών σε βασικά τρόφιμα. Μερικά παραδείγματα είναι:
• Η Λετονία, η οποία έχει υιοθετήσει ένα χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ 5% για φρούτα και λαχανικά που παράγονται τοπικά
• H Κροατία έχει υιοθετήσει χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ 5% για βασικά τρόφιμα όπως το ψωμί και το γάλα
• Η Γαλλία έχει υιοθετήσει χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ 5,5% για βασικά τρόφιμα
• Η Ιταλία έχει υιοθετήσει χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ 5% για βασικά τρόφιμα
• Το Λουξεμβούργο έχει υιοθετήσει χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ 3% για βασικά τρόφιμα
• Η Ιρλανδία έχει υιοθετήσει χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ 0% για βασικά τρόφιμα
• Η Ισπανία έχει υιοθετήσει χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ 4% για βασικά τρόφιμα
• Η Πορτογαλία έχει υιοθετήσει χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ 6% για βασικά τρόφιμα
• Η Γερμανία έχει υιοθετήσει χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ 7% για βασικά τρόφιμα
• Η Ουγγαρία έχει υιοθετήσει χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ 5% για βασικά τρόφιμα
• Η Μάλτα έχει υιοθετήσει χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ 0% για βασικά τρόφιμα
• Η Πολωνία έχει υιοθετήσει χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ 5% για βασικά τρόφιμα όπως φρούτα και λαχανικά, σούπες, ομογενοποιημένες τροφές, τροφές για βρέφη κ.α.
Ανάλογη παρέμβαση έγινε στην Ελλάδα αναφορικά με το ΦΠΑ στην εστίαση, στο τουριστικό «πακέτο», στις μεταφορές, στα θεάματα και μένει να απαντηθεί εάν θα υπάρξει συνέχεια…
Πηγή: iefimerida.gr
