Σε περίπου 250 ημέρες οι πολίτες του Δήμου Κοζάνης θα κληθούν να εκλέξουν τη νέα δημοτική αρχή για τα επόμενα 5 χρόνια. Σε μια πόλη και ένα Δήμο που αποτελούν το κέντρο της Δυτικής Μακεδονίας, με ανοιχτά ζητήματα καθημερινότητας αλλά και επιλογές μακροπρόθεσμες για το μέλλον.
Η εμφάνιση πολλών μνηστήρων για το δημαρχιακό θώκο έχει αναλυθεί σε προηγούμενο κείμενο του «Π».
Οι επίδοξοι υποψήφιοι Δήμαρχοι προσπαθούν να επιβιώσουν στη σκακιέρα των συμμαχιών, ώστε να επικρατήσουν στην τελική μάχη της συγκρότησης ψηφοδελτίων.
Κάποιοι θεωρούν τους εαυτούς τους σίγουρους, κάποιοι κάνουν σκόρπιες ανακοινώσεις και επικοινωνιακές παρουσίες, δύσκολα όμως ακόμα υπάρχουν θέσεις και απόψεις για τα μεγάλα ζητήματα του Δήμου Κοζάνης.
Τα επιχειρήματα «είναι νωρίς» ή «το πρόγραμμα γράφεται», αποτελούν τις πιο χιλιοειπωμένες δικαιολογίες αυτής της περιόδου, με την κριτική όμως και τις διαπιστώσεις να δίνουν και να παίρνουν από τους επίδοξους «σωτήρες του τόπου».
Δίπλα στην κριτική και τις διαπιστώσεις, υπάρχουν και υποσχέσεις οι οποίες καμία σχέση δεν έχουν με την πραγματικότητα και δίνονται στα πλαίσια του «κάτι πρέπει να πούμε».
Η προηγούμενη προεκλογική περίοδος είχε πολύ ψηλά στην ατζέντα θέματα όπως τα αδέσποτα, το κάπνισμα στα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, αλλά και το Μακεδονικό στο οποίο καμία δημοτική αρχή δεν είχε αρμοδιότητα.
Και όμως οι πολίτες πήγαν στην κάλπη ως «Μακεδονομάχοι», όπως πήγαν το 2014 ως «αντιμνημονιακοί», σαρώνοντας κάθε ίχνος λογικής στην αυτοδιοίκηση.
Το 2023 πιθανόν να μην είναι χρονιά όπου η αυτοδιοίκηση θα «πληρώσει» τις κεντρικές πολιτικές εξελίξεις, αλλά οι πολίτες θα αποφασίσουν καθαρά για τον τόπο τους.
Φυσικά οι προσωπικές σχέσεις επικρατούν σε μεγάλο βαθμό στις εκλογές της αυτοδιοίκησης αλλά η πόλη έχει σοβαρά και ανοιχτά ζητήματα.
Σήμερα βάζουμε στη συζήτηση 10 ερωτήματα προς κάθε επίδοξο υποψήφιο Δήμαρχο και συνδυασμό, σε μια προσπάθεια να κινητοποιήσουμε τα αντανακλαστικά τους ώστε να τοποθετηθούν δημόσια για τα καυτά ζητήματα του Δήμου Κοζάνης:
- Λειτουργία Τηλεθέρμανσης
Μπορεί να φαντάζει περίεργο, αλλά για αρκετά μεγάλο διάστημα η πιο hot ερώτηση των πολιτών στο άκουσμα της απολιγνιτοποίησης ήταν αν η πόλη θα συνεχίσει να έχει Τηλεθέρμανση. Άδικα; Όχι φυσικά καθώς η ανησυχία των πολιτών έγινε προβληματισμός όταν οι ενεργειακές εξελίξεις επέβαλαν και επιβάλουν, τις λιγντιικές μονάδες να μένουν εκτός συστήματος με αποτέλεσμα η Τηλεθέρμανση να υπολειτουργεί «συγκυριακά» και την εναλλακτική λύση ακόμα να μην έχει βρεθεί.
