Επιμέλεια: Θεόδωρος Κ. Πασσαλίδης
Το Θωμαΐδειο Διδακτήριο είναι το παλαιότερο από τα τρία σχολεία που υπάρχουν στις μέρες μας στον οικισμό της Βλάστης. Βρίσκεται στο κέντρο του χωριού δίπλα από το ναό του αγίου Μάρκου. Η κατασκευή του ολοκληρώθηκε το 1860 με τις δαπάνες να επωμίζεται πλήρως ο Βλατσιώτης Κωνσταντίνος Θωμαΐδης (το όνομα του οποίου έλαβε το σχολείο). Πρόκειται για ένα διώροφο πέτρινο κτίριο σε σχήμα σταυρού. Η κεντρική του είσοδος βρίσκεται στην ανατολή. Πάνω και δίπλα από την είσοδο υπάρχουν τρεις ξύλινες πλάκες στις οποίες αναγράφονται αντιστοίχως τα λόγια:
ΘΩΜΑΪΔΕΙΟ ΔΙΔΑΚΤΗΡΙΟ
ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΒΛΑΣΤΗΣ
ΑΝΑΚΑΙΝΙCΤΗΚΕ
2002
ΝΟΜΑΡΧΗC ΚΟΖΑΝΗC
ΠΑCΧΑΛΗC ΜΗΤΛΙΑΓΚΑC
ΠΡΟΕΔΡΟC ΚΟΙΝΟΤΗΤΑC
ΚΩΝ. ΤΖΙΟΥΜΑΡΗC
ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ
ΑΓΓ. CTΑΜΠΑΡΙΔΟΥ
Μέχρι το 1926 το κτίριο λειτούργησε ως ελληνικό σχολείο. Σε αυτό μεταφέρθηκαν όλα τα αρχεία της αλληλοδιδακτικής σχολής του Δούμπα η οποία είχε στο μεταξύ καταστραφεί. Το Θωμαΐδειο Διδακτήριο λειτούργησε ως Αρρεναγωγείο δηλαδή ως σχολείο στο οποίο φοιτούσαν μόνο αγόρια γι’ αυτό και στη βιβλιογραφία συναντάται και ως “Θωμαΐδειο Αρρεναγωγείο”. Ο Ζήκος Τσίρος στο έργο του «Η Βλάστη» (1964) αναφέρει πως το 1885 φοιτούσαν στο σχολειό 350 μαθητές.
Με την πάροδο του χρόνου, τους πολέμους και την πληθυσμιακή αφαίμαξη της Βλάστης λόγω της μετανάστευσης το σχολείο διέκοψε τη λειτουργία του. Η Κοινότητα της Βλάστης στο γύρισμα του αιώνα ανακαίνισε το κτίριο (2002) το οποίο χρησιμοποιήθηκε ως έδρα της Κοινότητας, ως κέντρο εξυπηρέτησης πολιτών και ως κοινοτική βιβλιοθήκη. Σήμερα με την Βλάστη να αποτελεί έδρα του καλλικρατικού δήμου της Εορδαίας, παραμένει αναξιοποίητο.
