Η Δυτική Μακεδονία η οποία πρωτοστατεί εδώ και μία δεκαετία σε πανελλαδικό επίπεδο στην ολοκληρωμένη διαχείριση απορριμμάτων, επιχειρεί ένα ακόμη τολμηρό βήμα, προωθώντας το πρωτοποριακό περιβαλλοντικό έργο κατασκευής Μονάδας Επεξεργασίας Αποβλήτων και Χώρου Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων.
Το μεγάλης σημασίας έργο που θα κατασκευαστεί μέσα στα ορυχεία της ΔΕΗ, είναι ανταποδοτικού χαρακτήρα και έχει προϋπολογισμό 116,4 εκ. ευρώ. Είναι το πρώτο περιβαλλοντικό έργο που θα υλοποιηθεί με τη Σύμπραξη Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), γεγονός που θα διατηρήσει σε χαμηλά επίπεδα τα τέλη καθαριότητας των πολιτών, προσφέροντας συγχρόνως υψηλού επιπέδου υπηρεσίες. Φορέας διαχείρισης του σύγχρονου έργου που θα μειώσει στο ένα πέμπτο τους όγκους απορριμμάτων που θα οδηγούνται σε υγειονομική ταφή, είναι η Ανώνυμη Εταιρία Διαχείρισης Απορριμμάτων Δυτικής Μακεδονίας (ΔΙΑΔΥΜΑ Α.Ε.), η οποία προχώρησε στη δημοπράτηση της νέας επένδυσης. Αντικείμενο του έργου αποτελεί η κατασκευή Μονάδας Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) δυναμικότητας περίπου 120.000 τόνων, που θα περιλαμβάνει: εγκατάσταση μηχανικής ανακύκλωσης, εγκατάσταση βιολογικής επεξεργασίας (αναερόβιας χώνευσης, κομποστοποίησης ή άλλης περιβαλλοντικά συμβατής βιολογικής επεξεργασίας) του Χώρου Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ), λειτουργία και συντήρηση των παραπάνω εγκαταστάσεων και του δικτύου τροφοδοσίας της ΜΕΑ, το οποίο αποτελείται από εννέα υφιστάμενους Σταθμούς Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (ΣΜΑ) και από ένα που θα κατασκευαστεί από τον Ανάδοχο, καθώς και την ενεργειακή αξιοποίηση από τον ανάδοχο των παραγόμενων υλικών από τη Μονάδα Επεξεργασίας Αποβλήτων. Οι σταθμοί μεταφόρτωσης Απορριμμάτων που λειτουργούν και θα τροφοδοτούν την ΜΕΑ είναι της Φλώρινας, Αμυνταίου, Εορδαίας, Καστοριάς, Τσοτυλίου, Σιάτιστας, Γρεβενών, Δεσκάτης, Σερβίων και Κοζάνης. Στους εννέα πρώτους σταθμούς θα γίνουν οι αναγκαίες παρεμβάσεις, ενώ ο σταθμός της Κοζάνης επειδή λόγω παλαιότητας δεν είναι συμβατός στο σύστημα, θα ανακατασκευαστεί σε άλλο χώρο.
Επειδή το έργο θα κατασκευαστεί με ΣΔΙΤ, ο ιδιώτης ανάδοχος θα αναλάβει την χρηματοδότηση, μελέτη, κατασκευή, συντήρηση και λειτουργία των υποδομών του ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης απορριμμάτων για 27 έτη, ενώ θα αποπληρώνεται βάσει μηχανισμού πληρωμών κατά την περίοδο λειτουργίας του, ο οποίος αξιολογεί την ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών. Σημειώνεται ότι η κατασκευή των υποδομών που προβλέπονται στο έργο αυτό θα γίνει με ιδιωτική χρηματοδότηση.
Διαχείριση απορριμμάτων και αειφόρος ανάπτυξη
Το συγκεκριμένο έργο διασφαλίζει την περιβαλλοντικά φιλική και ολοκληρωμένη διαχείριση, ενώ επιτυγχάνει και την ενεργειακή αξιοποίηση των αστικών στερεών αποβλήτων. Η παραγωγή ενέργειας από τη διαχείριση απορριμμάτων αποτελεί βήμα για την ανάπτυξη της αειφόρου διαχείρισης αποβλήτων στην Ελλάδα η οποία είναι πλέον κομβικής σημασίας. Η υλοποίηση του έργου εισάγει ένα πρότυπο διαχείρισης αποβλήτων, απολύτως συμβατό με τον πυρήνα της στρατηγικής της Ε.Ε. στον τομέα της διαχείρισης αποβλήτων. Ειδικότερα θα συμβάλλει: στη μείωση της ποσότητας απορριμμάτων που προορίζονται για ταφή, στην ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων μέσω της επεξεργασίας του βιοαποδομήσιμου κλάσματος των απορριμμάτων, στη δυνατότητα παραγωγής προϊόντων, η αξιοποίηση των οποίων μπορεί να επιφέρει οικονομικά οφέλη και να συμβάλει γενικότερα στην ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων.