Ο ρόλος της νέας δημοτικής αρχής που θα προκύψει οφείλει να είναι ξεκάθαρος. Διεκδίκηση για την απρόσκοπτη λειτουργία ενός πολύτιμου αγαθού για την πόλη, πολιτική διαβεβαίωση πως μέχρι να αντικατασταθεί πλήρως η τροφοδοσία από το λιγνίτη, η Κοζάνη δε θα μείνει ούτε μία ώρα χωρίς Τηλεθέρμανση και απάντηση για το πως κανένα σπίτι δεν θα απωλέσει τη φθηνή θέρμανση που απολαμβάνει εδώ και 30 χρόνια.
Για όσους δεν το έχουν αντιληφθεί ακόμα, η Τηλεθέρμανση ήταν και είναι το μεγαλύτερο έργο για την πόλη, εξοικονομώντας τεράστια ποσά στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.
- Αδέσποτα
Η εικόνα της πόλης και των τοπικών διαμερισμάτων τα λέει όλα. Τα αδέσποτα κυκλοφορούν ανάμεσά μας και η… «απογραφή» τους δείχνει συνεχώς αυξανόμενο πληθυσμό. Οι πολίτες έχουν αναγάγει το ζήτημα σε Νο1 πρόβλημα της καθημερινότητας κάτι που δεν μπορεί να αρνηθεί ούτε η νυν δημοτική αρχή.
Βήματα έχουν γίνει, προσπάθειες ακόμα περισσότερες, ενώ η κριτική περισσεύει.
Με μια νομοθεσία συγκεκριμένη, με Αντιδημάρχους που κινδυνεύουν ανά πάσα στιγμή να βρεθούν στο «σκαμνί», οι μνηστήρες του Δήμου Κοζάνης πρέπει να παρουσιάσουν ρεαλιστικές προτάσεις και λύσεις. Τα αδέσποτα ούτε θα εξαφανιστούν σε μία ημέρα, ούτε θα στειρωθούν σε μία εβδομάδα, ούτε κυνοκομεία χιλιάδων θέσεων θα δημιουργηθούν σε ένα μήνα.
- Η πόλη τις γιορτές
Πρόσφατα άνοιξε και πάλι η μεγάλη κουβέντα για το αν η Κοζάνη μπορεί να είναι μια πόλη εκδηλώσεων και να αποτελεί ελκυστικό προορισμό πέρα από την περίοδο των Αποκριών. Υπάρχει η δυνατότητα για Χωριά των Χριστουγέννων, τεράστιες εκδηλώσεις, συνεχείς δραστηριότητες και η δημιουργία ενός brand απέναντι σε πόλεις που ήδη έχουν φτιάξει το δικό τους «καθεστώς» στις περιόδους των εορτών;
Η αντιγραφή ιδεών στη ρητορική ή η διαπίστωση «δες τι κάνουν τα Τρίκαλα» είναι ο εύκολος δρόμος της θεωρίας που αναπτύσσουν όσοι νομίζουν πως μπορούν καλύτερα.
Με τι σχέδιο, με τι χρήματα και σε πόσο καιρό η Κοζάνη μπορεί να αποκτήσει μια δραστηριότητα που δείχνει να λείπει από την πόλη.
- Νέο Νοσοκομείο
Στις προηγούμενες εκλογές, συγκεκριμένος συνδυασμός προσπάθησε να βάλει το θέμα της δημιουργίας νέου Νοσοκομείου στην Κοζάνη, στα κορυφαία θέματα της ατζέντας. Τότε δεν υπήρχε ούτε πανδημία, ούτε συζήτηση για νέο Υγειονομικό χάρτη, δεν είχε ξεκινήσει ούτε η νέα πτέρυγα στο Μαμάτσειο. Η νυν δημοτική αρχή επανάφερε με ένταση το θέμα της αναγκαιότητας νέου Νοσοκομείου στην Κοζάνη, με έναν πιο… περιφερειακό ρόλο. Ανεξάρτητα από τις αντιδράσεις που υπάρχουν σε άλλες πόλεις και άλλους Νομούς, το θέμα των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας στη μεγαλύτερη πόλη της Δυτικής Μακεδονίας είναι σοβαρό ζήτημα.
