Τη συγχώνευση κύριας και επικουρικής σύνταξης σηματοδοτεί η ενοποίηση του μηχανισμού είσπραξης των εισφορών που ανακοίνωσε και επίσημα η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας λίγες ημέρες πριν από την έλευση της Τρόικας των δανειστών και την καταγραφή της αδυναμίας εφαρμογής των υπεσχημένων.
Η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας αποφάσισε να επιταχύνει τις διαδικασίες ενοποίησης – συγχώνευσης των Ταμείων και να «τρέξει» τις νέες μειώσεις σε συντάξεις και παροχές, που αυτές συνεπάγονται. Ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης, προχώρησε χθες, σε δήλωση σύμφωνα με την οποία το υπουργείο δεν πρόκειται να προχωρήσει σε νέες περικοπές. Είναι βέβαια πολύ προσεκτικός στην όποια διάψευση. Δεν διαψεύδει μειώσεις, δηλώνει όμως ότι δεν θα προχωρήσει σε νέες. Άλλωστε, όλος ο σχεδιασμός για «συμμάζεμα» και περικοπές, απορρέει από παλαιότερες διατάξεις νόμων. Συγκεκριμένα, ο κ. Βρούτσης δήλωσε χθες, ότι «πέρα των ήδη προβλεπομένων υποχρεώσεων που απορρέουν από ψηφισμένους νόμους, καμία άλλη επιβάρυνση ούτε νέο μέτρο δεν επίκειται».
Αυτό βέβαια αφορά στον άμεσο σχεδιασμό, για το 2014. Γιατί σε δεύτερο χρόνο, στο υπουργείο Εργασίας επεξεργάζονται νέα ασφαλιστική μεταρρύθμιση, στη βάση πάντα των ήδη ψηφισμένων διατάξεων. Προκειμένου δε, να «σκάσει» στα χέρια του, ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης σχεδιάζει τις νέες αυτές περικοπές μέσα από τις δομικές αλλαγές που σχεδιάζονται, παράλληλα με τις μνημονιακές δεσμεύσεις για μειώσεις σε επικουρικές συντάξεις και εφάπαξ. Άλλωστε, είναι δημόσια καταγεγραμμένο πλέον, ότι νέα βοήθεια προς την Ελλάδα συνεπάγεται νέους όρους, όπως χαρακτηριστικά είπε την περασμένη Πέμπτη και ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μ. Ντράγκι.
Ενοποίηση των μηχανισμών είσπραξης εισφορών
Από την 1η Δεκέμβρη του 2013 οι εισφορές εργαζόμενων και εργοδοτών όλων των επικουρικών ταμείων που έχουν υπαχθεί στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης αλλά και των εισφορών των εφάπαξ που δίνουν τα ταμεία πρόνοιας, θα υπαχθούν στη μηνιαία ασφαλιστική δήλωση (ΑΠΔ) του ΙΚΑ. Το σχέδιο αυτό έρχεται ως απάντηση του υπουργείου στην διαπιστωμένη αδυναμία εφαρμογής των ατομικών λογαριασμών, παρά την δέσμευση της κυβέρνησης στην Τρόικα.
Στην πράξη, το ΙΚΑ καθίσταται ο μοναδικός φορέας καταγραφής και πιθανώς είσπραξης των εισφορών, της κύριας (σε ποσοστό 90%) σύνταξης, της επικουρικής και των εφάπαξ. Το πρώτο και σημαντικό βήμα δηλαδή για την περαιτέρω ενοποίηση, πραγματοποιείται, αρχής γενομένης την 1η Δεκεμβρίου.
Ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης δεν διεκδικεί την… πατρότητα του σχεδίου «μια εισφορά – μία σύνταξη» μέσα από την συγχώνευση των εισφορών κύριας και επικουρικής σύνταξης με παράλληλα ένταξη των όποιων επιπλέον παροχών, στην επαγγελματική ή και ιδιωτική ασφάλιση. Κυβερνητικοί παράγοντες και από τα δύο κόμματα της συγκυβέρνησης έχουν δημόσια δηλώσει την πρόθεσή τους για μετατροπή της επικουρικής σύνταξης σε επαγγελματική ή ακόμη και σε αμιγώς ιδιωτική. Το γεγονός ότι τα βήματα αυτά και «οι αναδιαρθρώσεις» γίνονται παράλληλα με την προώθηση νομοθετημάτων που οδηγούν εκ νέου σε μείωση των επικουρικών συντάξεων και των εφάπαξ (μέσα από την αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού τους) απλώς επιβεβαιώνει το γεγονός ότι μια νέα ασφαλιστικά βόμβα αναμένεται να «σκάσει» από ώρα σε ώρα…
Είναι ενδεικτικό, ότι στο Μνημόνιο 2 περιγράφεται η μείωση της δημόσιας συνταξιοδοτικής δαπάνης ως ποσοστού του ΑΕΠ, στο επίπεδο του 17,4% του ΑΕΠ το 2060 από 24,1% το 2010. Όμως, όπως σημειώνουν στελέχη της κοινωνικής ασφάλισης, αυτή η μείωση στις συνθήκες αύξησης κατά 70% του συνταξιοδοτικού πληθυσμού κατά την περίοδο 2010-2060, οδηγεί σε σημαντική μείωση των συνταξιοδοτικών παροχών.
