Κάθε λογικά σκεπτόμενος πολίτης αυτής της χώρας, δεν μπορεί να αισθάνεται ικανοποίηση για τα συμβαίνοντα στη σημερινή Ελληνική κοινωνία και μάταια αναζητάει τα αίτια αυτής της κρίσης που μεταμόρφωσε τo ποιόν της άλλοτε ακμάζουσας Ελληνικής κοινωνίας. Συχνά, για να δικαιολογήσουμε τα δικά μας λάθη και παραλείψεις, επιρρίπτουμε τις ευθύνες στην ανάπτυξη των επιστημών, και στα σαγηνευτικά ρεύματα της συγχρόνου εποχής, που προσπαθούν να μας παρασύρουν σε δρόμους και συνήθειες που δεν συμβιβάζονται με την ελληνική πραγματικότητα. Βέβαια, όλα αυτά επηρεάζουν κατά κάποιο τρόπο και επιτυγχάνουν τη μερική αλλοτρίωση της πολιτιστικής φυσιογνωμίας του λαού μας. Μπροστά σ’ αυτό το επικίνδυνο κοινωνικό φαινόμενο δεν πρέπει να μείνουμε απαθείς, διότι εάν συνεχιστεί μ’ αυτόν τον τρόπο οι συνέπειες θα είναι μεγάλες. Πρέπει όλοι μας να αντιληφθούμε ότι η σημερινή κοινωνική κρίση δεν συμφέρει στον τόπο να ανδρωθεί, διότι τότε θα παρασύρει στο διάβα της ότι μας κράτησε όρθιους αιώνες τώρα.
Χρέος υπέρτατο όλων μας είναι να σηκώσουμε αναχώματα στα ρεύματα αυτά, να διατηρήσουμε σε υψηλό σημείο τις ιδέες και τις αξίες που γεννήθηκαν και ανδρώθηκαν σ’ αυτό τον τόπο, αλλά ταυτόχρονα να ευαισθητοποιήσουμε και να ενημερώσουμε τo λαό μας, να μείνει ασυγκίνητος σ’ αυτά που γίνονται γύρω του και να μείνει σταθερά προσηλωμένος στα ιδανικά του.
Με τον τρόπο αυτό η σημερινή κοινωνική κρίση δεν θα μπορέσει να προκαλέσει ανεπανόρθωτες ζημιές.
Βέβαια είναι αδύνατο να μην επηρεασθεί γιατί πρέπει να παραδεχτούμε ότι μια κοινωνία όσο προοδευμένη είναι τόσο μεγαλώνει η απόσταση μεταξύ των ανθρώπων και συνεπώς αποξενώνεται ο άνθρωπος. Οι δεσμοί κυριολεκτικά χάνονται, όταν ανυψωθεί το βιοτικό, πνευματικό ή τεχνικό επίπεδο μιας κοινωνίας. Απόδειξη οι κάτοικοι των μεγαλουπόλεων. Ποτέ ο άνθρωπος δεν αισθανόταν μοναξιά και αδιαφορία μεταξύ τους, παρόλο που ζούσαν ο ένας δίπλα στον άλλο. Ο βαθμός ανάπτυξης της ατομικότητας επέφερε διάθλαση στην κοινωνική συμπεριφορά.
Η κοινωνική ζωή αναπτύσσει ποικίλες σχέσεις διανθρώπινες. Οι κοινωνικές σχέσεις μεταξύ των ατόμων, άλλοτε μικραίνει κι άλλοτε μεγαλώνει από συγκεκριμένα γεγονότα.
Διαφορετικά ενεργεί και δρα ο άνθρωπος που πιστεύει οε απόλυτες αξίες, ηθικές, πολιτικές. Διαφορετικό επίσης ενεργεί ο άνθρωπος που διακατέχεται από συναισθηματισμό ή συγκίνηση.
Οι αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στα άτομα και την κοινωνία καταλήγουν σε συμπεριφορά σύμφωνη με τις αξίες και τις τάσεις που επικρατούν στη συγκεκριμένη κοινωνία.
Κάποτε δεν υπήρχε κοινωνία. Ο Πρωταγόρας παρατηρεί ότι στην αρχή οι άνθρωποι «ώκουν σποράδην». Αυτό που τους έκανε να ενωθούν ήταν ο κίνδυνος, η πολλαπλότητα των υλικών αγαθών, που απαιτούσε συνεργασία, καταμερισμό εργασίας και εναλλαγή υπηρεσιών, το έμφυτο κοινωνικό συναίσθημα κτλ.
