Πόσο κοντά η Πτολεμαϊδα στην άλλη όχθη; Όσο η Μυτιλήνη στο Αϊβαλί. Τόσο. Η πιο προσφυγική πόλη του ελλαδικού χώρου, ένα κράμα Μικρασιατών, Ποντίων, Θρακιωτών και γηγενών, δε θα μπορούσε παρά να υπάρχει ως η Μυτιλήνη απέναντι στα μαβιά βουνά της Μικρασίας. Ως το μισό που αναζητά το άλλο του μισό και δεν το βρίσκει παρά μονάχα στους δρόμους και τα μονοπάτια της μνήμης.
Τούτη η μέρα, η μέρα του «Μισού πιθαριού», του παραμυθιού της Φωτεινής Φραγκούλη (βραβευμένου με το Α’ βραβείο του Κύκλου του Ελληνικού Βιβλίου, καθώς και του περιοδικού «Διαβάζω», όταν υπήρχε) ξεκίνησε εδώ και μήνες. Μήνες ανάγνωσης και προετοιμασίας ώσπου το μισό να γίνει ολόκληρο.
Αναζητώντας έπειτα και όλοι μαζί το μισό πιθάρι, περάσαμε απέναντι. Το ταξίδι, που εν μέρει το οφείλουμε σε ό,τι ξεκίνησε μέσα από την ανάγνωση, περνούσε από την Πόλη. Μέσα στα σοκάκια της και κατεβαίνοντας προς την Παναγία των Βλαχερνών από τη Μονή της Χώρας ακούγονταν τα παιδιά να φωνάζουν δυνατά τα λόγια τους. Ο ένας να λέει του αλλουνού και όλοι μαζί όλων.
Κι ύστερα μια στιγμή σαν ποίημα, από κείνα τα άγραφα ποιήματα που σημαδεύουν το χρόνο. Ήρθε να μας υπογραμμίσει η θεϊκή παραχώρηση το πού βαδίζαμε. Ότι βαδίζαμε από το μισό προς το ολόκληρο. Το περιστατικό το διέσωσε ο Γιώργος, ο παππούς του παραμυθιού, που και το έζησε. Το βράδυ που βγήκαμε στο Βόσπορο στη συνοικία Ορτάκιοϊ, ψιλόβρεχε. Μες στα στενά τα παιδιά μας τριγυρνούσαν, ντόπιους από απέναντι αντάμωναν. Κάποιος, αναγνωρίζοντας ότι Έλληνες ήταν απέναντι, μέσα στη νύχτα ρωτά: «Φλώρινα;». Η παρέα των παιδιά απαντά: «Πτολεμαϊδα!». Κείνος φωνάζει τότε την κραυγή της προσφυγιάς του «Ερμακιά». Μα χάθηκε μες στο σκοτάδι. Αν στεκόταν μια στιγμή, αν πίστευε το απίστευτο που συμβαίνει μονάχα στα παραμύθια μα και στην πραγματική ζωή -αν το πιστεύεις και το θες πολύ- θα άκουγε το Γιώργο να του φωνάζει και τη δική του πατρίδα «Ερμακιά».
«Τώρα μονάχα μπορούμε να παίξουμε το μισό πιθάρι» ακούω τη Σοφία να λέει φεύγοντας από την Κωνσταντινούπολη. Τώρα μονάχα. Κατά κάποιο τρόπο το μισό τούτες τις μέρες -μαζί και με τη Φωτεινή- έγινε μέσα μας ολόκληρο.
Όλγα Ντέλλα
29 Μαρτίου 2014