Όπως άλλωστε σημειώνει και η ΓΣΕΕ στην ετήσια έκθεσή της για την Ελληνική Οικονομία που παρουσίασε την περασμένη Πέμπτη στη Θεσσαλονίκη, η ίδια η Τράπεζα της Ελλάδος επικαλείται την αναγκαιότητα ανάπτυξης της ιδιωτικής ασφάλισης στην Ελλάδα δεδομένου ότι κατά την άποψή της το συνολικό ποσοστό αναπλήρωσης των συντάξεων θα περιοριστεί κατά μέσο όρο σε 48,5% την περίοδο 2020-2060 έναντι 95,7% το 2009.
Κοινωνικοί πόροι – το τελειωτικό χτύπημα
Σε θρυαλλίδα που θα πυροδοτήσει εξελίξεις στο ασφαλιστικό αναμένεται να μετατραπεί η μνημονιακή δέσμευση για κατάργηση των κοινωνικών πόρων, σημαντικό μέρος των οποίων χρηματοδοτούν τα ασφαλιστικά ταμεία. Ήδη, στο υπουργείο Οικονομικών, ενόψει της έλευσης των Τροϊκανών αλλά και της κατάρτισης του προϋπολογισμού για το 2014, έχει ολοκληρωθεί η καταγραφή των πόρων και μένει μια σκληρή διαπραγμάτευση με τους δανειστές, για το ποιοι από αυτούς θα καταργηθούν πλήρως και ποιοι θα διοχετευθούν στον προϋπολογισμό. Η «τρύπα» που θα αφήσουν στα ταμεία, έρχεται απλώς να διευρύνει το έλλειμμα που θεωρείται δεδομένο αφενός εξαιτίας της συνέπειας της ύφεσης στους ασφαλιστικούς οργανισμούς, αφετέρου μιας άλλης δέσμευσης, αυτής για μείωση των εργοδοτικών εισφορών κατά 3,9%, αρχής γενομένης το 2014.
Στα 698 ευρώ η μέση σύνταξη
Σε αυτό το σκηνικό, έρχεται η δημοσιοποίηση νέων στοιχείων του συστήματος Ήλιος, βάσει του οποίου, η μέση σύνταξη κινείται στα 698 ευρώ το μήνα. Βέβαια αν αφαιρεθούν οι συντάξεις θανάτου και αναπηρίας, τότε η μέση σύνταξη γήρατος ανέρχεται στα 921,15 ευρώ το μήνα, προ κρατήσεων φόρου και υγειονομικής περίθαλψης. Σχεδόν το 70% από τους συνταξιούχους παίρνουν κύρια σύνταξη κάτω από 1.000 ευρώ. Πιο συγκεκριμένα, εντοπίστηκαν 663.997 κύριες συντάξεις ύψους 371,44 ευρώ κατά μέσο όρο, ενώ άλλες 763.075 κύριες συντάξεις είναι ύψους 676,08 ευρώ κατά μέσο όρο. Στο 29% των συντάξεων οι μηνιαίες αποδοχές είναι υψηλότερες των 1.000 ευρώ. Οι άνδρες συνταξιούχοι φαίνεται ότι έχουν μηνιαίο εισόδημα κατά μέσο όρο 1058,80 ευρώ από συντάξεις (κύριες, επικουρικές, θανάτου, αναπηρίας), ενώ οι γυναίκες 766,06 ευρώ. Σε ό,τι αφορά τις επικουρικές συντάξεις, από το σύνολο των 1.123.551 συντάξεων, η συντριπτική πλειονότητα, δηλαδή 1.114.757 συντάξεις είναι ύψους 187,92 ευρώ κατά μέσο όρο το μήνα. Ελάχιστες είναι αυτές που είναι πάνω από 500 ευρώ, ενώ υπάρχουν και 22 επικουρικές συντάξεις που οι δικαιούχοι τους εισπράττουν κατά μέσο όρο, 1599,65 ευρώ το μήνα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, ένας σημαντικός αριθμός ήδη συνταξιούχων είναι ηλικίας από 51 – 55 ετών (104.575 άτομα) και από 56 – 60 ετών (204.825 άτομα). Άλλα 27.367 άτομα ηλικίας κάτω των 25 ετών παίρνουν σύνταξη, μαζί με 90.447 άτομα ηλικίας 26 – 50 ετών που λαμβάνουν κυρίως συντάξεις θανάτου ή αναπηρίας. Συνολικά, υπάρχουν 427.214 συνταξιούχοι κάτω των 60 ετών.
Σύμφωνα με την Ήλιο, δύο συνταξιούχοι λαμβάνουν δέκα συντάξεις, ενώ άλλοι τέσσερις λαμβάνουν εννέα συντάξεις. Όσο κι αν ο αριθμός προκαλεί εντύπωση, πρόκειται για παλαιούς ασφαλισμένους, που έχουν πληρώσει εισφορές και αναλογικά με το χρόνο ασφάλισης σε κάθε ταμείο λαμβάνουν μέρος της σύνταξης. Πλέον, η δεύτερη σύνταξη έχει καταργηθεί, ενώ ισχύουν οι διατάξεις για τη διαδοχική ασφάλιση.