Η εξελιγμένη κοινωνία με τους πολύπλοκους θεσμούς της, πέρασε από πολλές φάσεις και μορφές οργάνωσης.
Ο άνθρωπος μπορεί να είναι κοινωνικό ή πολιτικό ον, όπως θέλει ο Αριστοτέλης, η ίδια όμως η κοινωνία δεν είναι και τόσο κοινωνική ή φιλική απέναντι στο περιβάλλον και στις άλλες μορφές ζωής.
Αξία της κοινωνίας
Κάθε κοινωνία για να είναι ωφέλιμη και δημιουργική πρέπει να καταβάλλει ιδιαίτερες προσπάθειες, να αναπτύσσει και να ολοκληρώσει την προσωπικότητα του ατόμου.
Μια άλλη ευεργετική επίδραση της κοινωνίας είναι ότι τα άτομα αναπτύσσουν τις αρχές της συλλογικότητας, της αλληλεγγύης, του σεβασμού, της αξιοπρέπειας και την κατάκτηση της εμπιστοσύνης.
Μέσα σε μια υγιή κοινωνία, το άτομο καλλιεργεί όλες τις δυνατότητες μέσω του κοινωνικού συναγωνισμού. Επίσης, η κοινωνία προάγει τον πολιτισμό, τις τέχνες, τα γράμματα και τις επιστήμες. Περιορίζει την εγωιστική φύση του ατόμου. Διαπαιδαγωγεί τα άτομα με βάση τις αρχές της δημοκρατίας, της ελευθερίας και της αυτοδιάθεσης της ανθρώπινης προσωπικότητας. Προάγει τη δικαιοσύνη και την αξία των νόμων. Ο κάθε πολίτης της κοινωνίας δεν ζει μόνο για τον εαυτό του, αλλά νοιάζεται και ενδιαφέρεται για τον συνάνθρωπο.
Το πνεύμα της αλήθειας Και της δικαιοσύνης είναι οι στυλοβάτες της κοινωνίας. Η κοινωνική ζωή θα πρέπει να αποβλέπει στην εξαφάνιση της βίας.
Πως είναι η κοινωνία σήμερα
Αντί όμως για όλα αυτά τα ευεργετικά που προκύπτουν από μια σωστά λειτουργούσα κοινωνία, ζούμε σε μια κοινωνία που βρίσκεται σε παρακμή. Ζούμε σε μια εποχή που αδιαμφισβήτητα οι αξίες και οι αρχές περνούν κρίση. Κυριαρχεί η εύκολη και γρήγορη απόκτηση χρημάτων. Η αλήθεια όμως είναι πως είμαστε σε μια διαδρομή χωρίς στάσεις, προς τον παραμερισμό του ανθρώπου και την απάλειψη της ανθρωπιάς.
Τι πρέπει να γίνει
Πώς όμως θα μπορέσει η Ελληνική κοινωνία να ξαναβρεί τη χαμένη της ταυτότητα και να θέσει τις βάσεις για μία κοινωνία ανθρώπινη, δημιουργική, δίκαιη.
Πρέπει όλοι αυτοί που απαρτίζουν την κοινωνία να εργαστούν σκληρά, αναλαμβάνοντας ο καθένας σοβαρά το ρόλο του. Πρώτη ενέργεια πρέπει να είναι η σωστή προετοιμασία μιας νεολαίας, ικανής, που θα βάλει φρένο σ’ αυτή την κατάσταση και θα σηκώνει στους ώμους της την ευθύνη δημιουργίας μιας υγιούς κοινωνίας.
Ανάλογες θα πρέπει να είναι οι προσπάθειες της οικογένειας που πρέπει να αναβαπτιστεί, της κοινωνίας, της πολιτείας και της Εκκλησίας που πρέπει να λάβει πιο ενεργό ρόλο.
Όλοι έχουμε ευθύνες και όλοι μας πρέπει να εργαστούμε προς το σκοπό αυτό, ώστε γρήγορα να δημιουργήσουμε μια κοινωνία όπου θα επικρατεί η δικαιοσύνη, η αγάπη, η αλληλεγγύη, καθώς και οι ηθικές αρχές που σήμερα έχει ανάγκη περισσότερο από κάθε άλλη φορά ο τόπος μας. Δεν υπάρχουν περιθώρια αναβολής, ούτε επίδειξη αδιαφορίας, αλλά συνετή και υπεύθυνη προσφορά.