Ποια δημοτική αρχή μπορεί να έχει παρεμβατικό ρόλο στη διαμόρφωση των νέων δεδομένων γύρω από τον Υγειονομικό χάρτη και τι προτείνουν όσοι επιθυμούν να διεκδικήσουν το δημαρχιακό θώκο;
- Ανοιχτή πόλη, νέοι χώροι
Στην Κοζάνη των τελευταίων δεκαετιών έχει πολλές φορές συζητηθεί το θέμα των ανοιχτών χώρων, της απόκτησης εκτάσεων από το Δήμο και της γενικότερης αναμόρφωσης της πόλης. Στρατόπεδο Μακεδονομάχων, πρώην ΟΣΕ αποτελούν δύο πολύ βασικές πληγές για την Κοζάνη, η οποία, λειτουργικά και αισθητικά κερδίζει επάξια τον τίτλο της «άσχημης πόλης». Έχουν γραφτεί εκατοντάδες κείμενα, έχουν ακουστεί δεκάδες προτάσεις, στη θεωρία έγιναν πολλές προσπάθειες(μικρές ή μεγάλες) αλλά και οι δύο περιπτώσεις βρίσκονται κυριολεκτικά στο «μηδέν». Δημοτική αρχή που δε θα δώσει οριστική λύση με συγκεκριμένο όραμα σε αυτές τις δύο περιοχές, δε θα βάλει εύκολα λιθαράκι ώστε η Κοζάνη να πάψει να αποτελεί μία πόλη που δεν παίρνει ανάσα από πουθενά.
Παράλληλα το ιστορικό κέντρο της πόλης, με την πρόσφατη απόφαση για την αύξηση των Κοινόχρηστων Χώρων, αποτελεί την ευκαιρία για μεγάλες επιλογές που ίσως να χρειαστούν σύγκρουση με κατεστημένα της Κοζάνης, αλλά μπορούν να αλλάξουν την εικόνα της. Ένα κέντρο με ανάδειξη των ιστορικών του κτιρίων, αλλά και μακριά από κάθε είδους κυκλοφοριακή επιβάρυνση θα προκαλέσει σοκ στην πόλη, αλλά ίσως και σοβαρή πρωτοβουλία για το μέλλον του εμπορικού κόσμου και όχι μόνο.
- Μετεγκαταστάσεις οικισμών
Στην Ποντοκώμη υπάρχει ο κίνδυνος να χαθεί ένας ολόκληρος οικισμός, με πολίτες που δεν μπορούν να βγάλουν άδεια σε οικόπεδα που τους ανήκουν και μία ΔΕΗ που τους καλεί να φύγουν από χωριό τους πριν καλά- καλά η πολιτεία κάνει πράξει τις υποχρεώσεις της.
Στην Ακρινή η υπόθεση μετεγκατάσταση κρίνεται από αποφάσεις των ίδιων των κατοίκων, προσφυγών και αποφάσεων του ΣτΕ, αλλά και της κυβέρνησης που θα έχει την πολιτική βούληση να στηρίξει την επιθυμία του χωριού.
Είναι προφανές πως στην Ακρινή ο κάθε υποψήφιος Δήμαρχος και οι νέοι συνδυασμοί θα κληθούν να πάρουν θέση για το τεράστιο αυτό ζήτημα.
Απλά οι κάτοικοι δεν είναι βέβαιο πως με ευκολία θα χειροκροτούν όσους θα προσπαθήσουν να ξεβγούνε με το εύκολο «στηρίζουμε τη μετεγκατάσταση». Όχι επειδή δε θέλουν(άλλωστε πρόσφατα εκφράστηκαν) αλλά επειδή αυτά τα έχουν ξανακούσει.
- Έξυπνη πόλη, κλιματικά ουδέτερη ή «πράσινα άλογα»
Η δημοτική αρχή Μαλούτα ανέβασε στην κορυφή της δικής της ατζέντας την ένταξη της Κοζάνης στις 100 κλιματικά ουδέτερες πόλεις της Ευρώπης. Μια προσπάθεια μεταστροφής σε νέες τεχνολογίες, ηλεκτροκίνηση, ψηφιακή μετάβαση, «πράσινες» επιλογές, καινοτομία κ.α.