Με βάση το χρονοδιάγραμμα που θέτει η ΔΙΑΔΥΜΑ Α.Ε., ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρίας, Δημοσθένης Μαυρίδης, εκτιμά ότι μέχρι τέλους του έτους θα έχει αναδειχθεί ο μειοδότης και θα αρχίσει η κατασκευή του έργου. Το χρονικό διάστημα της κατασκευής υπολογίζεται σε δυόμιση έτη, οπότε, σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο «στα τέλη του 2013 με αρχές 2014 το πρωτοποριακό έργο θα είναι γεγονός». Ο Δ. Μαυρίδης χαρακτήρισε πολύ σημαντικό το γεγονός ότι «με την επιλογή της σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα θα προσφέρουμε υψηλού επιπέδου υπηρεσίες καθαριότητας στον πολίτη με φθηνό κόστος». Διευκρίνισε ότι «σήμερα το κόστος της διαχείρισης απορριμμάτων από την ΔΙΑΔΥΜΑ είναι 37 ευρώ ο τόνος, ενώ με τη σύγχρονη μέθοδο στην οποία προχωράμε το κόστος θα είναι περίπου το ίδιο». Πρόσθεσε ότι «το πραγματικό κόστος θα ανέλθει στα 80 ευρώ ανά τόνο, αλλά επειδή το 50% θα καταβληθεί από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, στην πραγματικότητα οι ΟΤΑ και οι πολίτες της Δυτικής Μακεδονίας θα πληρώνουν τα τέλη αποκομιδής 40 ευρώ τον τόνο». Την ίδια στιγμή εκτιμάται ότι το κόστος της ΜΕΑ της Φυλής στην Αττική, θα ανέλθει σε 80-120 ευρώ ανά τόνο απορριμμάτων.
Μιλώντας για τη σημασία του έργου ο Δ. Μαυρίδης, υπογράμμισε ότι «με το νέο, σύγχρονο έργο που δημοπρατήσαμε με τις διαδικασίες του νόμου περί Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα, καθιστούμε για μια φορά ακόμη την ΔΙΑΔΥΜΑ πρωτοπόρο στον τομέα διαχείρισης απορριμμάτων σε εθνικό επίπεδο. Συγχρόνως επιφορτιζόμαστε επιπρόσθετες ευθύνες για την επιτυχία του εγχειρήματος, καθώς αυτό θα αποτελέσει πιλότο για την υλοποίηση και άλλων παρόμοιων έργων σε όλη τη χώρα με παρόμοιες διαδικασίες». Είπε ακόμη ότι «η δημοσίευση της διακήρυξης αποτελεί καρπό επίπονης και μεθοδικής προσπάθειας της διοίκησης και των στελεχών της ΔΙΑΔΥΜΑ, που σε συνεργασία με την ΕΓΣΔΙΤ και τον χρηματοοικονομικό και τεχνικό σύμβουλο, έχει σκοπό την εξασφάλιση διαφανών διαδικασιών ανάδειξης αναδόχου, με στόχο την κατασκευή και λειτουργία ενός έργου που ικανοποιεί πλήρως τις απαιτήσεις της ευρωπαϊκής και εθνικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας, χωρίς να απαιτηθούν υπέρογκες αυξήσεις των τελών καθαριότητας στους ΟΤΑ και στους πολίτες. Είμαστε ικανοποιημένοι που με το έργο αυτό ολοκληρώνεται μία προσπάθεια για την σύγχρονη διαχείριση απορριμμάτων, που ξεκίνησε το 2002 και εξασφάλισε στο σύνολο των ΟΤΑ της περιφέρειας την δυνατότητα να απαλλαγούν πρώτοι από το αίσχος των ανεξέλεγκτων χωματερών, που μαστίζει ακόμη και σήμερα τη χώρα μας».