Για να κρατηθεί η συνοχή και η σταθερότητα μιας κοινωνίας πρέπει να υπάρχει ο κοινωνικός έλεγχος δηλαδή το σύστημα των κανόνων συμπεριφοράς όλων των μελών της κοινωνίας που επιβάλλεται χωρίς εξωτερική πίεση ή εξαναγκασμού. Η εκπαίδευση και τα Μ.Μ.Ε. ακούν πρωταρχικό ρόλο κοινωνικού ελέγχου. Χωρίς κοινωνικό έλεγχο δεν μπορεί να υπάρξει καμία οργανωμένη σύγχρονη κοινωνία. Η ηθική και το δίκαιο ασκούν επίσης κοινωνικό έλεγχο και δημιουργούν στα μέλη της κοινωνίας ομοιομορφία συμπεριφοράς.
Οι αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στα άτομα και την κοινωνία καταλήγουν σε συμπεριφορά σύμφωνη με τις αξίες και τις τάσεις που επικρατούν στη συγκεκριμένη κοινωνία.
Οι νόμοι και οι κανόνες αναγκάζουν τα άτομα να συμμορφώνονται και να υπακούουν πότε ευσυνείδητα και πότε ασυνείδητα. Οι διάφορες κοινωνικές ομάδες διαμορφώνουν τις γνώμες – πρότυπα που επιβάλλουν στα μέλη τους.
Το κύτταρο της κοινωνίας, η οικογένεια, η μικρότερη κοινωνική ομάδα, επιβάλλει τρόπους συμπεριφοράς στα μέλη τους.
Επίσης οι Σύλλογοι και τα Σωματεία προτρέπουν τα άτομα – μέλη τους σε υπακοή, για θέσεις που παίρνουν συλλογικά έναντι κάποιας κοινωνικής περίστασης ή διεκδίκησης.
Επειδή ο καθένας μας ανήκει σε κάποια ομάδα όπου ασπάζεται τα ίδια ενδιαφέροντα με τα άλλα μέλη, δηλαδή αξίες, ιδέες, τείνει να δημιουργήσει μια εμπιστοσύνη τόσο πιο μεγάλη συνοχή και αλληλεξάρτηση νιώθουν τα άτομα της ομάδας.
Όσο δε περισσότερες ειδικές γνώσεις έχει κάποιος επηρεάζει με το κύρος του τους άλλους, ακόμη κι αν είναι λανθασμένα κάποτε.
Για να πάει μπροστά μια κοινωνία πρέπει αυτοί που είναι επικεφαλής των κοινωνιών, να είναι ταγοί που οδηγούν τις ομάδες ρυθμίζοντας τις υποθέσεις. Πρέπει από τη φύση τους να είναι προικισμένοι με οξεία διαίσθηση της πραγματικότητας το τι πρέπει να πράξουν.
Αυτοί που συλλαμβάνουν τα προβλήματα, βρίσκουν ή εμπνέουν λύσεις, καθοδηγούν τις καταστάσεις, προβλέπουν και προλαμβάνουν τα γεγονότα, ενατενίζουν τη ζωή και τους συνανθρώπους τους. Πρέπει να έχουν μεγάλη δύναμη θέλησης και υπομονής, να παίρνουν γενναίες αποφάσεις, να έχουν την ικανότητα να εξισορροπούν τις αντιτιθέμενες τάσεις της κοινωνικής δράσης. Συνθέτουν σε σύνολο τους πόθους της κοινωνικής ομάδας. Διακρίνονται για τη μεγαλοψυχία τους και παραμερίζουν κάθε μικροψυχία.
Παρ’ όλα όμως αυτά θα πρέπει όλοι μας να παραδεχτούμε ότι σήμερα όλοι μας νιώθουμε κουρασμένοι οδοιπόροι της σημερινής υλιστικής κοινωνίας που μάταια αναζητάμε το φως. Κι αυτό το φως που η ανθρώπινη ψυχή εναγωνίως αναζητά, βρίσκεται στους τρεις τελευταίους στίχους ενός ποιήματος του Γ. Βερίτη με τίτλο «Ζητώντας το φως» και οι οποίοι έχουν ως εξής:
Από τη φάτνη ως το Σταυρό
μπόρεσα και γω να βρω
τ’ άυλο φως π’ αναζητάτε.
Το άυλο αυτό φως είναι η διδασκαλία του γλυκύτατου Ναζωραίου και το φως δεν είναι ανάγκη μόνο να το βρούμε, αλλά να το βάλουμε βαθιά μεσ’ την καρδιά μας και να οδηγεί τα βήματά μας σε έργα αγαθά, αγάπης, αλληλεγγύης, ανθρωπιάς και συμπόνιας για κάθε πάσχοντα συνάνθρωπο.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