Η Κοζάνη στο δρόμο που χάραξε η Ευρώπη με συγκεκριμένες προτάσεις και αποδοτικότητα των ενεργειών στους πολίτες, ή συντηρητικά στάσιμη στη διαχείριση της καθημερινότητας;
- Με τις ΑΠΕ ή με τα βοσκοτόπια
Η τετραετία που ολοκληρώνεται στο τέλος της χρονιάς, θα μείνει στην ιστορία ως η περίοδος της ανάπτυξης φωτοβολταϊκών σε εκτάσεις που ο Δήμος Κοζάνης παραχώρησε. Η έντονη αντιπαράθεση όσων υποστήριξαν την άποψη πως ο Δήμος αξιοποιεί τις εκτάσεις του κερδίζοντας έσοδα που ουδέποτε είχε, με αυτούς που έκαναν λόγο για εξυπηρέτηση συμφερόντων και καταπάτηση βοσκοτόπων και δημόσιας περιουσίας, υποβόσκει ακόμα και σίγουρα το έργο θα έχει συνέχεια.
Οι συνδυασμοί που θα διεκδικήσουν τη ψήφο των πολιτών, οφείλουν να τοποθετηθούν ξεκάθαρα για το φλέγον αυτό ζήτημα και φυσικά να απαντήσουν σε ερωτήματα για τη διοχέτευση των χρημάτων που ο Δήμος Κοζάνης ήδη έχει εξασφαλίσει στα ταμεία του.
- Ο ρόλος των τοπικών διαμερισμάτων
Η Κοζάνη πέρα από το βασικό της ιστό και την πόλη που μεγαλώνει, διαθέτει και δεκάδες τοπικά διαμερίσματα. Χωριά με διαφορετικές ιδιαιτερότητες, ανάγκες και προτεραιότητες.
Χωριά που χάνουν τον πληθυσμό τους, κάτοικοι που επιλέγουν να μετακομίσουν στην πόλη για λόγους θέρμανσης, εργασίας και περισσότερων ευκαιριών, αλλά και χωριά που αποτελούν ζωντανές κοινωνίες με ανθρώπους που επιμένουν να δημιουργούν στον τόπο τους.
Αν η μεγάλη εικόνα είναι η πόλη, οι λεπτομέρειες κρύβονται στα χωριά. Δεν μπορεί να σταθεί η Κοζάνη χωρίς δυνατά χωριά και κοινωνίες που κρατούν συνοχή τους. Οι επιλογές για μικρές ή μεγάλες παρεμβάσεις χρειάζονται σχέδιο, λογική και ιεράρχηση. Ποια δημοτική αρχή θα επιλέξει να αφήσει ελεύθερο ρόλο στις τοπικές κοινωνίες και τους θεσμικούς εκπροσώπους της να αποφασίζουν αυτοί(με ρεαλισμό φυσικά) για τα χωριά τους;
- Με ποιους θα διοικήσει
Είναι σαφές πως μεγαλύτερο βάρος έχει το πρόσωπο του Δημάρχου, ο οποίος θα αναλάβει την ευθύνη της επόμενης 5ετίας, αλλά δεν μπορεί ένας Δήμος του μεγέθους της Κοζάνης να στηρίζεται μόνο σε έναν άνθρωπο. Οι επίδοξοι Δήμαρχοι πρέπει να δείξουν την ομάδα τους, τους ανθρώπους που θα αναλάβουν νευραλγικές θέσεις και δεν θα κάθονται στις καρέκλες ευθύνης απολαμβάνοντας μόνο τίτλους και οικονομικές απολαβές.
Αντιδήμαρχοι οφείλουν να είναι άνθρωποι που θα αφοσιωθούν στο ρόλο τους, θα γνωρίζουν απ’ έξω τα προβλήματα, δεν θα περιμένουν το Δήμαρχο να αποφασίσει και θα αναλαμβάνουν άμεσα τις όποιες ευθύνες.
Οι επιλογές του επόμενου Δημάρχου πρέπει να απέχουν πολλοί από λογικές ισορροπιών, «επαγγελματικής» αποκατάστασης, έξτρα εισοδήματος και «ας δοκιμαστούν όλοι». Τέτοιες «εγκληματικές» επιλογές έχουν οδηγήσει σε καταστροφικά φαινόμενα τα προηγούμενα χρόνια, με αντιδημάρχους του 8ωρου(και αν) αλλά και ανθρώπους κυριολεκτικά εξαφανισμένους από τη θέση τους. Ο Δήμαρχος είναι Δήμαρχος, αλλά χωρίς ομάδα είναι δεδομένο πως πάει στα βράχια…
Ζήσης Πιτσιάβας