Η διαδικασία του διαγωνισμού
Το έργο προκηρύσσεται με κλειστή διαδικασία δύο φάσεων η οποία βασίζεται σε αντικειμενικό και διαφανή τρόπο αξιολόγησης τόσο στη φάση προεπιλογής όσο και στη φάση υποβολής δεσμευτικών προσφορών. Η προθεσμία υποβολής των προσφορών λήγει στις 3 Μαρτίου 2011. Στη συνέχεια η επιτροπή αξιολόγησης θα επιλέξει έξι με επτά εταιρίες που θα συμμετάσχουν στη δεύτερη φάση του διαγωνισμού.
Η μέθοδος της υλοποίησης έργων ολοκληρωμένης διαχείρισης απορριμμάτων με τη διαδικασία των ΣΔΙΤ, αποτελεί κοινή πρακτική σε πολλές χώρες στη διαχείριση στερεών αποβλήτων, και ιδιαίτερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με ιδιαίτερα θετικά αποτελέσματα, καθώς δίνεται λύση σε όλα τα επίπεδα διαχείρισης των απορριμμάτων της εξυπηρετούμενης περιοχής, ενώ ταυτόχρονα εξασφαλίζεται στους πολίτες η υψηλού επιπέδου παροχή υπηρεσιών διαχείρισης απορριμμάτων. Το συγκεκριμένο έργο ΣΔΙΤ αποτελεί ένα θετικό παράδειγμα αποτελεσματικής προώθησης έργων υποδομής διαχείρισης στερεών αποβλήτων σε περιφερειακό επίπεδο και θα μπορούσε να αποτελέσει πρότυπο και για άλλες περιοχές της χώρας.
Βασικά χαρακτηριστικά έργου ΣΔΙΤ διαχείρισης απορριμμάτων
Εξασφάλιση προκαθορισμένου χρόνου και κόστους υλοποίησης: Ο ανάδοχος ξεκινά να λαμβάνει πληρωμές μόνο μετά την παράδοση του έργου σε λειτουργία, έχοντας με αυτό τον τρόπο ισχυρό κίνητρο τήρησης του χρονοδιαγράμματος υλοποίησης Υπερβάσεις κόστους και ζημίες που ενδεχομένως προκύψουν κατά τη διάρκεια της σύμβασης βαρύνουν πλήρως τον ιδιώτη ανάδοχο και όχι το Δημόσιο.
Σύνδεση αμοιβής αναδόχου και ποιότητας παρεχόμενων υπηρεσιών: Κατά την υλοποίηση της συγκεκριμένης σύμβασης ΣΔΙΤ, το Δημόσιο κατέχει ισχυρό εποπτικό ρόλο όσον αφορά στην απόδοση του αναδόχου και την εν γένει λειτουργία του έργου. Στο πλαίσιο αυτό, οι πληρωμές διαθεσιμότητας του αναδόχου θα είναι συνδεδεμένες με την τήρηση των κριτηρίων διαθεσιμότητας και των προδιαγραφών λειτουργίας, καθώς και την επίτευξη των στόχων που προβλέπονται από την εθνική και κοινοτική νομοθεσία. Η μη ικανοποίηση των δεικτών αυτών θα συνεπάγεται μη πληρωμή στον ανάδοχο. Το έργο αυτό εισάγει μια διαφορετική φιλοσοφία και αντίληψη στην υλοποίηση υποδομών διαχείρισης στερεών αποβλήτων, βασισμένη στο συστηματικό έλεγχο και παρακολούθηση των επιθυμητών αποτελεσμάτων από τη διαχείριση των απορριμμάτων, κάτι που μέχρι σήμερα δεν μπορούσε να επιτευχθεί με τους κλασσικούς τρόπους δημοπράτησης και υλοποίησης αντίστοιχων έργων. Η παρακολούθηση των αποτελεσμάτων γίνεται με την υιοθέτηση συγκεκριμένων μετρήσιμων δεικτών απόδοσης, όπως η ποσότητα του υπολείμματος της διεργασίας που οδηγείται στο ΧΥΤΥ, η σύνθεσή του, η ποσότητα των ανακυκλώσιμων υλικών που ανακτώνται, η ποσότητα της ενέργειας που παράγεται και η ικανοποίηση των χρηστών.
Να σημειωθεί ότι το σύγχρονο έργο θα κατασκευαστεί στα ορυχεία της ΔΕΗ, δίπλα από τον υπάρχοντα ΧΥΤΑ της ΔΙΑΔΥΜΑ.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΒΗΤΤΑΣ
