Τις ημέρες αυτές στη Θεσσαλονίκη γιορτάζονται δύο γιορτές. Η 26η Οκτωβρίου 1912 και η 28 Οκτωβρίου 1940.
Ήθελα να σταθώ στην 26η Οκτωβρίου 1912, ημέρα απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης. Η ημέρα αυτή είναι σύμβολο – εορτασμός των Βαλκανικών Πολέμων. Ιστορικά, ακολούθησαν η Μάχη του Μπιζανίου και ο Β΄ Βαλκανικός Πόλεμος.
Εξετάζοντας την Ελληνική Ιστορία, δεν μπορούμε να μην σταθούμε σε τρείς μεγάλες ένδοξες σελίδες.
– Μάχη Θερμοπυλών. Μία μάχη συμβολισμού. Έδωσε το στίγμα και το πνεύμα όλων όσων ακολούθησαν μέχρι και σήμερα. «Υπέρ την Νίκη, η Τιμή».
– Μάχη Μαραθώνα και Ναυμαχία Σαλαμίνος. Δύο Ιστορικές αμυντικές μάχες σωτήριας προάσπισης ολοκλήρου του Δυτικού κόσμου. «Οι Έλληνες πρόμαχοι της Δύσης».
Αλλά θα πρέπει να σταθούμε ιδιαίτερα και σε τέσσερα μεγαλειωδέστατα, ενδοξότατα κεφάλαια.
-Την εκστρατεία του στρατηλάτη Μ. Αλεξάνδρου. «Ο εκπολιτισμός της Οικουμένης»
– Την Εθνεγερσία του 1821. «Ελευθερία ή Θάνατος»
-Στο έπος του ΄40. Με σύνοψη το: «Υπέρ την Νίκη, η Δόξα».
-Στους Βαλκανικούς Πολέμους 1912-13. Τότε που ο Βενιζέλος είπε: «Ξέρω ότι είστε έτοιμοι να πεθάνετε για την Πατρίδα. Αυτό όμως δεν αρκεί, πρέπει να Νικήσετε!». Ίσως αυτό συνοψίζει αυτούς τους αγώνες.
Βάζοντας σαν κριτήρια τον συντελεστή της απόφασης, την διεξαγωγή και το αποτέλεσμα, θα φτάσουμε στο εξής συμπέρασμα.
Στην πρώτη περίπτωση, ήταν μία μεγαλειώδης Παγκόσμια εκπολιτιστική εκστρατεία (όνειρο του κάθε επόμενου επίδοξου στρατηλάτη), κατέκτησε όλο τον γνωστό τότε κόσμο, αλλά ήταν έμπνευση και υλοποίηση ενός μόνο μεγαλοφυούς ανδρός, του Μ. Αλεξάνδρου.
Η Επανάσταση του ΄21, μια δράκα αυτόκλητων τολμηρών, εξεγείρονται κατά του κατακτητή, παίρνουν την τύχη του Έθνους στα χέρια τους, γίνονται εκφραστές του κοινού αισθήματος, τολμούν, η πανελλήνια κοινότητα τους ακολουθεί και ελευθερώνουν τμήμα του Εθνικού χώρου και συστήνεται το Ελληνικό Κράτος.
Στο Έπος του ΄40, ήταν μια εθνεγερσία, μια παλλαϊκή αντίδραση, απέναντι στην Παγκόσμια Ισχύ και επιβολή, που κατεξευτέλισε την Ιταλική Αυτοκρατορία και εκδίωξε τον στρατό της εκτός Ελληνικών συνόρων, απελευθερώνοντας Ελληνικότατους τόπους και πληθυσμούς της Β. Ηπείρου. Δυστυχώς τα γεγονότα που ακολούθησαν, είχαν δυσμενή τροπή, αποτελέσματα και συνέπειες.
Οι Βαλκανικοί πόλεμοι, πρέπει να θεωρηθούν οι ενδοξότεροι αγώνες του Εθνικού Κράτους.
Το Έθνος ενωμένο κάτω από ικανή Ηγεσία, με τον Λαό αποφασισμένο και παράτολμο, ξεκίνησε έναν απελευθερωτικό αγώνα δικαίωσης.
Είναι ένας Αγώνας Πρότυπο, που συνδυάζει τα καλύτερα στοιχεία των παραμέτρων που βάλαμε: Αποφασίζεται από το Επίσημο Κράτος, με σύσσωμη εκδήλωση της Λαϊκής συμμετοχής και τέλος Νικηφόρος, διπλασίασε την Ελλάδα.
Οι ιστορικοί και στρατιωτικοί μελετητές εκείνων των γεγονότων, όταν ερωτηθούν, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι τη στιγμή της μάχης, οι στρατιώτες συμπαρέσυραν, συνέπαιρναν και υπερέβαλαν τους ηγήτορές τους, εμπνευσμένοι από αυτούς.
Μνημειώδης η απολογητική διαπίστωση του Νικολάι Ιβανώφ, στρατάρχη των Βουλγαρικών δυνάμεων στην φονικότατη Μάχη Κιλκίς-Λαχανά: «όλα τα είχα προβλέψει εκτός από την τρέλα των Ελλήνων».
Και τώρα το παράδοξο.
Δεν υπάρχει κοινή πανελλαδική Εθνική Εορτή, αυτού του μεγαλειώδους γεγονότος.
Καθιερώθηκαν μικρές τοπικές εορτές απελευθερώσεως της κάθε πόλης, υποβαθμίζοντας αυτόν τον υπερεθνικό άθλο.
Μια πανεθνική εξόρμηση με μαχητές, ήρωες και πεσόντες από όλη την Ελλάδα. Αγώνας όλης της Ελλάδος. Άθλος όλης της Ελλάδος. Νίκη όλης της Ελλάδος.
Και στο πιο μικρό χωριουδάκι θα βρεις Ηρώο με τα ονόματα των πεσόντων. Κανείς άγνωστος.
Και το παραδοξότερο.
Πέρασαν 106 χρόνια και ουδέποτε κινήθηκε θέμα κοινού πανελλαδικού Εορτασμού.
Κανένας επόμενος ηγέτης, δάσκαλος, άνθρωπος του πνεύματος, κρατικός λειτουργός, δεν πρότεινε και δεν κατάφερε να τιμάται Πανελλαδικά αυτός ο τιτάνιος Αγώνας.
Ίσως να είναι ακόμη μια έκφραση του Εθνικού Διχασμού.
Αλλά και μήπως μια προσπάθεια να λησμονούμε, του τι μπορεί να κάνει αυτό το Έθνος ενωμένο, με μια ικανή ηγεσία;
Μήπως μια συστηματική προσπάθεια να μην «θυμόμαστε το Μέλλον»;
Μήπως όμως είναι και μια ευκαιρία γιορτής Εθνικής Ενότητος;
Μήπως αξίζει τον κόπο να ξεκινήσει κάποια πρωτοβουλία ,να γίνει μια προσπάθεια κοινού Εθνικού εορτασμού;
*Ο Ευάγγελος Αθανασιάδης είναι Συνταγματάρχης ε.α.
